Sprawdź się
Wybierz, kiedy związki fosforu są najefektywniej wchłaniane przez rośliny.
- Przy dużej wilgotności gleby.
- Przy obecności w glebie przyswajalnych form fosforu.
- Przy pH poniżej 5.
Połącz odmianę alotropową fosforu z jej krótką charakterystyką.
Silnie trujący., Najmniej reaktywna forma fosforu., Powstaje w wyniku podgrzewania fosforu czerwonego w próżni., Nietrujący, występuje w formie proszku.
| Fosfor biały | |
| Fosfor czerwony | |
| Fosfor fioletowy | |
| Fosfor czarny |
Połącz hasła z ich definicjami.
Zbyt duże (powyżej prawidłowego zakresu) stężenie fosforu we krwi., Pierwiastki, których zawartość w danym środowisku (także organizmie) jest stosunkowo duża., Reakcja przyłączenia reszty fosforanowej do nukleofilowego atomu dowolnego związku chemicznego., Biologicznie czynna, powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej., Zwietrzałe utwory geologiczne, stanowiące tworzywo, z którego pod wpływem procesów glebotwórczych powstają gleby.
| fosforylacja | |
| skała macierzysta | |
| gleba | |
| hiperfosfatemia | |
| makroelementy |
Wybierz, u kogo lub w jakich sytuacjach występuje zwiększone ryzyko niedoboru fosforu w organizmie.
- u alkoholików
- u sportowców przy nadmiernych treningach
- u osób otyłych
- u osób niedożywionych lub żywionych pozajelitowo
- przy utrzymywaniu diety ubogiej w białko
- u wegetarian
- przy terapiach steroidowymi lekami przeciwzapalnymi
Zaznacz, które zdanie są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Każda odmiana alotropowa fosforu jest silnie trująca. Dawka śmiertelna dla dorosłego człowieka wynosi ok. 0,1 g. | □ | □ |
| Zawartość fosforu w glebie zależy od: rodzaju skały macierzystej, stopnia zwietrzenia skał macierzystych i zawartości materii organicznej. | □ | □ |
| Fosfor jest pierwiastkiem mało ruchliwym w glebie i na ogół pozostaje w tej warstwie gleby, do której został wprowadzony, np. z nawozami. | □ | □ |
| Fosfor, w największych ilościach (około 20-30%) w ciele człowieka, znajduje się w kościach i zębach. | □ | □ |
Wymień trzy objawy niedoboru fosforu u roślin.
Uzupełnij luki w tekście hasłami w ramkach poniżej (haseł w ramkach jest więcej niż luk w tekście)
mikroelementem, białek, uwodnionej, buforów, tłuszczy, substancji rozrzedzającej, fosforanów(V), cukrów, wapnia, makroelementem, enzymów, magnezu, fosfolipidów
Fosfor jest ...................................................., który stanowi niezwykle istotny element życia wszystkich organizmów. Jest podstawowym składnikiem ...................................................., układu kostnego, uczestniczy w przemianach .................................................... i tłuszczy, a także stymuluje rozwój roślin. W postaci .................................................... jest składnikiem cząsteczek biologicznych: kwasów nukleinowych DNA i RNA oraz przekazujących energię ATP. Bez .................................................... nie byłoby błon komórkowych, a bez fosforanu .................................................... – mocnych kości. Fosforany(V) pełnią funkcję .................................................... we krwi i w moczu, umożliwiając utrzymanie stałego pH.
Wykorzystując dane dotyczące zapotrzebowania na fosfor oraz dane z zawartością tego pierwiastka w różnych produktach, stwórz zestawienie posiłku, który zabezpieczy dobowe zapotrzebowanie:
a) czteroletniego dziecka;
b) 35‑letniego mężczyzny;
c) Twoje.
Sery:
parmezan – 810 mg fosforu w 100 gramach produktu;
ser gouda – 516 mg fosforu w 100 gramach produktu;
ser topiony – 578 mg fosforu w 100 gramach produktu;
ser feta – 360 mg fosforu w 100 gramach produktu.
Mięso i ryby:
wątroba wieprzowa – 360 mg fosforu w 100 gramach produktu;
pierś z kurczaka – 240 mg fosforu w 100 gramach produktu;
sardynki – 430 mg fosforu w 100 gramach produktu;
łosoś – 266 mg fosforu w 100 gramach produktu.
Nabiał:
ser twarogowy chudy – 240 mg fosforu w 100 gramach produktu;
jogurt naturalny (2% tłuszczu) – 122 mg fosforu w 100 gramach produktu;
jaja kurze – 204 mg fosforu w 100 gramach produktu.
Produkty zbożowe i nasiona:
otręby pszenne – 1276 mg fosforu w 100 gramach produktu;
kasza gryczana – 460 mg fosforu w 100 gramach produktu;
pestki dyni – 1170 mg fosforu w 100 gramach produktu;
nasiona słonecznika – 785 mg fosforu w 100 gramach produktu.