Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1Tg8bOuXnnc71
Ćwiczenie 1
Wybierz aspekt, który w polskim prawie odróżnia mniejszość narodową od mniejszości etnicznej. Możliwe odpowiedzi: 1. utożsamia się z narodem zorganizowanym we własnym państwie, 2. jest mniej liczebna od pozostałej części ludności Rzeczypospolitej Polskiej, 3. dąży do zachowania swojego języka, kultury lub tradycji, 4. ma świadomość własnej historycznej wspólnoty narodowej

Materiał źródłowy do ćw. 2 i 3

Osoby należące do mniejszości mają prawo zwracać się do organów gminy w języku pomocniczym (w formie pisemnej lub ustnej). Język pomocniczy może być używany jedynie w gminach, gdzie liczba mieszkańców należących do mniejszości, której język ma być używany jako język pomocniczy, jest nie mniejsza niż 20 % ogólnej liczby mieszkańców gminy i które zostały wpisane do Urzędowego Rejestru Gmin:

R1LThY6vs7dXp

Urzędowy rejestr gmin, w których używany jest język pomocniczy. 1. Gmina wiejska Radłów, powiat oleski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 25 stycznia 2006. 2. Gmina wiejska Chrząstowice, powiat opolski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 25 stycznia 2006. 3. Gmina wiejska Izbicko, powiat strzelecki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 6 marca 2006. 4. Gmina miejsko‑wiejska Biała, powiat prudnicki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 6 marca 2006. 5. Gmina wiejska Walce, powiat krapkowicki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 4 kwietnia 2006. 6. Gmina wiejska Strzeleczki, powiat krapkowicki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 17 maja 2006. 7. Gmina miejsko‑wiejska Leśnica, powiat strzelecki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 17 maja 2006. 8. Gmina wiejska Puńsk, powiat sejneński, województwo podlaskie, język pomocniczy litewski, data wpisania 25 maja 2006. 9. Gmina wiejska Prószków, powiat opolski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 11 lipca 2006. 10. Gmina wiejska Parchowo, powiat bytowski, województwo pomorskie, język pomocniczy kaszubski, data wpisania 16 sierpnia 2006. 11. Gmina wiejska Jemielnica, powiat strzelecki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 28 sierpnia 2006. 12. Gmina miejsko‑wiejska Ujazd, powiat strzelecki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 28 sierpnia 2006. 13. Gmina miejsko‑wiejska Kolonowskie, powiat strzelecki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 22 września 2006. 14. Gmina wiejska Lasowice Wielkie, powiat kluczborski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 18 października 2006. 15. Gmina wiejska Reńska Wieś, powiat kędzierzyńsko‑kozielski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 26 października 2006. 16. Gmina wiejska Tarnów Opolski, powiat opolski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 15 lutego 2007. 17. Gmina wiejska Bierawa, powiat kędzierzyńsko‑kozielski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 23 kwietnia 2007. 18. Gmina wiejska Zębowice, powiat oleski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 23 października 2007. 19. Gmina wiejska Sierakowice, powiat kartuski, województwo pomorskie, język pomocniczy kaszubski, data wpisania 23 października 2007. 20. Gmina miejska Hajnówka, powiat hajnowski, województwo podlaskie, język pomocniczy białoruski, data wpisania 3 grudnia 2007. 21. Gmina wiejska Turawa, powiat opolski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 12 września 2008. 22. Gmina wiejska Dobrzeń Wielki, powiat opolski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 22 kwietnia 2009. 23. Gmina miejsko‑wiejska Głogówek, powiat prudnicki, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 22 kwietnia 2009. 24. Gmina wiejska Murów, powiat opolski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 22 kwietnia 2009. 25. Gmina wiejska Orla, powiat bielski, województwo podlaskie, język pomocniczy białoruski, data wpisania 7 maja 2009. 26. Gmina miejsko‑wiejska Dobrodzień, powiat oleski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 13 maja 2009. 27. Gmina wiejska Komprachcice, powiat opolski, województwo opolskie, język pomocniczy niemiecki, data wpisania 4 czerwca 2009. 28. Gmina wiejska Narewka, powiat hajnowski, województwo podlaskie, język pomocniczy białoruski, data wpisania 16 czerwca 2009. 29. Gmina wiejska Czyże, powiat hajnowski, województwo podlaskie, język pomocniczy białoruski, data wpisania 8 lutego 2010. 30. Gmina wiejska Hajnówka, powiat hajnowski, województwo podlaskie, język pomocniczy białoruski, data wpisania 28 maja 2010. 31. Gmina wiejska Linia, powiat wejherowski, województwo pomorskie, język pomocniczy kaszubski, data wpisania 23 kwietnia 2012. 32. Gmina miejska Żukowo, powiat kartuski, województwo pomorskie, jędzyk pomocniczy kaszubski, data wpisania 17 lipca 2013. 33. Gmina Luzino, powiat wejherowski, województwo pomorskie, język pomocniczy kaszubski, data wpisania 21 lutego 2014. Wydruk z aplikacji eRejestry.

