Sprawdź się
Cyprian Kamil Norwid
Marionetki
I
Jak się nie nudzić? gdy oto nad globem
Milion gwiazd cichych się świeci,
A każda innym jaśnieje sposobem,
A wszystko stoi – i leci...
II
I ziemia stoi – i wieków otchłanie,
I wszyscy żywi w tej chwili,
Z których i jednej kostki nie zostanie,
Choć będą ludzie, jak byli...
III
Jak się nie nudzić na scenie tak małéj,
Tak niemistrzowsko zrobionéj,
Gdzie wszystkie wszystkich Ideały grały,
A teatr życiem płacony – –
IV
Doprawdy, nie wiem, jak tu chwilę dobić,
Nudy mię biorą najszczersze;
Co by tu na to, proszę Pani, zrobić,
Czy pisać prozę, czy wiersze?
V
Czy nic nie pisać... tylko w słońca blasku
Siąść czytać romans ciekawy:
Co pisał Potop na ziarneczkach piasku,
Pewno dla ludzkiej zabawy (!) – –
VI
Lub jeszcze lepiej – znam dzielniejszy sposób
Przeciw tej nudzie przeklętéj:
Zapomnieć ludzi, a bywać u osób
– Krawat mieć ślicznie zapięty!...
MarionetkiI
Jak się nie nudzić? gdy oto nad globem
Milion gwiazd cichych się świeci,
A każda innym jaśnieje sposobem,
A wszystko stoi – i leci...II
I ziemia stoi – i wieków otchłanie,
I wszyscy żywi w tej chwili,
Z których i jednej kostki nie zostanie,
Choć będą ludzie, jak byli...III
Jak się nie nudzić na scenie tak małéj,
Tak niemistrzowsko zrobionéj,
Gdzie wszystkie wszystkich Ideały grały,
A teatr życiem płacony – –
IV
Doprawdy, nie wiem, jak tu chwilę dobić,
Nudy mię biorą najszczersze;
Co by tu na to, proszę Pani, zrobić,
Czy pisać prozę, czy wiersze?V
Czy nic nie pisać... tylko w słońca blasku
Siąść czytać romans ciekawy:
Co pisał Potop na ziarneczkach piasku,
Pewno dla ludzkiej zabawy (!) – –VI
Lub jeszcze lepiej – znam dzielniejszy sposób
Przeciw tej nudzie przeklętéj:
Zapomnieć ludzi, a bywać u osób
– Krawat mieć ślicznie zapięty!...Źródło: Cyprian Norwid, Marionetki, [w:] tegoż, Pisma wybrane, Wiersze, t. 1, oprac. J. W. Gomulicki, wybór J. W. Gomulicki, Warszawa 1968, s. 388–389.
Zdefiniuj, czym jest salon. W tym celu stwórz mapę skojarzeń, w obrębie której zgromadzisz jak najwięcej niezbędnego słownictwa. Weź pod uwagę dawne i współczesne znaczenia wyrazu.
- Nazwa kategorii: SALON
-
SALON
Zaznacz poprawną odpowiedź. Jaki topos występuje w wierszu Marionetki?
- Deus ridens
- homo viator
- Deus artifex
- theatrum mundi
- exegi monumentum
Określ sytuację liryczną wiersza Marionetki. W tym celu uzupełnij tabelę.
Podaj przykłady środków stylistycznych zastosowanych w wierszu Marionetki oraz określ, jakie pełnią funkcje.
Wyjaśnij, co jest przyczyną „nudy” opisanej w utworze Marionetki.
Zinterpretuj opozycję „ludzie” – „osoby” zaznaczoną w wierszu Marionetki. Uwzględnij jej ironiczną wymowę.
Wybierz obraz niemieckiego malarza Heinricha Füssliego (1741‒1825), który twoim zdaniem koresponduje z utworem Cypriana Norwida Marionetki. Zwróć uwagę na wymowę dzieła, sposób przedstawienia bohaterów. Uzasadnij swój wybór, przytaczając odpowiednie cytaty z wiersza.
Zapoznaj się z fragmentem Praw Platona. Ustal, czy jego wymowa jest zbieżna z poetyckim przesłaniem wiersza Marionetki. Uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do obydwu tekstów.
PrawaMarionetkami są bowiem ludzie w większości wypadków i rzadko tylko mają coś wspólnego z prawdą.
Źródło: Platon, Prawa, oprac. M. Maykowska, tłum. M. Maykowska, Warszawa 1960, s. 301.
Porównaj przesłanie wiersza Norwida Marionetki z fragmentem Lalki Bolesława Prusa, zwracając szczególną uwagę na topos literacki występujący w utworach oraz zawarte w nich refleksje o świecie.
LalkaMarionetki!... Wszystko marionetki!... Zdaje im się, że robią, co chcą, a robią tylko, co im każe sprężyna, taka ślepa jak one... [...] Dopomóc do szczęścia jeden drugiemu nie potrafi – myślał – ale zrujnować cudze życie umieją tak dobrze, jak gdyby byli ludźmi...
Źródło: Bolesław Prus, Lalka, t. 2, oprac. K. Duda-Kaptur, A. Popławska, Kraków 2015, s. 625.