Sprawdź się
Dopasuj zasadę tworzenia budżetu państwa do jej opisu.
Budżet powinien uwzględniać wszystkie dochody i wydatki państwa w pełnych kwotach, tj. kwotach brutto., Finanse publiczne należy przedstawiać w czytelnym układzie, jednoznacznie prezentującym podział zadań i sposób ich finansowania., Budżet opracowuje się na jeden rok., Społeczeństwo powinno być informowane o pracach nad ustawą budżetową i o przebiegu jego realizacji., Wszystkie dochody i wydatki budżetowe powinny znaleźć się w jednym akcie prawnym., Wydatki budżetowe należy planować tak, by możliwe było ich pokrycie z oczekiwanych dochodów., Określone wydatki budżetowe nie powinny być bezpośrednio powiązane z konkretnymi dochodami do budżetu państwa.
| zasada jedności formalnej | |
| zasada jedności materialnej | |
| zasada jawności | |
| zasada przejrzystości | |
| zasada zupełności | |
| zasada roczności | |
| zasada równowagi |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 220
Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 2.04.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznychArt. 36
1. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości zbiorcze dane dotyczące: 1) ogółu operacji finansowych sektora finansów publicznych, obejmujące w szczególności dochody i wydatki, przychody i rozchody, zobowiązania i należności, gwarancje i poręczenia;
2) wykonania budżetu państwa za okresy miesięczne, w tym kwotę deficytu lub nadwyżki.Źródło: Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 2.04.2021 r.].
Wskaż zasadę budżetową, którą gwarantuje przytoczony przepis.
- zasada jawności
- zasada przejrzystości
- zasada zupełności
- zasada jedności formalnej
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 118
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Tryb postępowania w tej sprawie określa ustawa. (…)
Art. 119
Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. (…)
Art. 120
Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej.
Art. 121
Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi.
Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm.
Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu, uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Art. 122
Po zakończeniu postępowania określonego w art. 121 Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi Rzeczypospolitej.
Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją.
Prezydent Rzeczypospolitej odmawia podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją. (…)
Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm Prezydentowi Rzeczypospolitej nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3. (…)
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 2.04.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 225
Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 2.04.2021 r.].
Uzupełnij zdania, wpisując daty związane z procedurą budżetową.
31 stycznia 2022 r., 15 stycznia 2022 r., 11 stycznia 2022 r., 7 lutego 2022 r., 30 czerwca 2021 r., 30 września 2021 r., 28 lutego 2022 r.
Rada Ministrów powinna przedłożyć sejmowi projekt ustawy budżetowej na 2022 r. najpóźniej do ......................................... Jeśli uczyni to w tym właśnie dniu, uchwalona przez sejm ustawa budżetowa powinna najpóźniej ........................................ trafić do senatu, a ........................................ do Prezydenta RP do podpisu. Jeśli tak się stanie, najpóźniej ........................................ podpisaną przez Prezydenta RP ustawę będzie można już opublikować w „Dzienniku Ustaw”, o ile Prezydent RP nie zdecyduje się skierować ustawy budżetowej do Trybunału Konstytucyjnego.
Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Źródło II
Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Członkostwo Polski w Unii Europejskiej generuje mniejsze wydatki z budżetu państwa niż Program Rodzina 500 plus. | □ | □ |
| Opłaty, grzywny, odsetki i inne dochody niepodatkowe stanowią około 5% wpływów do budżetu państwa. | □ | □ |
| Największym źródłem dochodów budżetowych są podatki od sprzedaży towarów i usług. | □ | □ |
| Największym obciążeniem dla budżetu państwa są wydatki na ochronę zdrowia. | □ | □ |
| Na obronę narodową państwo polskie wydatkuje więcej środków niż na rolnictwo, wymiar sprawiedliwości i szkolnictwo wyższe łącznie. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Budżet państwaNajważniejsze [funkcje budżetu państwa – dop. red.] to: funkcja fiskalna, funkcja redystrybucyjna, funkcja stymulacyjna.
Funkcja fiskalna polega na gromadzeniu dochodów (pochodzących przede wszystkim z podatków) niezbędnych do utrzymania aparatu państwowego oraz realizację określonych zadań w zakresie szeroko rozumianych potrzeb społecznych.
Funkcja redystrybucyjna polega na dokonywaniu pożądanych zmian w podziale produktu narodowego: zmniejszenie nadmiernych różnic w poziomie dochodów różnych grup społecznych, tworzenie warunków bezpieczeństwa socjalnego dla najuboższych grup. Realizacja tych funkcji jest możliwa przy wykorzystaniu systemu podatkowego oraz kształtowaniu struktury wydatków publicznych, głównie w postaci tzw. transferów, czyli świadczeń zwiększających dochody ludności bez potrzeby świadczenia w zamian żadnych usług. Funkcja stymulacyjna polega na tym, że poprzez kształtowanie dochodów i wydatków budżetu państwa wpływa się na przebieg procesów gospodarczych i społecznych. Państwo oddziałuje na zmiany strukturalne w gospodarce, skłania bądź zniechęca do oszczędzania i akumulacji, stymuluje tempo wzrostu gospodarczego, poziom i strukturę konsumpcji.
Źródło: Budżet państwa, „Edukator studenta WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej. Mechanizmy gospodarki rynkowej”, dostępny w internecie: ftp.wspia.eu [dostęp 3.04.2021 r.].
Źródło II
Rodzina 500 plusProgram „Rodzina 500+” jest finansowym fundamentem wsparcia rodzin. Program wszedł w życie 1 kwietnia 2016 r. i przyczynił się do znacznej poprawy sytuacji materialnej rodzin, wzmocnił je i nadał należny priorytet. W efekcie uruchomienia programu nastąpił znaczący wzrost udziału wydatków na politykę rodzinną w PKB – z 1,78% PKB w 2015 r. do 4% PKB obecnie.
Program „Rodzina 500+” to główny instrument polityki rodzinnej realizujący trzy główne cele: poprawa sytuacji demograficznej, redukcja ubóstwa wśród najmłodszych, inwestycja w rodzinę.
Program „Rodzina 500+” jest najbardziej znaczącą i realnie odczuwalną pomocą finansową ze strony państwa dla rodzin wychowujących dzieci.
W ramach programu „Rodzina 500+” rodzinom z dziećmi na utrzymaniu przysługuje świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł na dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia.
Źródło: Rodzina 500 plus, 25.06.2019 r., dostępny w internecie: gov.pl [dostęp 3.04.2021 r.].