Zbigniew Brzeziński Strategiczna wizja

W dzisiejszym świecie postkolonialnym świeżo przebudzona politycznie ludność powszechnie podziela narrację historyczną, zgodnie z którą jej relatywne ubóstwo, długotrwała dominacja państw zewnętrznych, zaprzeczenie godności własnej oraz ciągłe osobiste niepowodzenia stanowią spadek po dominacji Zachodu. Antykolonialne ostrze wymierzone jest tu w Zachód, a wzmacnia je wciąż wyraźna pamięć o kolonializmach: brytyjskim, francuskim, belgijskim, holenderskim, włoskim i niemieckim. W muzułmańskich krajach Bliskiego Wschodu, pomimo fascynacji wielu młodych muzułmanów amerykańską kulturą masową, widać silny sprzeciw wobec zbrojnej interwencji Stanów Zjednoczonych na Bliskim Wschodzie oraz ich wsparcia dla Izraela, które są również postrzegane jako kolejne przejawy zachodniego imperializmu, a wobec tego jako główne przyczyny dotykającego bliskowschodnią ludność ubóstwa.

wizja Źródło: Zbigniew Brzeziński, Strategiczna wizja, Warszawa 2013, s. 48–49.

Nicholas Stern Globalny ład. Zmiany klimatu a powstanie nowej epoki postępu i dostatku

Oprócz podejmowania działań mających na celu redukcję własnych emisji, jednostki, albo oddzielnie jako wyborcy i obywatele, albo wspólnie w ramach społeczeństwa obywatelskiego wraz z organizacjami pozarządowymi, mogą wywierać naciski na rząd, aby ustanowił ramy polityki klimatycznej i zgodził się na światowe porozumienie.

Międzynarodowe grupy nacisku takie jak Friends of the Earth, WWF, czy Greenpeace od wielu lat aktywnie działają na tym polu, a także organizują bardziej tradycyjne kampanie i akcje bezpośrednie. Wiele z nich zawiązuje teraz sojusze z innymi segmentami społeczeństwa, aby posuwać rzeczy naprzód. Na przykład WWF współpracuje z szeregiem największych globalnych przedsiębiorstw w ramach programu Climate Savers, którego celem jest promowanie efektywności i redukcji emisji.

Również jednostki mają szansę wywrzeć duży wpływ. Film nagrodzonego Noblem Ala Gore’a, zdobywcy Oscara Niewygodna prawda (An Inconvenient Truth) odbił się głośnym echem na całym świecie, podobnie jak poczynania Nicolasa Hulot, wybitnego i bardzo skutecznego ekologa z francuskiej telewizji oraz Davida Suzuki, niezwykłego naukowca i komentatora z Kanady. Hulot w 2007 r. odegrał istotną rolę w uczynieniu zmian klimatycznych zagadnieniem w wyborach prezydenckich we Francji: domagał się, by liczący się kandydaci na prezydenta podpisali jego „Pacte écologique”, i ogłosił, że jeśli tego nie zrobią, sam wystartuje w wyborach – wszyscy podpisali. Yann Arthus‑Bertrand, znany fotograf i autor The Earth from Above, zainicjował kampanię ekologiczną dla uczniów 50 tys. szkół w całej Francji.

ład Źródło: Nicholas Stern, Globalny ład. Zmiany klimatu a powstanie nowej epoki postępu i dostatku, tłum. Anna Orzechowska-Barcz, Warszawa 2010, s. 156–157.

Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa

Art. 2

1. W rozumieniu ustawy działalnością lobbingową jest każde działanie prowadzone metodami prawnie dozwolonymi zmierzające do wywarcia wpływu na organy władzy publicznej w procesie stanowienia prawa.
2. W rozumieniu ustawy zawodową działalnością lobbingową jest zarobkowa działalność lobbingowa prowadzona na rzecz osób trzecich w celu uwzględnienia w procesie stanowienia prawa interesów tych osób.
3. Zawodowa działalność lobbingowa może być wykonywana przez przedsiębiorcę albo przez osobę fizyczną niebędącą przedsiębiorcą na podstawie umowy cywilnoprawnej.

ustawa Źródło: Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa, dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 14.02.2021 r.].

Paulina Pacak Soft power jako środek realizacji celów polityki zagranicznej państwa w systemie postwestfalskim

Pojęcie soft power wprowadził do polityki światowej Joseph S. Nye Jr., według którego władza to zdolność wpływania na zachowanie innych ludzi tak, aby urzeczywistniali nasze pragnienia. Odnosząc się do istoty soft power i jej zasobów, zdaniem Nye’a „…soft power to power przyciągania. W kategoriach zasobów, zasoby soft power, to zasoby, które takie przyciąganie powodują”. Zatem potęga miękkiej siły tkwi w przyciąganiu, pewnym wabieniu, które ma doprowadzić do tego, że udaje się osiągnąć to, do czego dany podmiot dąży i czego oczekuje – „Soft power opiera się na zdolności kształtowania preferencji innych” – pisze Nye.

