Zbigniew Morsztyn Emblema 102

Miłość święta i Kupido strzelają, tamta trafia w serce, a ten zawsze chybia
[…]
Jako więc z tęgiej cięciwy puszczona
Leci do celu strzała wymierzona
I wskroś przebija albo grot rzucony
Po lekkim chyżo powietrzu niesiony –
Tak miłość w serca ulubiona godzi
I w nie swe strzały niebieskie zawodzi;
Nie tak porywczy magnes do chwycenia
Żelaza, jako święta do przylgnienia
Miłość, ani tak do słońca ciepłego
Kwiatki się kwapią z cienia podziemnego;
A ten, co na wiatr ślepym bełtembełtbełtem bije,
Pewnie tu tego serca nie przeszyje;
Jezu najsłodszy, Jezu – ma miłości,
Do ciebie strzały rzucam mych żądości,
A twą wzajemnie serce me zranione
I twym niech będzie ogniem zapalone,
Niechaj go insze nie palą płomienie
Ani do niego żadne lgnie stworzenie.

mil Źródło: Zbigniew Morsztyn, Emblema 102, [w:] tegoż, Muza domowa, t. 2, oprac. J. Dür-Durski, s. 88–89.

Wespazjan Kochowski Kto fortunat

Mówią, że w wielkim szczęściu ten opływa,
Kto na cię patrza, Damo urodziwa.
Szczęśliwszy, kogo ten Fawor potykafawor potykaFawor potyka,
Że się do ciebie zbliżywszy przymykaprzymykać sięprzymyka.
Najszczęśliwszy ten, co choćby mógł, Pani,
Dostać cię, miłość serca mu nie zrani.

mow Źródło: Wespazjan Kochowski, Kto fortunat, [w:] Helikon sarmacki. Wątki i tematy polskiej poezji barokowej, oprac. M. Malicki, wybór A. Vincenz, Wrocław 1989, s. 192.

Wespazjan Kochowski Opisanie miłości

Czyj to chłopiec? WeneryWeneraWenery. CzemczemCzem z sajdakiemz sajdakiemz sajdakiem chodzi?
Bo z niego mniej ostrożnym często ludziom szkodzi.
Czemu nago? Bo pieszczoch nierad chodzi w sukni.
Czemu dzieckiem? Bo młodzi idą za nim chutnichutnichutni.
Czem skrzydlato? Bo lotnym niestatek go czyni.
Czem bez czołabez czołabez czoła? Bo nie dba, choć kto o co wini.
Czemu ślepo? Oczu go rozkoszy zbawiłyzbawiłyzbawiły.
Czemu chudo? Zbytnie go czucia wysuszyły.
Któż go bożkiem uczynił? Ludzie; ta przyczyna,
By szpetną miłość kryło bostwo Kupidyna.
Głupi i nierozumni ludzie, cóż czyniemy?
Wielki występek większym grzechemgrzechemgrzechem pokryć chcemy.

heli Źródło: Wespazjan Kochowski, Opisanie miłości, [w:] Helikon sarmacki. Wątki i tematy polskiej poezji barokowej, oprac. M. Malicki, wybór A. Vincenz, Wrocław 1989, s. 191–192.

Jan Andrzej Morsztyn Oddana

Nie pochlebuję‑ć, wierzysz temu, tuszętuszętuszę;
Ale cię z niebem, Jago, równać muszę:
Usta tak w koral ubrane, jak z morza
Rumianą rano twarz wynosi zorza;
Oczy tak jasnym blaskiem ziemi świécą,
Jakim się gwiazdy z słońcem nie poszczycą;
Biała płeć mlecznej nie ustąpi drodze
Bez przypraw, które wożą kraje cudze;
Głos, kiedy śpiewasz, tak wdzięczny, że zgoła
Serafickiego przewyższasz aniołaSerafickiego ... aniołaanioła.
O jakoż bym się do tego wyścigał,
Żebym to niebo, nowy AtlasAtlasAtlas dźwigał!
I chociażby mi z urazuz urazuz urazu lec w grobie,
Życzyłbym nosić ten OlimpOlimpOlimp na sobie,
Byle mi niebem pracę odwdzięczyło
I wleźć mi na się wzajem, dozwoliło;
Wszak takim idą rzeczy ludzkie chodem,
Że kto był z wierzchu, bywa i pod spodem.

6 Źródło: Jan Andrzej Morsztyn, Oddana, [w:] tegoż, Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, s. 174.

Jan Andrzej Morsztyn Bierzmowanie

Pałam, bo jakoż nie pałać, kiedy ty
Wzniecasz w mym sercu coraz ogień skryty:
Każdy postępek, każda gładkość twarzy,
Każde twe słowo miłość moję żarzy.
Ustroisz‑li się – żądzy mej przybędzie,
Nie strzymasz – widzę, że nic nie ubędzie,
Płaczesz – w ognistej tonie serce wodzie,
Śmiejesz się – słońce gorętsze w pogodzie,
Gniewasz się – strach mię wraz z miłością piecze,
Łaskawaś – a któż przed łaską uciecze;
Milczysz – ja tęsknię, zaśpiewasz – ja ginę,
W głosie, w milczeniu mam straty przyczynę;
Tańcujesz - są to czarnoksięskie koła,
W których myśl ginie owa cale zgoła;
Lub siędziesz, staniesz, lubo się położysz,
Cokolwiek poczniesz – moje iskry mnożysz;
Lubo mnie blisko, lubo [się] oddalisz –
Tam jasnym okiem, tu tęsknicą palisz.
Ja‑ć się twym czarom nie chcę odejmowaćsię odejmowaćodejmować,
Ale cię przecie muszę przebierzmowaćprzebierzmowaćprzebierzmować
l widząc częstą ogniów mych ponowęponowęponowę,
Już cię Ogniskiem, nie Jagniészką zowę.

7 Źródło: Jan Andrzej Morsztyn, Bierzmowanie, [w:] tegoż, Utwory zebrane, oprac. L. Kukulski, s. 240–241.