Sprawdź się
Dopasuj elementy w taki sposób, by utworzyły obowiązki obywatelskie.
o stan środowiska, ojczyzny, o dobro wspólne, podatków, prawa, Rzeczypospolitej
| wierność | |
| troska | |
| obrona | |
| przestrzeganie | |
| płacenie | |
| dbanie |
1. podczas pobytu 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy korzysta z prawa do opieki 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy i konsularnej ze strony Rzeczypospolitej.
2. korzystający z pełni praw publicznych ma prawo 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy do służby publicznej na jednakowych zasadach.
3. ma prawo do uzyskiwania 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy o działalności organów władzy publicznej oraz 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy pełniących funkcje 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy.
4. ma prawo udziału w 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy i wyborach Prezydenta RP, posłów, senatorów i 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy do organów samorządu terytorialnego.
5. ma prawo do 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy społecznego w razie 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy do pracy ze względu na chorobę lub 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy oraz po osiągnięciu wieku 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy, a także w przypadku pozostawania bez pracy nie z własnej woli i w sytuacji braku innych 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy utrzymania.
6. niezależnie od jego sytuacji materialnej ma zapewniony równy dostęp do 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy opieki zdrowotnej finansowanej ze środków 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy.
7. ma zapewniony przez władze publiczne 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy dostęp do 1. mediów, 2. publicznych, 3. prywatnych, 4. inwalidztwo, 5. kandydowania, 6. starczego, 7. dostępu, 8. środków, 9. za granicą, 10. publiczne, 11. osób, 12. wykształcenia, 13. emerytalnego, 14. referendach, 15. informacji, 16. zabezpieczenia, 17. niezdolności, 18. ambasadorskiej, 19. przedstawicieli, 20. dyplomatycznej, 21. niejednakowych, 22. wstępowania, 23. świadczeń, 24. raportów, 25. równy.
Uzupełnij tekst dotyczący praw polskiego obywatela wynikających z Konstytucji RP.
świadczeń, starczego, dostępu, za granicą, publicznych, publiczne, informacji, dyplomatycznej, mediów, emerytalnego, niezdolności, wykształcenia, referendach, inwalidztwo, przedstawicieli, niejednakowych, raportów, wstępowania, kandydowania, równy, prywatnych, środków, zabezpieczenia, ambasadorskiej, osób
Obywatel Polski:
1. podczas pobytu .............................. korzysta z prawa do opieki .............................. i konsularnej ze strony Rzeczypospolitej.
2. korzystający z pełni praw publicznych ma prawo .............................. do służby publicznej na jednakowych zasadach.
3. ma prawo do uzyskiwania .............................. o działalności organów władzy publicznej oraz .............................. pełniących funkcje ...............................
4. ma prawo udziału w .............................. i wyborach Prezydenta RP, posłów, senatorów i .............................. do organów samorządu terytorialnego.
5. ma prawo do .............................. społecznego w razie .............................. do pracy ze względu na chorobę lub .............................. oraz po osiągnięciu wieku .............................., a także w przypadku pozostawania bez pracy nie z własnej woli i w sytuacji braku innych .............................. utrzymania.
6. niezależnie od jego sytuacji materialnej ma zapewniony równy dostęp do .............................. opieki zdrowotnej finansowanej ze środków ...............................
7. ma zapewniony przez władze publiczne .............................. dostęp do ...............................
Dopasuj podane poniżej prawa do odpowiedniej kategorii.
prawo udziału w referendach, przyznanie statusu uchodźcy w celu ochrony przed prześladowaniem, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do własności, prawo do ochrony życia, prawo azylu
| Prawa człowieka | |
|---|---|
| Prawa obywatelskie | |
| Prawa cudzoziemców |
Materiały źródłowe do zadań 4–6.
Źródło I
Czy Polonia powinna głosować w wyborach? [Sonda]Udział w wyborach Polaków, którzy na co dzień żyją w innych krajach, to temat budzący kontrowersje nie od dziś. Okazuje się, że nie wszędzie przepisy są tak liberalne jak u nas.
Polacy mieszkający poza granicami kraju mogą swobodnie korzystać z przysługującego im prawa wyborczego. Nie ma znaczenia, jak długo przebywa się poza Polską – te same regulacje dotyczą osób wyjeżdżających służbowo na kilka dni, jak i stałych emigrantów. Wystarczy mieć obywatelstwo polskie, ukończone 18 lat, posiadać ważny dokument tożsamości i zostać wpisanym do spisu wyborców.
Kwestia głosowania przez Polonię budzi kontrowersje przed każdymi wyborami. Ostrze krytyki nie jest rzecz jasna wymierzone w krótkoterminowych emigrantów ekonomicznych czy osoby studiujące za granicą oraz tych Polaków, którzy planują wrócić do kraju. Zarzuty formułowane są pod adresem głosowania przez Polaków, którzy od wielu lat mieszkają daleko poza Polską i nie planują do niej wracać.
