Sprawdź się
Przeanalizuj poniższą mapę, a następnie zaznacz w tabeli, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Francja posiadała kolonie na wszystkich kontynentach. | □ | □ |
| Wszystkie państwa europejskie przystąpiły do rywalizacji kolonialnej na terenie Afryki w wieku XIX. | □ | □ |
| Na terenie Afryki polityka państw europejskich nie napotkała oporu ze strony dobrze rozwiniętych struktur państwowych, dlatego proces uzależniania kontynentu był szybki. | □ | □ |
| Wielka Brytania zyskała tytuł największego imperium kolonialnego dzięki temu, że podporządkowała sobie Chiny. | □ | □ |
| Drugie pod względem wielkości imperium kolonialne stworzyli Francuzi. | □ | □ |
| Cyfrą 1 oznaczono miejsce konfliktu między Wielką Brytanią a Niemcami o wpływy w Afryce. | □ | □ |
| Spór terytorialny zaznaczony na mapie cyfrą 2 przekształcił się wielki konflikt i doprowadził do antagonizmu między obu państwami, który trwał do końca I wojny światowej. | □ | □ |
| Spór o terytorium oznaczone cyfrą 3 pozostał nierozstrzygnięty do czasów I wojny światowej. | □ | □ |
Przeanalizuj poniższe ilustracje, a następnie dopasuj do nich podpisy.
Ilustracja 3, Ilustracja 2, Ilustracja 1, Ilustracja 6, Ilustracja 5, Ilustracja 4
| Masakra w ghacie Satti Chaura podczas rebelii w Indiach, zwanej powstaniem sipajów | |
| I wojna opiumowa | |
| Brytyjczycy w Lhasie, Tybet | |
| Bitwa między oddziałem brytyjskim a Zulusami pod Isandlwana | |
| Odzyskanie Nankinu z rąk tajpingów | |
| Oblężenie Ladysmith podczas wojny burskiej |
Zapoznaj się z trzema opisami, a następnie dopasuj do każdego z nich jedno z państw oznaczonych na mapie cyframi 1–6 (w zależności od tego, którego kraju dotyczą przedstawione w tekstach wydarzenia).
Europejczycy pojawili się na tym obszarze w XV w., ale na dobre stał się on celem ekspansji kolonialnej dopiero w wieku XVII. W tym czasie zaczęli napływać tu holenderscy chłopi, którzy na drodze konfliktów zbrojnych z lokalnymi plemionami zaczęli tworzyć swoje państwo. W XVIII w. na tym terenie pojawili się Brytyjczycy, a ich działalność kolonialna nasiliła się wraz z odkryciem złóż diamentów. Panowanie brytyjskie naznaczone zostało krwawymi konfliktami z ludnością rodzimą, jak również z holenderskimi osadnikami. Po przyłączeniu dwóch republik, Transwalu i Oranii, Brytyjczycy utworzyli w 1910 r. na tym obszarze dominium., Po raz pierwszy Holendrzy pojawili się na tym terenie pod koniec XVI w. Byli to przede wszystkim kupcy handlujący przyprawami. Handel w tym rejonie przejęła Holenderska Kompania Wschodnioindyjska, która zaczęła osiągać ogromne zyski z handlu korzeniami. To spowodowało, że ekspansja kolonialna Holendrów w tym rejonie następowała bardzo szybko., Był to kraj muzułmański i do początku wieku XIX znajdował się pod wpływami imperium osmańskiego. W 1830 r. został podporządkowany Francji i od tej pory rozpoczął się jego systematyczny podbój. Francuzi napotykali zacięty opór lokalnych plemion. Ostatecznie dopiero w połowie XIX stulecia państwo to zostało całkowicie podbite, a rząd francuski nadał mu status osadniczego terytorium zamorskiego Francji i rozpoczął intensywną akcję kolonizacyjną., 2, 5, 6
| Opis | Państwo |
|---|---|
| Europejczycy pojawili się na tym obszarze w XV w., ale na dobre stał się on celem ekspansji kolonialnej dopiero w wieku XVII. W tym czasie zaczęli napływać tu holenderscy chłopi, którzy na drodze konfliktów zbrojnych z lokalnymi plemionami zaczęli tworzyć swoje państwo. W XVIII w. na tym terenie pojawili się Brytyjczycy, a ich działalność kolonialna nasiliła się wraz z odkryciem złóż diamentów. Panowanie brytyjskie naznaczone zostało krwawymi konfliktami z ludnością rodzimą, jak również z holenderskimi osadnikami. Po przyłączeniu dwóch republik, Transwalu i Oranii, Brytyjczycy utworzyli w 1910 r. na tym obszarze dominium. | |
| Po raz pierwszy Holendrzy pojawili się na tym terenie pod koniec XVI w. Byli to przede wszystkim kupcy handlujący przyprawami. Handel w tym rejonie przejęła Holenderska Kompania Wschodnioindyjska, która zaczęła osiągać ogromne zyski z handlu korzeniami. To spowodowało, że ekspansja kolonialna Holendrów w tym rejonie następowała bardzo szybko. | |
| Był to kraj muzułmański i do początku wieku XIX znajdował się pod wpływami imperium osmańskiego. W 1830 r. został podporządkowany Francji i od tej pory rozpoczął się jego systematyczny podbój. Francuzi napotykali zacięty opór lokalnych plemion. Ostatecznie dopiero w połowie XIX stulecia państwo to zostało całkowicie podbite, a rząd francuski nadał mu status osadniczego terytorium zamorskiego Francji i rozpoczął intensywną akcję kolonizacyjną. |
Przeanalizuj rysunek satyryczny i wskaż właściwe dokończenia poniższych zdań.
