Sprawdź się
Zaznacz właściwą odpowiedź.
W którym roku za czasów panowania cara Aleksandra I otwarto Uniwersytet Warszawski?
- 1815
- 1816
- 1819
- 1830
Wybierz miasto, z którym związana była organizacja funkcjonująca pod nazwą Towarzystwo Filomatów.
- Warszawa
- Lwów
- Poznań
- Wilno
Umieść w odpowiednim miejscu na mapie właściwą nazwę instytucji oświaty bądź kultury.
Ilustracje: Biblioteka Działyńskich, CC BY SA 4.0, fot. Diego Delso, Wikimedia Commons; Narodowy Teatr Wielki, Zygmunt Vogel, domena publiczna, Wikimedia Commons; Uniwersytet Franciszkański, CC BY SA 3.0, Wikimedia Commons; Biblioteka Czartoryskich, CC BY SA 3.0, fot. M_k, Wikimedia Commons, Contentplus.pl sp. z o.o. na podstawie Mathiasrex, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie wykonaj polecenia.
Księżna Izabela jechała do Anglii przede wszystkim z myślą o Puławach, które przechodziły wówczas kolejny etap modernizacji. Pobyt w Anglii, słynącej z wielu wysokiej klasy rezydencji i jeszcze bardziej głośnych ogrodów, otwierał nowe perspektywy. Czartoryska już wcześniej nosiła się z myślą przekształcenia regularnego ogrodu puławskiego w modną formę krajobrazową.
W naturalną scenerię parku krajobrazowego wkomponowała Czartoryska przy pomocy współpracujących artystów, zwłaszcza Aignera, szereg budowli o formach historycznych, które nie tylko podnosiły walory estetyczne ogrodu, ale jednocześnie pełniły funkcje użytkowe m.in. religijne i muzealne.
„Począwszy od kościoła, całe Puławy, stanowiły jakby jeden najpiękniejszy obraz — pisał Gracjan Wereżyński. — Aleje z lip starych i topoli, klomby, mosty i mostki wiodły do miejsc najzdobniejszych i najwięcej uwagi zwracających. Uliczki, drożyny, pomniki, rzeźby, fontanny, kamienie, jakby od niechcenia rzucone; spiralne przejścia ku górze, grotami otoczone, doskonale naśladujące naturę”.
Wśród wypełniających ogród drobnych elementów dekoracyjnych można było spotkać pewne, nieliczne, akcenty angielskie w postaci Schodów Angielskich, stanowiących jedno z połączeń pałacu z ogrodem dolnym, czy usytuowanej w tej samej części ogrodu rzeźby Pameli, tytułowej bohaterki powieści S. Richardsona.Cytat za: Zofia Gołębiowska, Angielskie wzorce i inspiracje w życiu dworu puławskiego na przełomie XVIII i XIX wieku, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio F: Historia 46/47, vol. XLV I/XLV II, 9, 1991/1992, s. 191–228.
Wyjaśnij, jaki był stosunek do Puław cytowanego przez autorkę tekstu XIX-wiecznego regionalisty Gracjana Wereżyńskiego. Co zwróciło jego szczególną uwagę?
Do poniższych portretów z nazwiskami dopasuj odpowiednie notki biograficzne oraz nazwy instytucji związanych z przedstawionymi postaciami.
Biblioteka Poznańska, Instytut Agronomiczny, Komisja Rządowa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Uniwersytet Jagielloński
Edward Raczyński | |
Jerzy Samuel Bandtkie | |
Jerzy Beniamin Flatt | |
Stanisław Kostka Potocki |
Przeczytaj tekst i odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się z tekstem i odpowiedz na pytania.
Rozporządzenie króla Aleksandra I z 19 listopada 1816 r.My z Bożej łaski Aleksander I, Cesarz Wszechrosji, Król Polski […] wiadomym czynimy: […] w troskliwości […] o dobro poddanych Naszych, chcąc do najwyższego naukowego stopnia doprowadzić oświecenie narodowe, przedsięwzięliśmy ustanowić Szkołę Główną, w której młodzież nabywając wiadomości, w szczególnych umiejętnościach, stosownie do swych zdolności i przyszłego powołania, [by] usposabiała się na pożytecznych dla kraju obywateli.
Zważając […], że miasto Nasze stołeczne Warszawa, w którym już od kilku lat kwitną dwa oddzielne wydziały: Prawa – Administracji i Nauk Lekarskich najbardziej odpowiada zamiarowi Naszemu, ustanawiamy w nim Szkołę Główną, zaszczycając ją imieniem Królewskiego Uniwersytetu, składać się mającą z pięciu wydziałów, to jest: 1. Teologii, 2. Prawa i Nauk Administracyjnych, 3. Nauk Lekarskich, 4. Umiejętności Fizycznych i Matematycznych, 5. Nauk i Sztuk Pięknych, pod bezpośrednim zwierzchnictwem rektora i właściwych dziekanów.
