1
Pokaż ćwiczenia:
R8R8xSNK5rQNZ11
Ćwiczenie 1
Wskaż pięć wydarzeń, które wpłynęły na poszczególne fale demokratyzacji.
1
Ćwiczenie 1
Rbt6JYmwPrL9H
(Uzupełnij).
R1PNLkaH90PNz1
Ćwiczenie 2
Zdecyduj, czy wskazane wydarzenia świadczą o umacnianiu czy osłabianiu demokracji na świecie. Do której fali demokratyzacji należą? 1. Powstanie II RP; 2. Aksamitna rewolucja w Czechosłowacji; 3. Przejęcie władzy przez faszystów we Włoszech. 4. Powstanie Republiki Federalnej Niemiec. 5. Guerra sucia - rządy junty wojskowej w Argentynie.
1
Ćwiczenie 2
R1L05RPh6UctL
(Uzupełnij).
RzmmZHBP9IXu71
Ćwiczenie 3
Wśród poniższych czynników wskaż te, które pozytywnie wpływają na demokrację i demokratyzację. Możliwe odpowiedzi: 1. wysoki ogólny poziom bogactwa ekonomicznego, 2. nierównomierny podział bogactwa i/lub dochodów w społeczeństwie, 3. gospodarka centralnie planowana, 4. silna klasa średnia, 5. wysoki poziom edukacji w społeczeństwie
21
Ćwiczenie 4

Przeanalizuj cytat z książki Samuela Huntingtona Trzecia fala demokratyzacji i wykonaj zadanie.

Samuel Huntington
Trzecia fala demokratyzacji

Możliwa jest sytuacja, że społeczeństwo wybiera swoich przywódców politycznych metodami demokratycznymi, lecz nie mają oni prawdziwej władzy. Mogą stanowić po prostu parawan lub marionetki w rękach innych grup. W stopniu, w jakim najsilniejsi decydenci zbiorowości nie są wybierani w drodze wyborów, system polityczny pozostaje niedemokratyczny. (...) W demokracjach pochodzący z wyborów decydenci nie dysponują władzą totalną. Dzielą się swoją władzą z innymi grupami społecznymi. Gdyby jednak doszło do sytuacji, w której ci pochodzący z wyborów decydenci staliby się jedynie przysłoną dla sprawującej o wiele większą władzę niedemokratycznie wybranej grupy, to taki system polityczny oczywiście nie byłby demokratyczny.

/Źródło: Samuel Huntington, Trzecia fala demokratyzacji, Warszawa 2009, s. 20./

R9v8Vi0u9Gpgc
Zdecyduj, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe. Zdaniem Huntingtona wybór przywódców politycznych w drodze wyborów nie gwarantuje demokratyzmu systemu politycznego. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Autor tekstu twierdzi, że przywódcy polityczni pochodzący z wyborów nie mają prawdziwej władzy. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Huntington uważa, że demokratycznie wybrani przywódcy polityczni powinni dysponować władzą totalną. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
211
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z danymi statystycznymi i wykonaj zadanie.

R1IOXnsjPECNZ
Wykres kolumnowy. Czy zgadza się Pan(i), czy też nie zgadza ze stwierdzeniem, że demokracja ma przewagę nad wszelkimi innymi formami rządów?. Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • opinia: Zgadzam się
    • VIII 2011: 65%
    • XI 2011: 68%
    • VII 2013: 62%
    • III 2014: 68%
    • VI 2014: 66%
    • XI 2015: 64%
    • I 2016: 70%
    • VI 2016: 69%
    • I 2017: 66%
    • VII 2017: 67%
    • VIII 2017: 71%
    • V 2018: 76%
  • 2. zestaw danych:
    • opinia: Nie zgadzam się
    • VIII 2011: 17%
    • XI 2011: 19%
    • VII 2013: 21%
    • III 2014: 17%
    • VI 2014: 14%
    • XI 2015: 24%
    • I 2016: 18%
    • VI 2016: 18%
    • I 2017: 19%
    • VII 2017: 19%
    • VIII 2017: 17%
    • V 2018: 12%
  • 3. zestaw danych:
    • opinia: Trudno powiedzieć
    • VIII 2011: 18%
    • XI 2011: 13%
    • VII 2013: 17%
    • III 2014: 15%
    • VI 2014: 20%
    • XI 2015: 12%
    • I 2016: 12%
    • VI 2016: 13%
    • I 2017: 15%
    • VII 2017: 14%
    • VIII 2017: 12%
    • V 2018: 12%
R1lI6DuHPyQqk
Na podstawie wyników badań przedstawionych w komunikacie CBOS wskaż, jak zmieniła się ocena demokracji jako ustroju politycznego w społeczeństwie polskim w czasie kadencji sejmu zakończonej w 2019 r. W swojej odpowiedzi powołaj się na odpowiednie dane statystyczne. (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 5
R1EnoyOKWhz8d
(Uzupełnij).

