Sprawdź się
Sprawdź, czy dobrze pamiętasz cechy człowieka dążącego do nadczłowieka, zamieszczone w schemacie załączonym do lekcji. Wyjaśnij, na czym one polegają.
Wyjaśnij, dlaczego człowiek dążący do ideału nadczłowieka nazywany jest przez tłum „bezbożnikiem”.
Z treści lekcji wiesz już, na czym polega resentyment oparty o zasadę „kwaśnych winogron”, gdy na przykład niespełniony poeta podnosi swą samoocenę, pocieszając się konkursem wygranym w szkole podstawowej, a marny malarz tłumaczy sobie, że po prostu nikt nie zna się na sztuce. Podaj własny przykład takiego resentymentu.
Ludzkie, arcyludzkieNiemało ludzi, może olbrzymia ich większość, odczuwa konieczną potrzebę zmniejszania i poniżania w wyobraźni wszystkich znanych sobie ludzi, a to, żeby podtrzymać w sobie szacunek dla siebie i pewną dzielność w postępowaniu.
Resentyment a moralnośćResentyment – to duchowe samozatrucie, które ma ściśle określone przyczyny i skutki. Jest to stałe nastawienie psychiczne, które rodzi się, kiedy określone odruchy uczuciowe i namiętności – same przez się normalne i zasadniczo wchodzące w skład ludzkiej natury – ulegają systematycznemu stłumieniu i nie zostają rozładowane, pociągając za sobą pewne trwałe skłonności do określonego rodzaju złudzeń co do wartości i odpowiadających im sądów wartościujących. Odruchami uczuciowymi i namiętnościami, które przede wszystkim wchodzą w grę, są: mściwe uczucie i odruch zemsty, nienawiść, złośliwość, zazdrość, zawiść, szyderstwo.
Tako rzecze ZaratustraJa was uczę nadczłowieka. Człowiek jest czemś, co pokonanem być powinno. Cóżeście uczynili, aby go pokonać? Wszystkie istoty stworzyły coś ponad siebie; chcecież być odpływem tej wielkiej fali i raczej do zwierzęcia powrócić, niźli człowieka pokonać? Czemże jest małpa dla człowieka? Pośmiewiskiem i sromem bolesnym. I temże powinien być człowiek dla nadczłowieka; pośmiewiskiem i wstydem bolesnym. Przebyliście drogę od robaka do człowieka i wiele jest w was jeszcze z robaka. Byliście niegdyś małpami i dziś jest jeszcze człowiek bardziej małpą niźli jakakolwiek małpa. (…) Człowiek jest liną rozpiętą między zwierzęciem i nadczłowiekiem – liną nad przepaścią. Niebezpieczne to przejście, niebezpieczne podróże, niebezpieczne wstecz spoglądanie, niebezpieczne, trwożne zachwianie i zatrzymanie się. Oto co wielkiem jest w człowieku, iż jest on mostem, a nie celem; oto co w człowieku jest godnem, że jest on przejściem i zanikiem.