Źródło: Rozporządzenie króla Aleksandra I z 19 listopada 1816 r., [w:] Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, t. 27, Warszawa 1958, s. 30.
Kto był założycielem Uniwersytetu Warszawskiego? Wskaz poprawną odpowiedź.
- Car Aleksander I
- Król Stanisław August Poniatowski
- Cesarz Napoleon Bonaparte
Przedstawicieli jakich zawodów kształcił Uniwersytet Warszawski? Zaznacz poprawne odpowiedzi.
- teologów
- lekarzy
- prawników
- urzędników
- matematyków
- fizyków
- artystów
- architektów
- chemików
- literatów
Przyjrzyj się ilustracji i odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się z ilustracją i odpowiedz na pytania.
![Ilustracja przedstawia afisz teatralny, na którym zaanonsowano wystawienie sztuki Ludogarda, Królowa Polska. Tekst brzmi: Za pozwoleniem Zwierzchności. Teatr Narodowy w Kaliszu, Dziś w Czwartek, to iest dnia 24 Lipca 1823 roku. Artyści Dramatyczni Teatru Narodowego Warszawskiego pod Dyrekcją Ludwika Osińskiego, będą mieli zaszczyt, na sali w Hotelu Polskim, wystawić pierwszy raz Ludogarda, Królowa Polska. Poniżej zamieszczony osoby, biorące udział w przedstawieniu oraz cenę za miejsce. Na parterze: 4 złote, na Galerii 1 złoty.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1aWrNgMuSoOf/1614585181/2MxsWK8Xbua8aDjfwaCnO9bzawRy8Aw3.jpg)
Kto wystawiał przedstawienie? Czy odbyło się w tradycyjnie do tego przeznaczonym miejscu?
Co oznacza nagłówek umieszczony na afiszu „Za pozwoleniem Zwierzchności”? Jak można wytłumaczyć taką deklarację?
Przeczytaj tekst i odpowiedz na pytania.
Zapoznaj się z tekstem i odpowiedz na pytania.
Zarys polityki caratu wobec szkolnictwa ogólnokształcącego w Królestwie Polskim w latach 1815–1915Już w 1821 r., z inicjatywy Nowosilcowa, utworzono Komitet Reformy Edukacyjnej, który z kolei powołał do życia dwa lata później Kuratorię Instytutów Naukowych. Organ ten był w gruncie rzeczy czymś na kształt „policji szkolnej sprawującej specjalny nadzór wychowawczy” nad oświatą. Dotyczyło to zwłaszcza męskich szkół średnich, do których wprowadzono donosicielstwo oraz system inwigilacji uczniów i nauczycieli. W dłuższej perspektywie doprowadziło to do dezorganizacji systemu wychowawczego i wytworzenia wrogiej atmosfery w szkołach, co oczywiście negatywnie rzutowało na ogólny poziom szkolnictwa.
Źródło: Leonard Szymański, Zarys polityki caratu wobec szkolnictwa ogólnokształcącego w Królestwie Polskim w latach 1815–1915, Wrocław 1983, s. 3.
Jaki był prawdziwy cel powstania Komitetu Reformy Edukacyjnej?
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i odpowiedz na pytania.
Krótka historia teatru polskiegoGdy ukazały się pierwsze tomiki Mickiewicza, rozchwytywane wśród młodzieży, klasycy musieli przyjąć do wiadomości, że młode pokolenie jest przeciw nim, a walczyć będzie na wszystkich polach: estetycznym, ale także społecznym i politycznym. I na to wyzwanie już nie znaleźli konstruktywnej odpowiedzi.
W 1817, we Lwowie, debiutował jako autor niedawny oficer polski, hr. Aleksander Fredro. Od 1821 grano jego komedie w Teatrze Narodowym. Wszystko, co było twórczego w Klasycyzmie, zyskało w nich bez wątpienia najtrwalszy pomnik. Ich szlachetna prostota w połączeniu z nieprześcignioną kulturą języka świadczą dzisiaj najlepiej, że nauki polskich klasyków nie były daremne. Zdaje się jednak, że w Warszawie nikt tego wydarzenia nie pojmował. Komedie Fredry były przyjmowane z zaciekawieniem, nawet pewnym respektem, ale nikt jeszcze nie widział ich wielkości, nawet klasycy, zafascynowani ideałem tragedii […].
Źródło: Zbigniew Raszewski, Krótka historia teatru polskiego, Warszawa 1990, s. 102.
W jaki sposób klasycystyczne wzorce sztuki wpłynęły, według autora tekstu, na twórczość Aleksandra Fredry i jego pokolenia?