Polityka mocarstw europejskich wobec Chin polegała na…
- poszanowaniu swobód politycznych Chińczyków.
- wzajemnym porozumiewaniu się w kwestii podziału stref wpływów.
- przejmowaniu prowincji chińskich pod swoją jurysdykcję.
- przejmowaniu kontroli politycznej nad częścią państwa chińskiego przy zachowaniu niezależności w sferze kultury i gospodarki.
Rysunek stanowi ilustrację…
- działalności kolonizacyjnej państw europejskich w Chinach.
- polityki merkantylistycznej Chińczyków.
- amerykańskiej polityki otwartych drzwi.
- amerykańskiej polityki uzależniania rządu chińskiego od pieniędzy i koncesji przekazywanych przez amerykańskie banki i koncerny.
- tworzenia protektoratów w prowincjach chińskich.
Przeanalizuj poniższy rysunek odnoszący się do powstania sipajów w Indiach. Ukazał się on w brytyjskim czasopiśmie satyrycznym „Punch” pod koniec XIX w., a jego autorem jest sir John Tenniel. Oceń wartość tego rysunku jako źródła historycznego dla badacza dziejów panowania brytyjskiego w Indiach.
Przeanalizuj poniższe teksty źródłowe dotyczące dwóch państw azjatyckich: Japonii i Chin, a także portrety. Wykonaj polecenia.
Tekst A
Majestatyczna godność Naszej Cesarskiej Dynastii promieniuje na wszystkie kraje pod niebem. Królowie wszystkich ludów na lądach i morzach płacą Nam kosztowne daniny. Bądźcie przekonani, że posiadamy wszystko, czego tylko potrzebujemy. Wasze obce dobra są dla nas bezwartościowe i nie chcemy niczego, co Nam może przysłać wasz kraj. Oto Nasz odpowiedź. Powinniście z szacunkiem przyjąć nasze słowa: podporządkujcie się w przyszłości wiernie i ulegle Naszemu Tronowi, przez co Wasz kraj zyska spokój i dobrobyt.
Tekst B
Każdy poddany, od urzędników i wojowników aż do najprostszego człowieka, powinien posiadać możliwości osiągnięcia celu życiowego i wykorzystania swych zdolności w sposób przynoszący korzyść. Należy wyzbyć się dotychczasowych nawyków i zwyczajów; sprawiedliwość i bezstronność według naturalnych zasad powinny stać się podstawą wszelkich działań. Ze wszystkich stron świata winny być przyjmowane umiejętności i wiedza w celu stworzenia mocnych podstaw cesarstwa.
Źródło: Grażyna Szelągowska, Historia. Dzieje nowożytne i najnowsze 1870–1939, WSiP, Warszawa 1998, s. 87.
Cesarz Mutsuhito panował w latach 1868–1912, obalił on szogunat Tokugawów i zapoczątkował w Japonii epokę Meiji. Stał się symbolem szybkich zmian i modernizacji kraju. Jego portret wisiał we wszystkich szkołach i miejscach publicznych.
Cesarzowa Cixi, rządziła Chinami w latach 1861–1908, sprawowała władzę początkowo jako wdowa, a później w imieniu swojego siostrzeńca. W czasach jej rządów nastąpił kryzys władzy cesarskiej, a państwo uzależniło się od mocarstw zachodnich i Japonii. Pod koniec panowania władczyni próbowała wprowadzić ograniczone reformy, ale nie przyniosły one oczekiwanego skutku. Po jej śmierci na tronie Chin zasiadł trzyletni Puyi, który w 1911 r. został zdetronizowany i okazał się ostatnim cesarzem chińskim.
Przeanalizuj poniższą ilustrację i nadaj jej tytuł odnoszący się do tego, co i w jaki sposób zostało na niej przedstawione.
Przeanalizuj poniższy tekst na temat spuścizny brytyjskiego imperium kolonialnego. Sformułuj do niego cztery kontrargumenty.
Przede wszystkim język, który jest dziś powszechnie używanym środkiem porozumiewania się międzynarodowego, rozpowszechnionym bardziej niż kiedyś łacina. Jest on również międzynarodowym językiem nauki. Kiedy zaś mówimy o porozumiewaniu się, nie można pominąć prasy. Kraje anglosaskie wytworzyły w tej dziedzinie pewne standardy, które są naśladowane w licznych krajach […].
W wielu krajach przyjęto za wzór pewien typ demokracji parlamentarnej, zasadę przedstawicielstwa i zasadę samorządu, a wreszcie zasadę pełnego rozdziału władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej. […] Wiąże się z tym następne zjawisko, które nadal pozostało w wielu krajach na różnych kontynentach: angielskie prawo. […]
Pozostała jako trwały dorobek […] angielska szkoła kompromisu i osiągania uzgodnień. Pozostało wiele innych wzorców: społecznych, obyczajowych czy nawet towarzyskich, które wywierają duży wpływ na elity rządzące w byłych krajach Imperium […].
I zostały wreszcie anglojęzyczne organizmy państwowe o wysokim poziomie kultury materialnej […]. Choć każdy z nich jest dzisiaj niezależny, to jednak trwa w nich nadal poczucie wspólnoty losu. Łącznie stanowią ogromną potęgę.
Inaczej mówiąc zostało po tym imperium […] znacznie więcej niż po upadku innych imperiów w historii, nie wyłączając, być może, nawet rzymskiego.
Źródło: Kazimierz Dziewanowski, Brzemię białego człowieka. Jak zbudowano Imperium Brytyjskie, Warszawa 1996.