Zrekonstruuj przebieg wydarzeń przedstawionych w dramacie Gabrieli Zapolskiej Moralność Pani Dulskiej – wyjaśnij, które z nich, twoim zdaniem, są najważniejsze i jaką funkcję pełnią w budowie akcji? Zapisz swoją odpowiedź.
R1Xh19Q9s4iDH
(Uzupełnij).
Jakie wydarzenie sprawia, że rodzina zaczyna się kłócić? Zwróć szczególną uwagę na relacje między matką a synem.
Kolejne wydarzenia, to ujawnienie ciąży Hanki i starania Dulskiej, by nie dopuścić do ujawnienia tego skandalu przed innymi; kłótnie z synem, wreszcie przekupstwo Hanki. Najważniejsze i kluczowe jest ujawnienie, że Hanka jest w ciąży, to bowiem rzutuje na kolejne zdarzenia, a także ukazuje charakter bohaterów.
RLgWVPJ1zpoud1
Ćwiczenie 2
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
11
Ćwiczenie 3
Zapisz, jaki jest główny wątek dramatu.
RPUpHl4cK2ALk
(Uzupełnij).
Kim jest Hanka i jaką rolę odgrywa w utworze?
Głównym wątkiem dramatu jest zakończony niechcianą ciążą romans Zbyszka z Hanką. Sam romans nie jest jednak przedstawiony w utworze, a jedynie jego konsekwencje w postaci ciąży i widma skandalu.
21
Ćwiczenie 4
Stwórz schemat: wypisz główne wydarzenia z Moralności Pani Dulskiej, a następnie połącz je tak, aby zobrazować, czy poszczególne wydarzenia są powiązane ze sobą następstwem przyczynowo‑skutkowym, czy tylko następstwem czasowym. Zapisz swoje wnioski.
R1HHwsaDgYYkf
Wypisz główne wydarzenia z Moralności Pani Dulskiej, a następnie ułóż je w kolejności tak, aby były powiązane ze sobą następstwem przyczynowo‑skutkowym lub tylko następstwem czasowym.
R1XQGMYRMmKHB
(Uzupełnij).
Przypomnij sobie wydarzenia w utworze i zastanów się, z czego wyniknęły.
Kolejne wydarzenia są powiązane następstwem przyczynowo‑skutkowym. Ciąża Hanki, która jest kluczowa dla akcji dramatu, jest wynikiem jej romansu ze Zbyszkiem. Kolejne wydarzenia są jednak tak dobrane, by pokazać reakcje kolejnych bohaterów, zwłaszcza domowników: pani Dulskiej, jej męża, córek, wreszcie pozornie sprzeciwiającego się jej syna.
21
Ćwiczenie 5
Spróbuj określić zasadę rządzącą układem zdarzeń w dramacie Gabrieli Zapolskiej – czy można wskazać konflikt między bohaterami, który jest motorem akcji? Odpowiedz na pytanie, jak mógłbyś scharakteryzować ten konflikt?
R1LBnKJpnRPTK
(Uzupełnij).
Jak wyglądają relacje między matką a Zbyszkiem?
Zdarzeniami rządzi konflikt pomiędzy matką i synem, jest to jednak konflikt pozorny, przeciwstawione sobie zostają bowiem dwie postawy światopoglądowe i moralne. Konflikt ten ogranicza się do deklaracji, które nie mają konsekwencji w postaci działania bohatera.
2
Ćwiczenie 6
Zaznacz prawidłową odpowiedź. Motywacja wydarzeń ma charakter:
RN0rvxVrvR6QO
Możliwe odpowiedzi: 1. metafizyczny, 2. realistyczny (psychologiczny, społeczny)
R1ffADGUaxgBo3
Ćwiczenie 7
Zaznacz cechy, które pozwalają uznać Moralność pani Dulskiej za dramat naturalistyczny. Możliwe odpowiedzi: 1. Indywidualizacja języka, 2. Optymistyczny wydźwięk utworu.
31
Ćwiczenie 8
Skonfrontuj swoje spostrzeżenia z wcześniej zebranymi wnioskami i podsumuj je w formie notatki:
wskaż dominantę kompozycyjną utworu,
scharakteryzuj kompozycję akcji, wskazując jej główne elementy,
określ motywację zdarzeń w utworze,
scharakteryzuj konstrukcję bohaterów, motywację ich działań oraz rolę poszczególnych postaci w rozwoju wydarzeń,
opisz język utworu, określając funkcje dialogu i warstwę stylistyczną, – scharakteryzuj budowę czasu i przestrzeni w utworze.
RYHei3B53PcV2
(Uzupełnij).
Co jest najważniejsze dla akcji? Jak są ukazani bohaterowie? Czy wydarzenia, w które zostają wrzuceni, są przypadkowe?
Najważniejszy dla akcji jest wątek niechcianej ciąży służącej Hanki, która jest wynikiem jej romansu ze Zbyszkiem. Poszczególne wydarzenia zostały dobrane w taki sposób, by ukazać charakter poszczególnych bohaterów i ich reakcje na kolejne epizody akcji. Język utworu indywidualizuje bohaterów, akcja toczy się w mieszkaniu Dulskich zgodnie z zasadą pani domu, że brudy należy prać u siebie i trzeba dbać o pozory.
Praca domowa
Wykorzystując zebrane dotychczas informacje, stwórz interpretację Moralności pani Dulskiej, w którym omówisz jeden z poniższych problemów: – Krytyka moralności mieszczańskiej. – Czy Zbyszko i Mela są postaciami tragicznymi? – Moralność pani Dulskiej jako tragikomedia.