Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Dlaczego jestem demokratycznym socjalistąJestem demokratycznym socjalistą i mówię to z dumą i radością. Zostałem nim, gdy objeżdżałem Indie i widziałem tę przerażającą nędzę na tle nieprzyzwoitego bogactwa nielicznych. Gdy – podczas innej podróży – widziałem upokarzającą biedę w zamożnych Stanach Zjednoczonych. Gdy jako młody człowiek stanąłem oko w oko z okrucieństwem i zniewoleniem komunizmu, ze skalą prześladowań w państwach komunistycznych. Gdy odwiedzając nazistowskie obozy śmierci, czytałem długie listy nazwisk zamordowanych socjaldemokratów i związkowców. Zostałem nim, gdy uświadomiłem sobie, że to socjaldemokracja przetarła szlaki dla całej szwedzkiej demokracji, że to socjaldemokracja wydobyła nasz kraj z biedy i bezrobocia dzięki polityce kryzysowej lat 30.
Źródło: Olof Palme, Dlaczego jestem demokratycznym socjalistą, 28.02.2016 r., dostępny w internecie: partiarazem.pl.
Wskaż, dlaczego Olof Palme został zwolennikiem doktryny socjaldemokratycznej.
- Zaobserwował ogromne nierówności społeczne w Stanach Zjednoczonych.
- Uznał państwa realnego socjalizmu za godne naśladowania w swojej polityce społecznej.
- Zauważył ogromną nędzę ludności Indii przy jednoczesnym wielkim bogactwie grup uprzywilejowanych.
- Szwedzka socjaldemokracja nie dopuściła do zdobycia władzy partii skrajnych i populistycznych w latach 30.
Zapoznaj się z ilustracją i wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj ćwiczenie.
Przeanalizuj ilustrację i wykonaj ćwiczenie.
Przeanalizuj opis ilustracji i wykonaj ćwiczenie.
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Stefan Kisielewski jest zwolennikiem doktryny socjalistycznej. | □ | □ |
| Zdaniem rysownika socjalizm uzależnia jednostkę od transferów socjalnych ze strony państwa. | □ | □ |
| Autor rysunku przeciwstawia liberalizm socjalizmowi. | □ | □ |
| Zdaniem Stefana Kisielewskiego socjalizm jest ustrojem, w którym rząd rozwiązuje przede wszystkim te problemy, które sam stworzył. | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Socjalizm, czyli gospodarcza droga donikądGospodarka socjalistyczna jest przeciwieństwem kapitalizmu, czyli systemu, którego podstawowymi cechami są własność prywatna, nieskrępowana przedsiębiorczość i rynkowy mechanizm ustalania cen zależny od wielkości popytu i podaży. Socjalistyczne eksperymenty udoskonalenia gospodarki zawsze i wszędzie kończyły się gospodarczą klapą. Polegały na wprowadzeniu do życia społeczeństwa – przez państwo – dużej dawki socjalizmu (etatyzmu), czyli na nacjonalizacji i wzroście redystrybucji dochodu przez rozbudowany aparat urzędników, dużych deficytach budżetowych, biurokratycznej regulacji ograniczającej zakres działania wolnego rynku.
Źródło: Forum Obywatelskiego Rozwoju, Socjalizm, czyli gospodarcza droga donikąd, dostępny w internecie: for.org.pl [dostęp 6.02.2020 r.].
Wskaż, dlaczego fundacja Forum Obywatelskiego Rozwoju jest przeciwna socjalizmowi.
- Jej członkowie uważają, że interwencjonizm państwowy jest właściwą formą ingerowania państwa w gospodarkę.
- W państwach socjaldemokratycznych potrzebny jest utrzymywany z podatków aparat urzędniczy.
- Mechanizm rynkowego ustalania popytu i podaży prowadzi do deficytu budżetowego.
- Jego cechą jest nieskrępowana wolność gospodarcza.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Dlaczego socjalizm?Niemniej jednak trzeba pamiętać, że gospodarka planowana to jeszcze nie socjalizm. Może jej bowiem towarzyszyć całkowite zniewolenie jednostki. Dojście do socjalizmu wymaga rozwiązania nadzwyczaj trudnych problemów socjopolitycznych. Jak, w obliczu daleko idącej centralizacji władzy politycznej i gospodarczej, zapobiec wszechwładzy biurokracji? Jak bronić praw jednostki i tym samym zapewnić demokratyczną przeciwwagę dla władzy biurokracji? Jasność co do celów i problemów socjalizmu ma najwyższą wagę w naszych przełomowych czasach.
Źródło: Albert Einstein, Dlaczego socjalizm?, tłum. Andrzej Stolarczyk, 1949 r., dostępny w internecie: biblioteka.kijowski.pl [dostęp 26.02.2020 r.].
Przeanalizuj tekst źródłowy i wykonaj ćwiczenie.
Wybór pismOd czasu rewolucji francuskiej proletariusze i ci, co walczyli o ich sprawę, mawiali bardzo często, że „robotnicy nie mają ojczyzny”. Co przez to rozumieli? Nie było to odrzucenie idei ojczyzny; było to, na odwrót, pragnienie posiadania ojczyzny. Nędzarze, wydziedziczeni, uciskani chcieli podkreślić, że żadne prawo nie daje im dostępu do wspólnej spuścizny, że są ludźmi bez ojczyzny, bo są pozbawieni prawa i własności.
Źródło: Jean Joures, Wybór pism, Warszawa 1970, s. 612.
Zaznacz, które stwierdzenie jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Joures zgadza się z poglądami Marksa, że proletariusze powinni przekształcić państwa narodowe w jedno bezklasowe społeczeństwo. | □ | □ |
| Zdaniem Joures’a robotnicy identyfikowali się z państwami narodowymi, ale brakowało im poczucia obywatelskości. | □ | □ |
| Zgodnie z poglądami Joures’a proletariusze uważali się za kosmopolitów. | □ | □ |
| Według Joures’a robotnicy byli przekonani do idei ojczyzny i chcieli przyjąć odpowiedzialność za jej losy, ale pragnęli również udziału we współdecydowaniu i chcieli prawa własności. | □ | □ |
Zapoznaj się z ilustracją i wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Państwo dobrobytu: socjaldemokratyczne albo żadneWarto więc powiedzieć jasno: bezpośrednie transfery dla rodzin nie zastąpią nigdy dobrze działających instytucji publicznych. Chociażby dlatego, że rodzina, w jej konserwatywnym sensie, traci na znaczeniu, a zatem budowanie polityk publicznych opierających się na niej byłoby błędem. Coraz mniejsza jest liczba rodzin wielodzietnych czy wielopokoleniowych, coraz częstsze nietradycyjne modele – rodziny patchworkowe, niepełne, przyjacielskie, rośnie też liczba ludzi (zarówno młodych, jak i starszych) żyjących samotnie. Wobec tych cywilizacyjnych przemian rosnąć (a nie maleć) musi rola państwa i samorządów, które efektywniej koordynować mogą wsparcie obywateli i redystrybucję dochodów. O jego sile świadczy jakość usług publicznych, które zapewnia swoim obywatelom.
Źródło: Anna Dobrowolska, Państwo dobrobytu: socjaldemokratyczne albo żadne, 19.12.2019 r., dostępny w internecie: krytykapolityczna.pl [dostęp 26.02.2020 r.].