Sprawdź się
Przyporządkuj trzem funkcjom wypowiedzi retorycznej sposób oddziaływania na odbiorcę:
pouczenie odbiorcy, zachwycenie odbiorcy, przekonanie odbiorcy
| funkcja estetyczna | |
| funkcja informacyjna | |
| funkcja perswazyjna |
Do gatunków wypowiedzi retorycznej należą m.in.:
- mowa oskarżycielska
- opinia
- wykład
- zażalenie
Przyporządkuj poniższym wypowiedziom retorycznym ich cechy.
| wypowiedź przekonująca | wypowiedź propagandowa | wypowiedź agitacyjna | |
| Przekonywanie do swych racji | □ | □ | □ |
| Prawdziwość twierdzeń i danych | □ | □ | □ |
| Odwoływanie się do emocji odbiorcy | □ | □ | □ |
| Pobudzanie do działania | □ | □ | □ |
Jak Sokrates ocenia prawdziwość oskarżeń kierowanych pod jego adresem? Odpowiedz na podstawie poniższego fragmentu jego mowy.
Obrona SokratesaJakieście wy, obywatele, odebrali wrażenie od moich oskarżycieli, tego nie wiem; bo i ja sam przy nich omal żem się nie zapomniał, tak przekonująco mówili. Chociaż znowu prawdziwego, powiem po prostu, nic nie powiedzieli. A najwięcej mnie u nich jedno zadziwiło z tych wielu kłamstw; jak to mówili, że wyście się powinni strzec, abym ja was nie oszukał, bo doskonale umiem mówić.
Źródło: Platon, Obrona Sokratesa, [w:] tegoż, Dialogi, tłum. W. Witwicki, Warszawa 1988, s. 247.
Wymień środki retoryczne zastosowane przez Ignacego Paderewskiego w poniższym fragmencie jego memoriału.
Myśli o Polsce i PoloniiNie biorąc pod uwagę faktu, że w obecnej wojnie ponad dwa miliony żołnierzy mówiących po polsku zostało zmuszonych do walki bratobójczej, mocarstwa wojujące, zarówno centralne jak i sojusznicze, upierają się przy nazywaniu Polski małym narodem. Byłoby to obrazą, jeśli nie byłoby nonsensem.
Źródło: Ignacy Jan Paderewski, Myśli o Polsce i Polonii, Paryż 1992, s. 111–113.
W poniższym fragmencie wiersza Władysława Broniewskiego Bagnet na broń oznacz środki artystyczne: niebieskim – metafory, czerwonym – paralelizmy.
paralelizm metafora
Kiedy przyjdą podpalić dom,
ten, w którym mieszkasz – Polskę,
kiedy rzucą przed siebie grom,
kiedy runą żelaznym wojskiem
i pod drzwiami staną, i nocą
kolbami w drzwi załomocą –
ty, ze snu podnosząc skroń,
stań u drzwi.
Z wiersza Władysława Broniewskiego Bagnet na broń wypisz wszystkie zwroty służące agitacji. Wyjaśnij, czemu one służą.
Stwórz krótką wypowiedź zaadresowaną do koleżanek i kolegów, której celem miałoby być przekonanie do wyjazdu na klasową wycieczkę w wybrane przez ciebie miejsce. Postaraj się, aby napisany przez ciebie tekst był zgodny z zasadami retoryki.