Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
R15QilkqnmfqU1
Ćwiczenie 1
Uzupełnij informacje na temat Etiopii za czasów cesarza Sellasjego. Hajle Sellasje zaraz po koronacji ogłosił nową 1. swobody obywatelskie, 2. niewolnictwo, 3. konstytucję, 4. monarchią, 5. absolutną, 6. zdecentralizowana, 7. dyktaturą, 8. scentralizowana, 9. autorytarne, 10. konstytucyjną, 11. kadencję, 12. demokratyczne, która ustanawiała parlament i rząd. Etiopia stała się monarchią 1. swobody obywatelskie, 2. niewolnictwo, 3. konstytucję, 4. monarchią, 5. absolutną, 6. zdecentralizowana, 7. dyktaturą, 8. scentralizowana, 9. autorytarne, 10. konstytucyjną, 11. kadencję, 12. demokratyczne. Cesarz zniósł 1. swobody obywatelskie, 2. niewolnictwo, 3. konstytucję, 4. monarchią, 5. absolutną, 6. zdecentralizowana, 7. dyktaturą, 8. scentralizowana, 9. autorytarne, 10. konstytucyjną, 11. kadencję, 12. demokratyczne, przeprowadził wiele reform. Rządy Sellasjego nie były jednak 1. swobody obywatelskie, 2. niewolnictwo, 3. konstytucję, 4. monarchią, 5. absolutną, 6. zdecentralizowana, 7. dyktaturą, 8. scentralizowana, 9. autorytarne, 10. konstytucyjną, 11. kadencję, 12. demokratyczne, bo w praktyce władza została ściśle 1. swobody obywatelskie, 2. niewolnictwo, 3. konstytucję, 4. monarchią, 5. absolutną, 6. zdecentralizowana, 7. dyktaturą, 8. scentralizowana, 9. autorytarne, 10. konstytucyjną, 11. kadencję, 12. demokratyczne, dając mu pełnię władzy. Taki ustrój nazywamy 1. swobody obywatelskie, 2. niewolnictwo, 3. konstytucję, 4. monarchią, 5. absolutną, 6. zdecentralizowana, 7. dyktaturą, 8. scentralizowana, 9. autorytarne, 10. konstytucyjną, 11. kadencję, 12. demokratyczne.
R1HmzAVCTApsO1
Ćwiczenie 2
Wskaż możliwe zakończenia zdania: „Ustrój autorytarny jest…” Możliwe odpowiedzi: 1. sprawiedliwy, bo traktuje wszystkich obywateli za równych wobec prawa. 2. skorumpowany i nieudolny. 3. odmianą rządów demokratycznych. 4. oparty na autorytecie władcy. 5. systemem, w którym uprzywilejowane są grupy popierające rządzącego. 6. lekiem na niedowład rządów demokratycznych.
2
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

Następnie odzywają się członkowie rady koronnej, którzy żądają, aby samolot z dziennikarzami zawrócić z drogi i całej tej bluźnierczej hałastry do cesarstwa nie wpuszczać. Ale jakże tu, powiada minister informacji, nie wpuścić, jeszcze większy krzyk podniosą i pana miłościwego bardziej potępią. Rada w radę postanawiają podać dobrotliwemu panu następujące rozwiązanie – wpuścić, ale zaprzeczyć. Tak jest, wyprzeć się głodu! Trzymać ich w Addis Abebie, pokazywać rozwój i niech piszą tylko to, co w naszych gazetach potrafią wyczytać. A prasę, przyjacielu, mieliśmy lojalną. Prawdę mówiąc, nie było jej wiele, bo na trzydzieści z okładem milionów podwładnych tłoczono dziennie dwadzieścia pięć tysięcy egzemplarzy gazet, ale pan nasz z takiego wychodził założenia, że nawet najbardziej lojalnej prasy nie należy dawać w nadmiarze, gdyż może z tego wytworzyć się nawyk czytania, a potem już krok do nawyku myślenia, a wiadomo, jakie to powoduje niewygody, utrapienia, kłopoty i zmartwienia.

c1 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 104–105.
R1GnWrRhySnqI1
Wskaż, dlaczego w Etiopii cesarza nie rozwijały się wolne media. Możliwe odpowiedzi: 1. Nie było pieniędzy na ich utrzymanie., 2. Ludność miała inne rozrywki., 3. Cesarz utrzymywał tylko lojalne redakcje, z obawy przed krytyką., 4. Nikt w Etiopii nie umiał czytać., 5. W Etiopii nie było drukarni.
RwXHCIr3jHADv21
Ćwiczenie 4
Zdecyduj, czy podane w tabeli stwierdzenia odnoszą się do ustroju demokratycznego czy autorytarnego. Władza należy do jednostki. Możliwe odpowiedzi: Autorytaryzm, Demokracja. Władza jest legitymizowana na drodze wolnych i równościowych wyborów obywateli. Możliwe odpowiedzi: Autorytaryzm, Demokracja. Ustrój ten gwarantuje, zazwyczaj w konstytucji, szeroki zakres praw i wolności obywatelskich. Możliwe odpowiedzi: Autorytaryzm, Demokracja. Decyzje dotyczące kraju i obywateli podejmowane są w sposób arbitralny, a władza jest pozbawiona kontroli. Możliwe odpowiedzi: Autorytaryzm, Demokracja. Często kontrolowane są media, tolerowana jest korupcja. Możliwe odpowiedzi: Autorytaryzm, Demokracja
31
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się ze źródłami i wykonaj ćwiczenie.