Tekst źródłowy do ćwiczeń 6 i 7.

Marcin Antosiewicz
Złe czasy dla demokracji. Polska spada na koniec rankingu

W 26 z 41 krajów UE i OECD pogarsza się jakość demokracji, wynika z raportu Fundacji Bertelsmanna. Rządzący świadomie wzniecają społeczne konflikty zamiast szukać konsensusu, który długofalowo rozwiązałby problemy. W zestawieniu najbardziej rozwiniętych krajów świata największy spadek zanotowała Polska, która spadła o 29 pozycji, z 8. na 37. miejsce. (…)

Jest wiele czynników, które decydują o jakości demokracji. Jeden z ważniejszych to zdolność do dochodzenia do kompromisu, organizowania większości w społeczeństwie, która popiera rozwiązania proponowane przez rządzących. Według raportu Bertelsmanna standardy demokracji osłabiają się, bo rośnie polaryzacja, a to utrudnia przeprowadzanie reform. – Jeśli politycy chcieliby zrobić coś przeciwko ogólnej niechęci do polityki, to powinni zaoferować rozwiązania zorientowane na przyszłość i rozwiązanie społecznych problemów – uważa Aart De Geus, przewodniczący Fundacji Bertelsmanna.

Prawie we wszystkich badanych krajach zwiększyła się polaryzacja między »lewicą« a »prawicą«. Autorzy raportu krytykują rządzących, którzy społeczne konflikty powiększają zamiast je rozwiązywać. Z analizy wynika także, że rządy przy planowaniu długofalowych reform ograniczają liczbę podmiotów, z którymi konsultują zmiany. To dotyczy przede wszystkim USA, Turcji, Polski i Węgier, które w tej kategorii znacznie się pogorszyły w stosunku do raportów z 2011 i 2014 roku. Raport pokazuje, że rządzący działają w sposób świadomy – pomijają konsultacje społeczne i rozmowę z krytykami, żeby wykluczyć niektóre grupy społeczne. Pogorszyła się także komunikacja rządzących z rządzonymi. – W wielu krajach obserwujemy niekończącą się kampanię wyborczą. Rządy nie są w stanie w merytorycznych sprawach zbudować konsensusu. Konsekwencją jest brak możliwości przeforsowania jakościowych, długoterminowych reform – uważa dr Daniel Schraad‑Tischler, jeden z autorów raportu.

/Źródło: Marcin Antosiewicz, Złe czasy dla demokracji. Polska spada na koniec rankingu, Newsweek.pl 09.10.2018 [dostęp z dn. 07.07.2019]./

RZpK7ZXPAjOFA3
Ćwiczenie 6
Wskaż przyczyny osłabiania się standardów demokracji, które dostrzegają autorzy raportu Fundacji Bertelsmanna. Możliwe odpowiedzi: 1. polaryzacja, 2. pomijanie konsultacji społecznych (wykluczanie niektórych grup społecznych), 3. pogorszenie się komunikacji rządzących z rządzonymi (niekończąca się kampania wyborcza zamiast budowania konsensusu w kwestiach merytorycznych w odniesieniu do długoterminowych reform), 4. długotrwałe poszukiwanie konsensusu, który rozwiązałby problemy, 5. zadowalanie się kompromisowymi rozwiązaniami
31
Ćwiczenie 7
R1BG6MskH7Oze
Wyjaśnij, na czym polega proces polaryzacji społeczeństwa, o którym mowa w tekście źródłowym, i jakie mogą być jego konsekwencje. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

Amartya Sen
Demokracja i zagadka rozwoju

Demokracja często bywa postrzegana wyłącznie przez pryzmat urny wyborczej i rządów większości, ale szersze rozumienie demokracji jako obejmującej również debatę publiczną pozwala włączyć prawa mniejszości w zasadniczą strukturę tego ustroju. (...)