Źródło: Urzędowy Rejestr Gmin, w których jest używany język pomocniczy, mniejszosci.narodowe.mswia.gov.pl, 17.03.2014 [dostęp online: 06.07.2020].
Plik PDF o rozmiarze 56.79 KB w języku polskim
2
Ćwiczenie 2
R1WCeRmsXgqst1
Powiedz, w których województwach jako pomocniczego używa się w urzędach danego języka. 1. litewski, 2. niemiecki, 3. kaszubski
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RLCAqwlNRRlH8
(Uzupełnij).
RNN4gQPlJ5bQl2
Ćwiczenie 3
Zaznacz osoby, które mogą się zwrócić do organów gminy w swoim ojczystym języku. Możliwe odpowiedzi: 1. Kaszub mieszkający w Żukowie, 2. Niemiec mieszkający we Wrocławiu, 3. Ukrainiec mieszkający w Warszawie, 4. Litwin mieszkający w Puńsku, 5. Niemiec mieszkający w Krapkowicach
R3zXeRtunfMq42
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj grupy do przysługujących im praw. prawo do oglądania wiadomości we własnym języku emitowanych przez oddziały regionalne TVP Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy – rdzenni mieszkańcy Opolszczyzny, 2. ukraińscy pracownicy przebywający czasowo w Polsce na podstawie tzw. pozwolenia na pracę, 3. Rosjanie, którzy przebywają w Polsce na wizie turystycznej, 4. Litwini – rdzenni mieszkańcy Suwalszczyzny, 5. Kaszubi – rdzenni mieszkańcy Kaszub prawo do zakładania instytucji kulturalnych; prawo do oglądania wiadomości we własnym języku, emitowanych przez oddziały regionalne TVP; prawo do zakładania stowarzyszeń; prawo do zakładania szkół dla mniejszości i otrzymywania subwencji Możliwe odpowiedzi: 1. Niemcy – rdzenni mieszkańcy Opolszczyzny, 2. ukraińscy pracownicy przebywający czasowo w Polsce na podstawie tzw. pozwolenia na pracę, 3. Rosjanie, którzy przebywają w Polsce na wizie turystycznej, 4. Litwini – rdzenni mieszkańcy Suwalszczyzny, 5. Kaszubi – rdzenni mieszkańcy Kaszub
2
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.

1
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty

Art. 44 zzd
(…)
8. Absolwent szkoły lub oddziału z nauczaniem języka danej mniejszości narodowej nie może wybrać języka danej mniejszości narodowej na egzaminie maturalnym z języka obcego nowożytnego jako przedmiotu obowiązkowego

Art. 44 zzf
1. Absolwent szkoły lub oddziału z językiem nauczania mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub z językiem regionalnym, w których zajęcia są prowadzone w tych językach, oraz absolwent szkoły lub oddziału dwujęzycznego, w których język mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub język regionalny jest drugim językiem nauczania, może zdawać na egzaminie maturalnym przedmioty w języku polskim lub – z wyjątkiem języka polskiego oraz treści dotyczących historii Polski i geografii Polski – w języku danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym.
(…)

cyt4 Źródło: Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 19.06.2020 r.].
R178sI7Uq9QEl
Zaznacz, czy osoba uczęszczająca do szkoły z językiem nauczania mniejszości narodowej może zdawać dane przedmioty na egzaminie maturalnym. Wladymir, Ukrainiec, chce zdawać w tym języku biologię. Możliwe odpowiedzi: Może, Nie może. Klaus, Niemiec urodzony na Opolszczyźnie, chce zdawać ustnie j. niemiecki jako obcy język nowożytny. Możliwe odpowiedzi: Może, Nie może. Antek, Białorusin urodzony w woj. podlaskim, chce zdawać egzamin z historii w całości w j. białoruskim. Możliwe odpowiedzi: Może, Nie może. Iwo, mieszkający na Podlasiu Litwin, chce zdawać matematykę w j. litewskim. Możliwe odpowiedzi: Może, Nie może
2
Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z materiałem źródłowym i wykonaj polecenie.

