Marzena Zdanowska Celem feminizmu nie jest feminizm

W Polsce kariera współczesnego ruchu feministycznego zaczęła się od sal wykładowych. Wyjeżdżając na zagraniczne stypendia, studentki i doktorantki przywiozły do kraju egzotycznie jeszcze u nas brzmiące teorie feministyczne, których zasięg dawno przekroczył granice walki o równe prawa w życiu społecznym. Feministyczne były interpretacje klasycznych dzieł literatury, psychoanaliza, modele socjologiczne i nowe odczytania historii. O ile trzeba przyznać, że była to inspiracja, która zaowocowała mnóstwem interesujących i ważnych prac, o tyle jednak jej dużym minusem było niedostosowanie do polskiej tradycji.
Często podkreśla się, że feminizm w takiej formie, w jakiej go znamy, nie mógł powstać w naszym kraju, ponieważ pozycja Polek była zbyt silna na przełomie XIX i XX w., kiedy ruch zaczynał być dostrzegalny w innych państwach. Trudno też przypomnieć sobie czasy, kiedy głównym celem życia polskich kobiet byłoby służenie mężczyźnie bądź bycie jedynie ozdobą jego domostwa. W Polsce szlacheckiej i później, w czasach zaborów, kobiety przez swoje zaangażowanie na rzecz społeczności i ojczyzny zyskiwały ogromny szacunek. Dlatego też trudno się dziwić, że prawa wyborcze zostały Polkom przyznane już w 1918 r. wraz z odzyskaniem przez kraj niepodległości. Francuzki musiały na taki dzień czekać kolejne 26 lat. Obywatelki Liechtensteinu mogły głosować dopiero od 1984 r. Lata powojenne pogłębiały różnice między społeczeństwem polskim i krajami zachodnimi. Kiedy Amerykanki walczyły z presją otoczenia, nakazującą im bycie idealną żoną czekającą w domu na powrót z pracy męża i jednocześnie bohatera wojennego, w Polsce najwyraźniejszy podział przebiegał nie na linii kobiety–mężczyźni, ale na linii społeczeństwo–władza.

celem Źródło: Marzena Zdanowska, Celem feminizmu nie jest feminizm, 2011 r., dostępny w internecie: miesiecznik.znak.com.pl [dostęp 29.03.2021 r.].

Sylwia Radomska O co walczą współczesne feministki?

Czy zostało jeszcze coś do wywalczenia? Tak. Odpowiadają z ogromnym przekonaniem współczesne feministki. Ich działalność nie jest już może tak spektakularna, jak ubiegłowiecznych prekursorek, lecz równie ważna i przyczyniająca się do rozwoju świadomości oraz poprawy warunków życia kobiet na całym świecie. Problemów do rozwiązanie nie brakuje – zapewniają. Głównym celem feministycznych organizacji jest nie tyle walka o uzyskanie nowych praw, co dociekanie faktycznej realizacji tych już ustalonych, nieraz niestety tylko na piśmie.
Godną zauważenia na tym gruncie jest działalność krakowskiej organizacji „Przestrzeń kobiet”. W swojej ofercie ma różnorodne projekty, skierowane do wszystkich kobiet, m.in.:
Kobiety i Rozwój – cykl szkoleń kierowanych do m.in. działaczek Kół Gospodyń Wiejskich, sołtysek, radnych, nauczycielek, działaczek kółek rolniczych, stowarzyszeń i fundacji oraz kobiet, które prowadzą działalność niesformalizowaną. Mają one na celu wprowadzenie ich w świat unijnych dofinansowań i aktywnego rozwoju swojego biznesu. Wszystkie działania w ramach projektu są nieodpłatne.
Przestrzeń dla równości. Edukacja antydyskryminacyjna – spotkania rozstrzygające kwestię tworzenia się i funkcjonowania stereotypów, co za tym idzie wszelakich procesów wykluczenia społecznego, dyskryminacji, równości społecznej.
Niewidoczne (dla) społeczności – zaproszenie do opowiedzenia swojej historii oraz udziału w badaniach na temat sytuacji nieheteroseksualnych kobiet żyjących na terenach wiejskich i poza dużymi ośrodkami miejskimi.
Instytut liderek – kursy liderskie w zakresie działalności społecznej lub politycznej, realizowane ze środków FIO 2009, przeznaczone dla liderek i animatorek społeczności lokalnych, pozwalające zdobywać nowe umiejętności i wiedzę na temat przedsięwzięć społecznych i politycznych.

co Źródło: Sylwia Radomska, O co walczą współczesne feministki?, 11.03.2013 r., dostępny w internecie: miastokobiet.pl [dostęp 29.03.2021 r.].