W książce Soft power: Jak osiągnąć sukces w polityce światowej Nye zdefiniował źródła, które jego zdaniem składają się na soft power danego państwa: kultura (tam, gdzie jest atrakcyjna dla innych), wartości polityczne (pod warunkiem, że dany kraj postępuje zgodnie z nimi, w kraju i za granicą), polityka zagraniczna (wtedy, gdy odbierana jest jako prawomocna i podparta autorytetem moralnym). O ile stosowanie hard power wyraża się w przymusie i zachęcie, o tyle soft power utożsamiane jest z atrakcyjnością i współpracą.

soft Źródło: Paulina Pacak, Soft power jako środek realizacji celów polityki zagranicznej państwa w systemie postwestfalskim, [w:] Poziomy analizy stosunków międzynarodowych, red. Edward Haliżak, Marek Pietraś, Lublin 2012, s. 194.

Tadeusz Kopyś Polityka zagraniczna Turcji. Część II: Reakcja Turcji na przemiany społeczno-polityczne w krajach arabskich

Wydarzenia zapoczątkowane w Tunezji w grudniu 2010 r., które ogarnęły następnie inne kraje arabskie, określane są w terminologii politologicznej jako Arabska Wiosna. Zmiany zachodzące w krajach arabskich nie są jednorodne, bowiem w każdym z nich demonstracje mają inny podtekst społeczny i polityczny. W Libii wybuchła wojna domowa, w Tunezji doszło do zamieszek po incydencie z Muhammadem Bouazizi, w Jemenie demonstranci żądali demokratyzacji ustroju, zaś w Egipcie społeczeństwo dążyło do obalenia dawnego reżimu. W Kuwejcie i Omanie demonstracje miały bardziej umiarkowany przebieg, a ich uczestnicy nie wzywali do odejścia rządzących polityków.

Po rozpoczęciu rewolucji, we wrześniu 2011 r. [przywódca Turcji – dop. red.] Erdoğan odbył podróż polityczną po krajach Afryki Północnej, gdzie witano go jak bohatera. Wszędzie wychwalano turecki model ustroju politycznego i społeczno‑gospodarczego. Po wnikliwszej analizie okazuje się jednak, że Turcja najbardziej podziwiana była w świecie arabskim nie za względnie demokratyczny ustrój, ale sukces ekonomiczny, jaki odniosła pod rządami Partii Sprawiedliwości i Rozwoju (AKP) oraz konfrontacyjne stanowisko wobec Izraela. Już w 2009 r., w okresie konfliktu w strefie Gazy, kiedy Erdoğan potępił postępowanie władz izraelskich, a następnie przerwał jednostronnie rozmowy z prezydentem Szimonem Peresem. Premier Turcji stał się wówczas bohaterem arabskiej ulicy. Z drugiej strony Arabska Wiosna stała się papierkiem lakmusowym dla polityki „zero problemów”. Wydarzenia rewolucyjne postawiły rząd w Ankarze przed trudnymi wyborami, które w pewnym sensie doprowadziły do przedefiniowania dotychczasowej polityki zagranicznej „anatolijskiego tygrysa”.

polityka Źródło: Tadeusz Kopyś, Polityka zagraniczna Turcji. Część II: Reakcja Turcji na przemiany społeczno-polityczne w krajach arabskich, „Polski Przegląd Stosunków Międzynarodowych” 2013, nr 3, s. 200.

John Curtice Porównawcze sondaże opinii publicznej

Różnice między danymi krajami w zakresie błędów pomiarowych to prawdopodobnie najbardziej oczywista wada badań porównawczych. Oczywiście, jeżeli w poszczególnych krajach zadawane są różne pytania, rozbieżności w odpowiedziach mogą wynikać po prostu z odmiennych sposobów formułowania pytań. Większość porównawczych badań sondażowych opiera się na wspólnym kwestionariuszu, a badanie jest realizowane (lub przynajmniej powinno być) w każdym kraju w ten sam sposób. Najbardziej oczywistą pułapką są oczywiście różnice językowe. Nawet jeżeli kwestionariusz jest wiernie przetłumaczony z oficjalnie przyjętego, międzynarodowego oryginału, to różnice strukturalne właściwe danymi językom oraz konotacje poszczególnych słów powodują, że konkretne pytania budzą różne skojarzenia kognitywne i afektywne u respondentów każdego z osobna kraju. O ile podejmowane są próby opracowania zestawów pytań służących ocenie sposobów przestrzegania fundamentalnych wartości, takich jak równość czy liberalizm społeczny, o tyle ich wartość może zostać podważona przez to, że sposób, w jaki pojmuje się szacunek dla tych wartości, w każdym państwie jest różny. Sprawa może się dodatkowo komplikować w sytuacji, w której dana koncepcja jest obca pewnym kulturom; np. jedną z przeszkód w badaniach postaw religijnych było nieistnienie w japońskiej kulturze koncepcji „Boga”.

sondaże Źródło: John Curtice, Porównawcze sondaże opinii publicznej, [w:] Zachowania polityczne, red. Hans-Dieter Klingemann, Russel J. Dalton, Warszawa 2010, s. 513–514.