Tomasz Bednarzak Zaostrza się konflikt w Burundi. Zachód ostrzega przed drugą „Rwandą"

„Trzeba ich zetrzeć w pył, trzeba ich wytępić – ci ludzie nadają się tylko do umierania. Daję wam ten rozkaz, idźcie!” – w ten sposób do swoich zwolenników zwrócił się niedawno [2015 r.] przewodniczący senatu Reverien Ndikuriyo. Słowa te żywo przypominają dehumanizującą mowę nienawiści, która poprzedziła hekatombę w Rwandzie (…). Społeczność międzynarodowa, a zwłaszcza Zachód, reaguje w alarmistycznym tonie, bo nie chce powtórzyć tragicznego błędu z 1994 r., gdy nie zapobiegł w porę rzezi rwandyjskich Tutsi. Widzi, że Burundi jest lustrzanym odbiciem Rwandy, doszukuje się więc takich samych analogii. Szkopuł jednak jest taki, że tym razem linie konfliktu nie przebiegają według podziałów etnicznych, ale politycznych. (…) Opozycja, która ma wpływy w armii i resortach siłowych, stara się stworzyć wrażenie, że istnieje groźba masowego ludobójstwa na tle etnicznym. Miałoby to sprowokować międzynarodową interwencję zbrojną, która obaliłaby znienawidzonego Nkurunzizę (…). Sytuacja na szczytach władzy i w wojsku jest diametralnie inna. Po zakończonej w 2005 r. wojnie domowej udało się stworzyć parytet w siłach zbrojnych, które teraz złożone są równo po połowie z Hutu i Tutsi. Również w obu izbach parlamentu nastąpił prawie równy podział.

cyt1 Źródło: Tomasz Bednarzak, Zaostrza się konflikt w Burundi. Zachód ostrzega przed drugą „Rwandą", 14.12.2015 r., dostępny w internecie: wiadomosci.wp.pl [dostęp 18.12.2019 r.].

Katarzyna Mierzejewska (…) Czym się różnią „Tutsi karaluchy” od „Arabów pasożytów”

Rwandyjskie Radio Television Libre des Mille Collins (RTLM), czyli Radio i Telewizja Tysiąca Wzgórz Wolności, rozpoczęło nadawanie w lipcu 1993 r. i było ściśle powiązane z reżimem prezydenta Juvénala Habyarimany. (…) W audycjach RTLM Tutsi byli przedstawiani jako istoty pozbawione ludzkich cech – podstępne, złe, niebezpieczne. Przyjęło się określanie ich mianem „inyenzi”, czyli „karaluchów”. Mieli być jednocześnie niebezpieczni, więc likwidacja była niezbędna, a zarazem żałośni, przez co zabijanie Tutsi było czynem nie tylko usprawiedliwionym, ale też moralnie uzasadnionym. (…) Powtarzane przez radio frazesy padały na podatny grunt i zaczęły się zakorzeniać w umysłach Hutu.

cw Źródło: Katarzyna Mierzejewska, (…) Czym się różnią „Tutsi karaluchy” od „Arabów pasożytów”, 16.08.2017 r., dostępny w internecie: wyborcza.pl [dostęp 16.07.2020 r.].

(…)

Brian Muller i Joshua Smith przeprowadzili szeroko zakrojone badania, z których wynika, że wśród grup amerykańskich imigrantów napiętnowanych nienawistnym językiem o wiele częściej dochodziło do samobójstw niż w przypadku hejtującej większości. Jednym z wielu polskich przykładów jest z kolei propaganda antysemicka rozpętana przez władze PRL w odpowiedzi na protesty studentów w marcu 1968 r. Atmosfera szykan i rękoczynów, w jakiej musieli żyć przez następne miesiące członkowie społeczności żydowskiej w Polsce, doprowadziła do ich masowej ucieczki z naszego kraju.

1 Źródło: (…), dostępny w internecie: uchodzcy.info [dostęp 16.07.2020 r.].

Diana Wolańska Rwanda – od konfliktu etnicznego do ludobójstwa

Nikt nie wyciągnął ręki, aby pomóc Tutsim. Świat także odwrócił wzrok, choć doskonale zdawał sobie sprawę z sytuacji w Rwandzie. W styczniu 1994 r. kanadyjski generał Roméo Dallaire złożył raport Kofiemu Annanowi, który wówczas odpowiadał w Organizacji Narodów Zjednoczonych za misje pokojowe, że bojówki Hutu przygotowują się do ataków. W Rwandzie stacjonowało wtedy ponad 2 tys. żołnierzy ONZ, których liczba wystarczyłaby, aby zapobiec masakrze. Dallaire musiał jednak czekać na oficjalne pozwolenie ONZ na interwencję. Niestety, tego pozwolenia nie otrzymał, a wręcz zabroniono mu interweniować, a kiedy wybuchły rzezie, zamiast przysłać posiłki, Organizacja Narodów Zjednoczonych wycofała niemal cały kontyngent.

3 Źródło: Diana Wolańska, Rwanda – od konfliktu etnicznego do ludobójstwa, dostępny w internecie: cejsh.icm.edu.pl [dostęp 16.07.2020 r.].

Ludobójstwo w Rwandzie

W 1994 r. na oczach społeczności międzynarodowej doszło do masakry ponad 800 000 Rwandyjczyków, w większości z grupy etnicznej Tutsi. Rzeź, która trwała 100 dni, została dokonana przez milicję Hutu i siły rządowe. Mordowanie zaczęło się następnego dnia po zestrzeleniu samolotu, na pokładzie którego znajdowali się prezydenci Rwandy i Burundi, tuż przed lądowaniem w stolicy Rwandy Kigali. (…) Katastrofa stała się iskrą zapalną i dała początek wojnie. Wycofujące się siły rządowe dołączyły do milicji Hutu i razem podżegały cywilów do zabijania Tutsi. (…) Mały kontyngent pokojowy wysłany przez ONZ do monitorowania układu pokojowego nie był upoważniony do prowadzenia działań interwencyjnych. Zlekceważono ostrzeżenie o planowanym ludobójstwie.

4 Źródło: Ludobójstwo w Rwandzie, 5.04.2013 r., dostępny w internecie: unic.un.org.pl [dostęp 16.07.2020 r.].

Operacja Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kongu

ONUC

Mandat misji obejmował:

• zapewnienie wycofania sił belgijskich z Republiki Konga (późniejszy Zair, obecnie Demokratyczna Republika Konga);

• wspomaganie miejscowego rządu w utrzymaniu porządku i bezpieczeństwa;

• zapewnienie pomocy technicznej.

5 Źródło: Operacja Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kongu, 2013 r., dostępny w internecie: unic.un.org.pl [dostęp 16.07.2020 r.].

Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Demokratycznej Republice Konga

MONUC

Mandat MONUC obejmował:

• nadzorowanie przestrzegania porozumienia o zawieszeniu broni ustanowienie i utrzymanie stałego kontaktu z centrami dowodzenia wszystkich sił zbrojnych (…);

• prowadzenie rozmów ze stronami konfliktu w celu wypuszczenia jeńców wojennych;

• wspieranie pomocy humanitarnej;

• nadzorowanie przestrzegania praw człowieka;

• prowadzenie działań mających na celu eliminację min i materiałów wybuchowych.

6 Źródło: Misja Obserwacyjna Organizacji Narodów Zjednoczonych w Demokratycznej Republice Konga, 2013 r., dostępny w internecie: unic.un.org.pl [dostęp 16.07.2020 r.].