Sprawdź się
Zapisz potoczne określenie gwary warszawskiej.
Na podstawie poniższego wierszyka satyrycznego zapisz, jaką tendencję gwary warszawskiej wyśmiewa utwór i wypisz, jakie przykłady tego zostają podane w tekście.
Gwara warszawska dawniej i dziśUgrzecznionym jest warszawiak,
Pieszczotliwie wszystko mieni:
Zwie Warszawką, nie Warszawą,
Ukochany Gród Syreni.
Je śniadanko, nie śniadanie,
Kawkę, mleczko lub herbatkę,
Przed obiadkiem zaś wódeczka
Miłą dlań stanowi gratkę...Źródło: Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, Warszawa 1968, s. 64.
Korzystając ze słownika gwary warszawskiej (http://gwara-warszawska.waw.pl/slownik) wybierz pięć wyrazów, z którymi można spotkać się w języku ogólnopolskim i wyjaśnij kontekst, w jakim się pojawiają.
Zapoznaj się z tekstem piosenki Nie masz cwaniaka nad Warszawiaka i jej wykonaniem Stanisława Grzesiuka. Wypisz z niej przejawy gwary warszawskiej, a także wyjaśnij, jak język wpływa na wymowę utworu.
Nie masz cwaniaka nad WarszawiakaAlejami wycackany szedł se jakiś gość.
Facjata niby owszem, może być.
Nagle potknął się o kamień rycząc
„Och, psiakość! Jak oni mogą w tej Warszawie żyć!”
I ciut nie zalała mnie zła krew,
Więc go na perłowo w tenże śpiew:Nie bądź za cwany, w UNRĘ odziany.
To może mieć dla ciebie skutek opłakany.
Nie masz cwaniaka nad warszawiaka,
Który by mógł go wziąć pod bajer lub pod pic.Możesz mnie chamem zwać, możesz mi w mordę dać.
Lecz od stolicy won, bo krew się będzie lać.
Więc znakiem tego, nie bądź lebiegą.
Przyhamuj buzię i nie gadaj więcej nic.Jeden był specjalnie na Warszawę straszny pies.
Już mówił nawet : „Warshau ist kaputt.”
Lecz pomylił się łachudra, rozczarował fest,
I próżny był majchrowy jego trud.
Mówić nawet nie potrafię jak.
I dzisiaj mu śpiewamy tak:Chciałeś być cwany, w ząbek czesany,
To teraz gnijesz, draniu, w błocie pochowany.
My, warszawiacy, jesteśmy tacy,
Kto nam na odcisk - to już pisz pan: zimny trup.
I niechaj każdy wie: kto na nas szarpnie się.
To mu to zaraz bokiem mu to wyjdzie - może nie?
Nie masz cwaniaka nad warszawiaka.
Chcesz z nami zacząć to se przedtem trumnę kup.Źródło: Nie masz cwaniaka nad Warszawiaka, [w:] Bronisław Wieczorkiewicz, Gwara warszawska dawniej i dziś, s. 430.
Zapoznaj się z twórczością zespołu Warszawskie Combo Taneczne. Na podstawie poniższych tekstów, w których obecne są także elementy gwary warszawskiej, wyjaśnij, czy współcześnie stosowanie owej gwary może czemuś służyć i jakie ma znaczenie dla młodych warszawiaków żyjących w XXI wieku.
Na wolskiej sali iskry szłyNa wolskiej sali iskry szły,
gdy w tan szła Felka, fajn dziewczyna
Krąg miała drabów do tuzina,
co darli o nią się jak psyRaz trafił jej się jakiś graf
Z gotówką chciał mieć z nią przyjemność
A gdy ją prosił o wzajemność,
mówiła dumnie, niby paw:Z pana to jest kiepski gość
Takich bubków miałam dość
Twoje grosze to dla mnie jest frajer
za dla swoich chłopaków mam fajerPanie ładny jesteś fryc
Nie skorzystasz u mnie nic
Jeśli nie chcesz mój panie bogaty
brać w swaty, to odwal się[Kapela!]
Panno Felo, jam swój chłop
na harmonii rżnę tip‑top
Fundnę flaki i dwie szklanki wina
Do kina poleziem tyż!Źródło: Warszawskie Combo Taneczne, Na wolskiej sali iskry szły. Cytat za: https://www.tekstowo.pl/piosenka,warszawskie_combo_taneczne,na_wolskiej_sali_iskry_szly.html.
Warszawo, moja WarszawoWarszawo, cudna Warszawo
Ty jesteś miastem rodzinnem mem
Warszawo, moja Warszawo
poprzez miejski bruk
słyszę serca Twego stukWarszawo, cudna Warszawo
Jestem przy Tobie nocą i dniem
Nie znajdę lepszej,
chociaż szukałbym nie wiem gdzie
Ach, bo Warszawo ja kocham CięWarszawo, cudna Warszawo
Jestem przy Tobie nocą i dniem
Nie znajdę lepszej,
chociaż szukałbym nie wiem gdzie
Ach, bo Warszawo ja kocham CięŹródło: Warszawskie Combo Taneczne, Warszawo, moja Warszawo. Cytat za: https://www.tekstowo.pl/piosenka,warszawskie_combo_taneczne,warszawo__moja_warszawo.html.