Konflikt między rządami większości i prawami mniejszości może się jednak pojawić, toteż ważnym elementem dobrze funkcjonującego systemu demokratycznego jest budowa klimatu tolerancyjnych wartości. (...) Tolerancyjne wartości powinni krzewić nie tylko politycy, ale również media, pomagając różnym wspólnotom lepiej się nawzajem zrozumieć. Sukces demokracji zależy nie tylko od struktury instytucjonalnej, ale także od rzeczywistych wzorów zachowań politycznych i społecznych.

Źródło: Amartya Sen, Demokracja i zagadka rozwoju, Dziennik.pl 07.06.2010, [dostęp z dn. 07.07.2019].

R1PuD7dJ1lj1B
Wyjaśnij, jak rozumiesz dwa problemy związane z funkcjonowaniem demokracji, na które zwrócono uwagę w tekście. W jaki sposób mogą one stanowić zagrożenie dla systemu demokratycznego? Postrzeganie demokracji przez pryzmat instytucjonalny (urny wyborczej). (Uzupełnij) Konflikt między rządami większości a prawami mniejszości. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 9

Zapoznaj się z tekstami źródłowymi i wykonaj zadanie.

Stanisław Sulkowski
Bliski Wschód między demokratyzacją a rewolucją

»New York Times« z 28 grudnia 1989 roku donosił, że pewien mieszkaniec Egiptu indagowany na temat przemian w Europie Wschodniej powiedział: »Nie ma teraz ucieczki przed demokracją«. Czyżby przewidywał on demokratyzację świata arabskiego na zasadzie efektu lawiny, o którym szeroko rozpisywał się teoretyk demokratyzacji Samuel P. Huntington?

(...) to, co obecnie obserwujemy to tylko jeden z etapów modelowej fali demokratyzacji polegający na tym, że w wyniku masowych spontanicznych protestów obalane są rządy autorytarne (...). W modelowym ujęciu fala demokratyzacji obejmuje jeszcze dwa etapy, a mianowicie: ustanowienie reżimu demokratycznego oraz jego konsolidację.

/Źródło: Stanisław Sulkowski, Bliski Wschód między demokratyzacją a rewolucją, oapuw.pl [online, dostęp z dn. 26.11.2019]./

Adam Szymański
Od autorytaryzmu do demokracji – ewolucja reżimu politycznego Turcji

Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął się proces transformacji ustrojowej doprowadzający do stworzenia podstaw państwa demokratycznego w Turcji (...). Wybory parlamentarne przestały mieć charakter fasadowy wraz z upadkiem systemu jednopartyjnego, do czego przysłużył się prezydent Turcji (...) İsmet İnönü (...). Jeśli chodzi o respektowanie zasad demokracji oraz praw człowieka, wyróżniały się jednak przede wszystkim reformy z lat 2002‑2004 mające na celu spełnienie politycznych kryteriów członkostwa w Unii Europejskiej, tzw. kryteriów kopenhaskich. (...) [Obecnie] mamy do czynienia w Turcji z demokracją nieskonsolidowaną, a więc z takim systemem politycznym, w którym występują instytucje proceduralnej demokracji, ale brakuje rzeczywistego konsensu elit odnośnie demokratycznego porządku w polityce.

/Źródło: Adam Szymański, Od autorytaryzmu do demokracji – ewolucja reżimu politycznego Turcji, „Społeczeństwo i Polityka. Pismo Edukacyjne”, nr 2/2009./

RKHdZdOrF3Wiw
Na podstawie tekstów źródłowych rozstrzygnij, czy w państwach arabskich i Turcji występuje ten sam etap demokratyzacji. Uzasadnij odpowiedź. (Uzupełnij).