Są silnie ukrwionymi, pierzastymi wyrostkami powierzchni ciała, okrytymi cienkim nabłonkiem. Mają cienkie ściany, przez które zachodzi dyfuzja gazów oddechowych. Wyrastają z boku segmentów tułowia i u nasady odnóży krocznych. Umiejscowione są w jamach skrzelowych pod bocznymi krawędziami pancerza głowotułowia.

Na schemacie przedstawiono wymianę gazową krążkopława − przedstawiciela wodnych bezkręgowców. Przemieszczanie się gazów oddechowych odbywa się u niego drogą dyfuzji na całej powierzchni ciała.

R1GJyU1u6XSlm

Rysunek przedstawia wymianę gazową krążkopława, przedstawiciela wodnych bezkręgowców. To chełbia modra, jamochłon. Jest to meduza przypominająca kształtem grzyb z trzema odnóżami. Jej ciało jest przejrzyste, galaretowate, fioletowo‑różowe. Tlen przenika przez nabłonek całego ciała. W przypadku tego stworzenia przemieszczanie się gazów oddechowych odbywa się drogą dyfuzji na całej powierzchni ciała, co zaznaczono niebieskimi strzałkami od dołu i od góry organizmu.

Przeprowadzono doświadczenie, którego celem było zbadanie wpływu zawartości tlenu w wodzie na aktywność ruchową larw jętek. W tym celu przygotowano trzy zlewki z wodą o różnej zawartości tlenu:

zlewka nr 1 – woda ze stawu (próba kontrolna);
zlewka nr 2 – woda przegotowana;
zlewka nr 3 – woda silnie napowietrzona.

W każdej ze zlewek umieszczono po 10 larw jętek i mierzono intensywność ruchów oddechowych odwłoka w ciągu minuty. Wykonano 5 pomiarów co 5 minut. Zaobserwowano, że najintensywniejsze ruchy oddechowe, polegające na ruchach skrzelotchawek, wykonywały larwy jętek umieszczone w zlewce nr 2.

Chociaż sam proces wymiany gazowej zachodzi poprzez dyfuzję, to dostarczenie tlenu do narządów oddechowych w środowisku wodnym jest bardziej kosztowne energetycznie niż na lądzie, bo w wodzie zawartość tlenu jest niewielka, a duża gęstość środowiska utrudnia jego dyfuzję.