Źródło I

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

Pan nasz będąc najwyższą i ponad prawem stojącą osobistością w cesarstwie – gdyż sam stanowiąc jedyne źródło prawa nie podlegał jego normom i postanowieniom – był najwyższym we wszystkim, co istniało (…)

c2 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 87.

Źródło II

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

Lubił samochody, najwyżej cenił sobie rolls‑royce’y z powodu ich poważnej i dostojnej linii, ale dla odmiany korzystał też z mercedesów i lincoln‑continentalów.

c3 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 17.

Źródło III

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

(…) godzina nominacji wprawiała w drżenie cały pałac! Dla jednych było to drżenie radości i głęboko zmysłowej rozkoszy, dla drugich, cóż, drżenie strachu i katastrofy (…) radość i strach jednocześnie wypełniały serca każdego wezwanego do Sali Audiencji, ponieważ nie wiedział on, co go mianowicie czeka.

c4 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 30–31.

Źródło IV

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

Tron na bezludnej pustyni to kompromitacja.

c5 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 42.

Źródło V

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

Na szczytach nigdy nie jest ciepło. Wieją lodowate wichry, każdy stoi skulony i musi pilnować się, żeby sąsiad nie strącił go w przepaść.

c6 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 16.
R1JfcSSFdI18J
Wyjaśnij, do jakich cech ustroju autorytarnego odnoszą się fragmenty i zapisz ich interpretację. (Uzupełnij).
3
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

Życie człowieka – jaką ma wartość? Drugi człowiek istnieje o tyle, o ile stawia opór na naszej drodze. Życie niewiele znaczy, choć lepiej odebrać je wrogowi, nim on zdąży wymierzyć nam cios. Każdej nocy strzelanina (a także i w ciągu dnia), potem na ulicy leżą zabici. (…) Są wyćwiczeni w tym, żeby z byle powodu wyciągnąć pistolet i strzelić. Zabić.

c6 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 16.
R1eYmFCJIH9H11
Wskaż, który z artykułów Powszechnej deklaracji praw człowieka naruszany jest w podanym fragmencie. Możliwe odpowiedzi: 1. Artykuł 5. Nikt nie może być poddany torturom lub okrutnemu, nieludzkiemu albo upokarzającemu traktowaniu lub karaniu., 2. Artykuł 3. Każdy człowiek ma prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa swojej osoby., 3. Artykuł 9. Nikt nie może być poddany arbitralnemu zatrzymaniu i aresztowaniu lub wygnaniu z kraju., 4. Artykuł 1. Wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i w swych prawach. Są oni obdarzeni rozumem i sumieniem i powinni postępować wobec innych w duchu braterstwa.
3
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Powszechna deklaracja praw człowieka

Artykuł 17

1. Każdy człowiek, zarówno sam, jak i wespół z innymi, ma prawo do posiadania własności.

2. Nikt nie może być arbitralnie pozbawiony swojej własności.

c7 Źródło: Powszechna deklaracja praw człowieka, dostępny w internecie: libr.sejm.gov.pl [dostęp 14.01.2021 r.].
R62jpTLppH95F
Który z podanych cytatów z Cesarza Ryszarda Kapuścińskiego odnosi się do naruszania opisanych w art. 17 praw człowieka lub który sygnalizuje, że dane prawo mogło być naruszone? Możliwe odpowiedzi: 1. Monarcha nasz, dzięki swojej niezrównanej pamięci, a także stale napływającym donosom dokładnie wiedział, kto ile ma, ale tę buchalterię zatrzymywał dla siebie, nie robiąc z niej nigdy użytku, jeżeli podwładny zachowywał się lojalnie. Niech jednak wyczuł bodaj cień nielojalności, natychmiast wszystko konfiskował; odbierał przeniewiercy rajskiego ptaka!., 2. I oto dobrotliwy pan, który gotował dla księcia wysoce zaszczytny urząd, musiał wyrzucić go z kraju i trzymał go na obczyźnie przez dwadzieścia lat., 3. Zamachowcy wpadają do zielonego salonu, w którym znajdują się uwięzieni od wtorku dostojnicy ze świty cesarskiej. Otwierają do nich ogień. Ginie osiemnastu najbliższych ludzi cesarza., 4. (…) naród nasz jest niepiśmienny.
3
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.

1
Ryszard Kapuściński Cesarz

Istnieją w państwie osobistości, o których nic więcej nie wiadomo, prócz tego, że nie wolno ich obrażać.

c8 Źródło: Ryszard Kapuściński, Cesarz, Warszawa 1998, s. 59.
R1aEWPH4vMoLI
Wskaż powody, dla których Kapuściński wybrał podany cytat na motto jednego z rozdziałów Cesarza. Możliwe odpowiedzi: 1. Władza autorytarna nie znosi krytyki., 2. Władza autorytarna karmi się pochlebstwem., 3. O przedstawicielach władzy niewiele wiadomo., 4. W takim państwie każdy może wyrazić swoją opinię na temat władzy., 5. Przedstawiciele władzy są blisko społeczeństwa.
Audiobook
Dla nauczyciela