Sprawdź się
Wskaż cechy charakterystyczne dla gatunku, jakim jest hymn.
- ma charakter pochwalny
- jest wierszowany
- najczęściej zawiera apostrofę
- ma podniosły i uroczysty ton
- występuje w nim zbiorowy podmiot mówiący należy do liryki apelu
- cechuje go synkretyzm rodzajowy
- musi zawierać elementy dialogowe
- zawiera liczne peryfrazy
Uzupełnij krótki opisu Hymnu Jana Kochanowskiego.
zwrotu do adresata, monologu lirycznego, niesylabiczny, aluzją, dokładne, inwokacyjnej, sylabiczny, nieregularną, pytaniem retorycznym, porównaniem, siódmej, harmonii, piątej, apelu, niepokoju, bezpośredniej, metaforą, regularną, żeńskie, niedokładne, pośredniej, lekkość, rytmiczność
Hymn Jana Kochanowskiego należy do liryki ........................................ i ma charakter ......................................... Utwór ma ........................................ budowę. Jest to wiersz ........................................, trzynastozgłoskowy, ze średniówką po ........................................ sylabie. W pieśni zastosowano rymy parzyste, ........................................, żeńskie. Tekst uzyskuje dzięki temu ........................................ oraz buduje poczucie ........................................ i spokoju. Utwór rozpoczyna się ........................................ i apostrofą do Boga. Zawiera elementy liryki .........................................
Wybierz określenia, które charakteryzują język Hymnu Jana Kochanowskiego.
- liczne wyrazy nacechowane pozytywnie
- używanie przerzutni
- liczne epitety
- liczne wyrazy nacechowane negatywnie
Wyjaśnij, dlaczego Jan Kochanowski wykorzystał wskazane cechy ukształtowania językowego, a z pozostałych zrezygnował.
Wskaż występujące w Hymnie przykłady podanych środków stylistycznych oraz określ ich funkcję.
Apostrofa, Pytanie retoryczne, Epitet, Wyliczenie, Personifikacja
| Środek stylistyczny | Przykład z tekstu | Funkcja |
|---|---|---|
| Apostrofa | ||
| Pytanie retoryczne | ||
| Epitet | ||
| Wyliczenie | ||
| Personifikacja |
Scharakteryzuj postać mówiącą w tekście oraz omów charakter jej relacji z Bogiem. W swojej wypowiedzi posłuż się cytatami z Hymnu.
A zamierzonych granic przeskoczyć się boi. Możliwe odpowiedzi: 1. Świat jest doskonałym mechanizmem – każda rzecz lub zjawisko ma swoją funkcję i cel., 2. Świat jest piękny., 3. Świat jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym., 4. Świat jest bardzo bogaty i różnorodny., 5. Świat jest harmonijny i uporządkowany. Każdy element ma tu swoje miejsce i czas. Tobie k woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi,
Tobie k woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,
Wino Jesień i jabłka rozmaite dawa,
Potym do gotowego gnuśna Zima wstawa. Możliwe odpowiedzi: 1. Świat jest doskonałym mechanizmem – każda rzecz lub zjawisko ma swoją funkcję i cel., 2. Świat jest piękny., 3. Świat jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym., 4. Świat jest bardzo bogaty i różnorodny., 5. Świat jest harmonijny i uporządkowany. Każdy element ma tu swoje miejsce i czas. Biały dzień a noc ciemna swoje czasy znają Możliwe odpowiedzi: 1. Świat jest doskonałym mechanizmem – każda rzecz lub zjawisko ma swoją funkcję i cel., 2. Świat jest piękny., 3. Świat jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym., 4. Świat jest bardzo bogaty i różnorodny., 5. Świat jest harmonijny i uporządkowany. Każdy element ma tu swoje miejsce i czas. Tyś niebo zbudował
I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował. Możliwe odpowiedzi: 1. Świat jest doskonałym mechanizmem – każda rzecz lub zjawisko ma swoją funkcję i cel., 2. Świat jest piękny., 3. Świat jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym., 4. Świat jest bardzo bogaty i różnorodny., 5. Świat jest harmonijny i uporządkowany. Każdy element ma tu swoje miejsce i czas. Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie,
A zagorzałe zboża deszcz ożywia snadnie. Możliwe odpowiedzi: 1. Świat jest doskonałym mechanizmem – każda rzecz lub zjawisko ma swoją funkcję i cel., 2. Świat jest piękny., 3. Świat jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym., 4. Świat jest bardzo bogaty i różnorodny., 5. Świat jest harmonijny i uporządkowany. Każdy element ma tu swoje miejsce i czas.
Spośród podanych sformułowań wybierz te, które dowodzą, że Jan Kochanowski zawarł w Hymnie afirmację świata, a następnie dopasuj wybrane zdania do ilustrujących je cytatów z utworu.
Świat jest piękny., Świat jest bardzo bogaty i różnorodny., Świat jest miejscem przyjaznym i bezpiecznym., Świat jest doskonałym mechanizmem – każda rzecz lub zjawisko ma swoją funkcję i cel., Świat jest harmonijny i uporządkowany. Każdy element ma tu swoje miejsce i czas.
Za Twoim rozkazaniem w brzegach morze stoi |
|
Tobie k woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, |
|
Biały dzień a noc ciemna swoje czasy znają |
|
Tyś niebo zbudował |
|
Z Twej łaski nocna rosa na mdłe zioła padnie, |
Oceń prawdziwość poniższych stwierdzeń. Wybierz Prawda, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo Fałsz – jeśli jest fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Bóg opisany w Hymnie ma cechy dobrego Stwórcy, a jednocześnie surowego sędziego. | □ | □ |
| Hymn nawiązuje do Księgi Rodzaju i Księgi Wyjścia. | □ | □ |
| Poeta nawiązał w utworze do wszystkich dni stworzenia opisanych w Biblii. | □ | □ |
| Jan Kochanowski przedstawia dary i osiągnięcia Boga w kolejności zgodnej z opisem stworzenia zawartym w Księdze Rodzaju. | □ | □ |
| Utwór ma charakter dziękczynny, ale także błagalny. | □ | □ |
Sformułuj argument, którym uzasadnisz, że Jan Kochanowski zawarł w Hymnie podane toposy. Przytocz cytaty ilustrujące twoją argumentację.
W kontekście całego utworu wyjaśnij, jak rozumiesz sformułowanie Kościół Cię nie ogarnie, wszędy pełno Ciebie.
Na podstawie Hymnu sformułuj dwa argumenty potwierdzające renesansowe przekonanie, że człowiek jest wyjątkową istotą we wszechświecie.