Sprawdź się
Dopasuj zasadę tworzenia budżetu państwa do jej opisu.
Budżet powinien uwzględniać wszystkie dochody i wydatki państwa w pełnych kwotach, tj. kwotach brutto., Finanse publiczne należy przedstawiać w czytelnym układzie, jednoznacznie prezentującym podział zadań i sposób ich finansowania., Budżet opracowuje się na jeden rok., Społeczeństwo powinno być informowane o pracach nad ustawą budżetową i o przebiegu jego realizacji., Wszystkie dochody i wydatki budżetowe powinny znaleźć się w jednym akcie prawnym., Wydatki budżetowe należy planować tak, by możliwe było ich pokrycie z oczekiwanych dochodów., Określone wydatki budżetowe nie powinny być bezpośrednio powiązane z konkretnymi dochodami do budżetu państwa.
zasada jedności formalnej | |
zasada jedności materialnej | |
zasada jawności | |
zasada przejrzystości | |
zasada zupełności | |
zasada roczności | |
zasada równowagi |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 220
Zwiększenie wydatków lub ograniczenie dochodów planowanych przez Radę Ministrów nie może powodować ustalenia przez Sejm większego deficytu budżetowego niż przewidziany w projekcie ustawy budżetowej.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznychArt. 36
1. Minister Finansów podaje do publicznej wiadomości zbiorcze dane dotyczące: 1) ogółu operacji finansowych sektora finansów publicznych, obejmujące w szczególności dochody i wydatki, przychody i rozchody, zobowiązania i należności, gwarancje i poręczenia;
2) wykonania budżetu państwa za okresy miesięczne, w tym kwotę deficytu lub nadwyżki.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 118
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie Ministrów.
Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu. Tryb postępowania w tej sprawie określa ustawa. (…)
Art. 119
Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. (…)
Art. 120
Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość. W tym samym trybie Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie stanowi inaczej.
Art. 121
Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje Senatowi.
Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm.
Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę zaproponowaną w uchwale Senatu, uważa się za przyjętą, jeżeli Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Art. 122
Po zakończeniu postępowania określonego w art. 121 Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu Prezydentowi Rzeczypospolitej.
Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.
Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za zgodną z Konstytucją.
Prezydent Rzeczypospolitej odmawia podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją. (…)
Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3, może z umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm Prezydentowi Rzeczypospolitej nie przysługuje prawo wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3. (…)
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 225
Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu.
Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Źródło II
Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
Członkostwo Polski w Unii Europejskiej generuje mniejsze wydatki z budżetu państwa niż Program Rodzina 500 plus. | □ | □ |
Opłaty, grzywny, odsetki i inne dochody niepodatkowe stanowią około 5% wpływów do budżetu państwa. | □ | □ |
Największym źródłem dochodów budżetowych są podatki od sprzedaży towarów i usług. | □ | □ |
Największym obciążeniem dla budżetu państwa są wydatki na ochronę zdrowia. | □ | □ |
Na obronę narodową państwo polskie wydatkuje więcej środków niż na rolnictwo, wymiar sprawiedliwości i szkolnictwo wyższe łącznie. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Budżet państwaNajważniejsze [funkcje budżetu państwa – dop. red.] to: funkcja fiskalna, funkcja redystrybucyjna, funkcja stymulacyjna.
Funkcja fiskalna polega na gromadzeniu dochodów (pochodzących przede wszystkim z podatków) niezbędnych do utrzymania aparatu państwowego oraz realizację określonych zadań w zakresie szeroko rozumianych potrzeb społecznych.
Funkcja redystrybucyjna polega na dokonywaniu pożądanych zmian w podziale produktu narodowego: zmniejszenie nadmiernych różnic w poziomie dochodów różnych grup społecznych, tworzenie warunków bezpieczeństwa socjalnego dla najuboższych grup. Realizacja tych funkcji jest możliwa przy wykorzystaniu systemu podatkowego oraz kształtowaniu struktury wydatków publicznych, głównie w postaci tzw. transferów, czyli świadczeń zwiększających dochody ludności bez potrzeby świadczenia w zamian żadnych usług. Funkcja stymulacyjna polega na tym, że poprzez kształtowanie dochodów i wydatków budżetu państwa wpływa się na przebieg procesów gospodarczych i społecznych. Państwo oddziałuje na zmiany strukturalne w gospodarce, skłania bądź zniechęca do oszczędzania i akumulacji, stymuluje tempo wzrostu gospodarczego, poziom i strukturę konsumpcji.
Źródło II
Rodzina 500 plusProgram „Rodzina 500+” jest finansowym fundamentem wsparcia rodzin. Program wszedł w życie 1 kwietnia 2016 r. i przyczynił się do znacznej poprawy sytuacji materialnej rodzin, wzmocnił je i nadał należny priorytet. W efekcie uruchomienia programu nastąpił znaczący wzrost udziału wydatków na politykę rodzinną w PKB – z 1,78% PKB w 2015 r. do 4% PKB obecnie.
Program „Rodzina 500+” to główny instrument polityki rodzinnej realizujący trzy główne cele: poprawa sytuacji demograficznej, redukcja ubóstwa wśród najmłodszych, inwestycja w rodzinę.
Program „Rodzina 500+” jest najbardziej znaczącą i realnie odczuwalną pomocą finansową ze strony państwa dla rodzin wychowujących dzieci.
W ramach programu „Rodzina 500+” rodzinom z dziećmi na utrzymaniu przysługuje świadczenie wychowawcze w wysokości 500 zł na dziecko w wieku do ukończenia 18 roku życia.