Rok wyborów

Liczba oddanych głosów w wyborach do sejmu

Poparcie procentowe w skali kraju (sejm)

Liczba otrzymanych mandatów w sejmie

Liczba otrzymanych mandatów w senacie

1991

132 059

1,18

7

1

1993

60 770

0,44

3

1

1997

51 027

0,39

2

0

2001

47 230

0,36

2

0

2005

34 469

0,29

2

0

2007

32 462

0,2

1

0

2011

28 014

0,19

1

0

2015

27 530

0,18

1

0

2019

32 094

0,17

1

0

Indeks górny Źródło: Wybory w Polsce, dostępny w internecie: pl.wikipedia.org [dostęp 6.07.2020 r.]. Indeks górny koniec

Rb26SVeh18vNp
Na podstawie wyników wyborów komitetu mniejszości niemieckiej w wyborach parlamentarnych w III RP uzupełnij tekst odpowiednimi cyframi. Najwięcej mandatów do obu izb parlamentu mniejszość niemiecka uzyskała w (Tu uzupełnij) kadencji sejmu. Przedstawicielstwo w senacie mniejszość niemiecka miała w (Tu uzupełnij) oraz (Tu uzupełnij) kadencji. W ostatnich wyborach na mniejszość niemiecką głosowało ponad (Tu uzupełnij)-krotnie mniej osób niż w pierwszych wolnych wyborach. Liczba przedstawicieli tej mniejszości w sejmie jest stała przez ostatnie (Tu uzupełnij) kadencje i wynosi (Tu uzupełnij) mandat.
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.

1
Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych, które wpłynęły do Biura RPO w latach 2016–2018

Zdaniem skarżących, rosnąca liczba migrantów z Ukrainy wymusza jednak wypracowanie nowych rozwiązań, które umożliwiłyby dzieciom z tego państwa naukę języka ojczystego, razem z obywatelami polskimi narodowości ukraińskiej. Wspólna nauka służyłaby wzajemnej integracji, a także, co jest szczególnie ważne, pozwalała na wykorzystanie w pracy z cudzoziemcami dorobku placówek oświatowych i dotychczasowych osiągnięć nauczycieli uczących na co dzień dzieci należące do mniejszości ukraińskiej.

Odpowiedź Ministerstwa:

Obie grupy uczniów mają zagwarantowane prawo do wyrażenia woli podtrzymywania swojej tożsamości narodowej i językowej, ale z uwagi na odmienne zasady organizacji tego nauczania, a także różny sposób jego finansowania, nie można tych grup objąć wspólną nauką.

cyt5 Źródło: Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych, które wpłynęły do Biura RPO w latach 2016–2018, dostępny w internecie: rpo.gov.pl [dostęp 19.06.2020 r.].
RV8TLNvhEexrv
Podaj, dlaczego mimo zgłaszanych problemów nie można objąć wspólną nauką dwóch grup dzieci pochodzenia ukraińskiego. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.

1
Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych, które wpłynęły do Biura RPO w latach 2016–2018

W 2016 r. Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymał informacje o trudnościach w nauczaniu języków mniejszości narodowych i etnicznych, a także historii, geografii i kultury mniejszości, wynikających z ograniczonego dostępu do podręczników i materiałów edukacyjnych z tych przedmiotów, dostosowanych do aktualnej podstawy programowej. (…). Ten sam, powtarzający się od wielu lat problem w zapewnianiu uczniom dostępu do materiałów niezbędnych do nauki języka mniejszości, zgłaszany był ponadto w skargach kierowanych bezpośrednio do Rzecznika przez organizacje mniejszości ukraińskiej.

Odpowiedź Ministerstwa:

Informacje przekazane Rzecznikowi przez resort edukacji potwierdziły, że w przypadku podręczników do nauki języka ukraińskiego nie został przyjęty żaden plan wydawniczy, a organizacje mniejszości ukraińskiej, z przyczyn finansowych, we własnym zakresie nie są w stanie takich podręczników przygotować.

cyt5 Źródło: Informacja Rzecznika Praw Obywatelskich na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych, które wpłynęły do Biura RPO w latach 2016–2018, dostępny w internecie: rpo.gov.pl [dostęp 19.06.2020 r.].
RyGoKCXb6Wb6Y
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie). Uzasadnienie: (Uzupełnij).