Chociaż w większości państw europejskich głosowanie za granicą jest powszechną praktyką, to istnieją też takie, które przywilej ten ograniczają. Przykładowo, prawo do udziału w wyborach Niemcy tracą po 25 latach mieszkania poza krajem, a Brytyjczycy już po 15 latach.
Zgodnie z ordynacją wyborczą głosy oddawane poza granicami kraju doliczane są do listy warszawskiej. Rodzi to problem w postaci zmniejszania reprezentatywności wyników wyborów (mieszkańcy Warszawy mogą czuć się niejako poszkodowani). W debacie publicznej pojawiają się więc pomysły utworzenia „okręgów polonijnych”, dzięki czemu Polonia miałaby w Parlamencie konkretnych reprezentantów.(…)
Na koniec warto dodać, że zjawisko głosowania przez Polonię nie jest powszechne. W poprzednich wyborach prezydenckich z zagranicy napłynęło 165 567 głosów, w parlamentarnych zaś 174 805 głosów.
Źródło: MZ, Czy Polonia powinna głosować w wyborach? [Sonda], dostępny w internecie: bankier.pl [dostęp 22.11.2019 r.].
Źródło II
Czy Polonia powinna głosować w wyborach?
-
Label : tak (z ograniczeniem dotyczącym czasu przebywania na emigracji)
Value : 35,7%
-
Label : nie mam zdania
Value : 0,9%
-
Label : nie
Value : 43,8%
-
Label : tak
Value : 19,5%
Źródło III
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (stan prawny na dzień 10 sierpnia 2019 r.)Art. 14
§ 1. W celu przeprowadzenia wyborów do Sejmu i do Senatu, wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej oraz wyborów do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej tworzy się obwody głosowania dla obywateli polskich przebywających za granicą, jeżeli na terenie obwodu przebywa co najmniej 15 wyborców i jeżeli istnieje możliwość przekazania właściwej komisji wyborczej wyników głosowania niezwłocznie po jego zakończeniu.
§ 2. Obwody głosowania, o których mowa w § 1, tworzy, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zagranicznych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określając ich liczbę oraz siedziby obwodowych komisji wyborczych.
§ 3. Obwody głosowania, o których mowa w § 1, wchodzą w skład okręgu wyborczego właściwego dla dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy.
Źródło: Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (stan prawny na dzień 10 sierpnia 2019 r.), dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 22.11.2019 r.].
Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Większość ankietowanych uważa, że Polonia nie powinna móc głosować w wyborach. | □ | □ |
| Wśród zwolenników utrzymania prawa głosu w wyborach dla Polaków przebywających za granicą przeważa stanowisko, że powinny zostać wprowadzone ograniczenia dotyczące osób, które mieszkają poza krajem od wielu lat. | □ | □ |
| Polskie regulacje dotyczące prawa Polaków mieszkających za granicą do udziału w wyborach w szerszym stopniu realizują to uprawnienie w porównaniu do analogicznych przepisów w Niemczech. | □ | □ |
Dopasuj poniższe prawa i wolności do odpowiedniej kategorii.
{prawa}Rozpatrzenie sprawy każdej osoby znajdującej się w polskiej jurysdykcji powinno zostać dokonane sprawiedliwie, jawnie, bez nieuzasadnionej zwłoki i przez niezależny, bezstronny sąd.{/prawa}
{wolności}Każdy może wyznawać wybraną przez siebie religię lub nie wyznawać żadnej.{/wolności}
{wolności}Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu.{/wolności}
{prawa}Organy władzy publicznej zobowiązane są do udzielania informacji na temat swojej działalności.{/prawa}
{wolności}Każdy może wyrażać swoje poglądy oraz pozyskiwać i rozpowszechniać informacje.{/wolności}
{prawa}Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych.{/prawa}
{prawa}Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy.{/prawa}
{wolności}Każdy może zorganizować manifestację, marsz, demonstrację.{/wolności}
{prawa}Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia.{/prawa}
{wolności}Każdy może założyć partię polityczną, stowarzyszenie, związek zawodowy.{/wolności}
Dopasuj do praw i wolności wymienionych w ćwiczeniu 7 właściwe nazwy.
wolność zrzeszania się, prawo do nauki, prawo do sądu, prawo do własności, wolność światopoglądowa, wolność wyznania, prawo do informacji publicznej, wolność od tortur, wolność zgromadzeń, wolność słowa, prawo do ochrony zdrowia
| Rozpatrzenie sprawy każdej osoby znajdującej się w polskiej jurysdykcji powinno zostać dokonane sprawiedliwie, jawnie, bez nieuzasadnionej zwłoki i przez niezależny, bezstronny sąd. | |
| Organy władzy publicznej zobowiązane są do udzielania informacji na temat swojej działalności. | |
| Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. | |
| Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy. | |
| Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. | |
| Każdy może wyznawać wybraną przez siebie religię lub nie wyznawać żadnej. | |
| Każdy może wyrażać swoje poglądy oraz pozyskiwać i rozpowszechniać informacje. | |
| Każdy może założyć partię polityczną, stowarzyszenie, związek zawodowy. | |
| Każdy może zorganizować manifestację, marsz, demonstrację. | |
| Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. |