Ewelina Izabela Wejbert-Wąsiewicz Feminizm w polskiej literaturze kobiet

We współczesnej Polsce najbardziej doniosły przejaw działalności ruchu żeńskiego stanowi Kongres Kobiet Polskich, który odbywa się corocznie od 2009 r. i gromadzi tysiące uczestniczek z całego kraju. W ramach wydarzenia organizowane są wykłady, panele dyskusyjne, debaty plenarne. Efektem tych działań są konkretne postulaty mające na celu poprawę sytuacji kobiet w Polsce oraz Gabinet Cieni Kongresu Kobiet Polskich monitorujący działania polityków. Siła politycznego oddziaływania Gabinetu Cieni jak i całego ruchu pozostaje raczej niewielka. Świadczą o tym sporadyczne spotkania środowiska z rządzącymi i losy wcześniej założonej Partii Kobiet. Partia utworzona przez pisarkę Manuelę Gretkowską w wyborach parlamentarnych w 2007 i w 2011 r. nie przekroczyła w głosowaniu do sejmu progu wyborczego. Natomiast warto wspomnieć o działalności Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, która zajmuje się prawami reprodukcyjnymi Polek od 1992 r. Organizacja skupia kilka środowisk kobiecych takich, jak Liga Kobiet Polskich, Związek Dziewcząt i Kobiet Chrześcijańskich, Polskie Stowarzyszenie Feministyczne, Stowarzyszenie Neutrum. Biorąc pod uwagę feministyczną działalność piśmienniczą, należy zaakcentować, że choć w sieci funkcjonują różnorodne, feministyczne strony internetowe (np. „Feminoteka”), blogi (np. „bez jaj”), witryny pism elektronicznych (np. „artmix”, „Interalia”, „Unigender”) jedynym feministycznym czasopismem polskim ukazującym się od 1999 r. pozostaje „Zadra.

feminizm Źródło: Ewelina Izabela Wejbert-Wąsiewicz, Feminizm w polskiej literaturze kobiet, „Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska” 2018, nr 1/2, t. 16, s. 98–99.

Joanna Helios, Wioletta Jedlecka Wpływ feminizmu na sytuację społeczno-prawną kobiet

Obserwacja codziennych zdarzeń społecznych, także wyniki badań opisowych i eksperymentalnych dowodzą, że sytuacja wielu kobiet, zwłaszcza tych, które pragną uwolnić się od przypisywanych im ról i podjąć zadania tradycyjnie zarezerwowane dla mężczyzn, stanowi dla nich źródło negatywnych doświadczeń. Istota tych ostatnich wyraża się w triadzie pojęć i odpowiadających im zjawisk, którymi są analizowane stereotypy – uprzedzenia i dyskryminacja. Kobiety odczuwają w całym swoim życiu wiele uprzedzeń, określanych jako seksizm. Seksizm związany jest z płcią. Wyróżniane są różne jego odmiany. Tradycyjny seksizm wspiera stereotyp kobiet jako osób mających niskie kompetencje, wyraża poparcie dla tradycyjnych ról płciowych i odmiennego traktowania kobiet i mężczyzn. Seksizm współczesny przejawia się zaprzeczeniem istnienia dyskryminacji kobiet, nieprzychylnym nastawieniem do roszczeń kobiet w zakresie ich równouprawnienia oraz negatywną postawą wobec specjalnych przywilejów kobiet. Neoseksizm to akceptacja hierarchicznych relacji między mężczyznami i kobietami, wspierających interesy mężczyzn. Z kolei ambiwalentny seksizm jest połączeniem seksizmu łagodnego, zawierającego tradycyjny pogląd na temat cech kobiet i wrogiego, który skupia się na przekonaniu o niższości kobiet w stosunku do mężczyzn. Te dwa aspekty seksizmu korelują ze sobą w sposób dodatni, ponieważ oparte są na wspólnym przekonaniu na temat kobiet, będących „słabszą płcią”.

wpływ Źródło: Joanna Helios, Wioletta Jedlecka, Wpływ feminizmu na sytuację społeczno-prawną kobiet, Wrocław 2016, s. 42.