Przeczytaj fragment eseju Leszka Kołakowskiego. Zwróć uwagę, że głównym tematem powieści i filmu jest walka o władzę, której symbolem jest pierścień. Przypomnij sobie fabułę filmu i podaj imiona trzech bohaterów, którzy chcieli sięgnąć po władzę (tytułowy pierścień). Wpisz te imiona w lewą kolumnę. Po prawej stronie wpisz imiona bohaterów mitycznych, legendarnych, którzy również ponad wszystko pragnęli władzy.

J.R.R. Tolkien był pacyfistą. Dopuszczał jednak wojnę jako konieczność wynikającą z określonych okoliczności. Dotyczyło to sytuacji, kiedy agresorzy ponoszą całkowitą winę za złe czyny. Przypomnij sobie wydarzenia z historii świata, kiedy wojna stała się koniecznością i uzasadnij, dlaczego wojna we Władcy Pierścieni była konieczna i usprawiedliwiona.

Aby pokonać zło, Frodo musi wyruszyć w podróż, by wrzucić tytułowy pierścień do lawy Mordoru. Każda podróż ma na celu rozwiązanie jakiegoś problemu, ale też ma wymiar metaforyczny, ukryty, głęboki. Podczas podróży bohater zyskuje wiedzę o sobie samym, np. Orfeusz odbywa wędrówkę do zaświatów, by odzyskać żonę, jednak dowiaduje się przy tym czegoś o swoich słabościach. Mojżesz natomiast odbywa podróż inicjacyjną – doprowadza naród wybrany do Ziemi Obiecanej, sam jednak umiera, nie wchodząc do niej. Podróż Froda to również podróż i poznawcza, i inicjacyjna. Napisz, czego dotyczy inicjacja Froda oraz jaką wiedzę o sobie odkrywa bohater.

Frodo uświadamia sobie, kim jest naprawdę i jaka jest jego natura — poznaje siebie i osiąga własne rozumienie, inaczej mówiąc, zyskuje samoświadomość. Sytuacje, przed którymi został postawiony, pokazują drugą twarz Froda, który dotychczas nie miał szans skonfrontować się ze swymi możliwościami. Jednym z najstarszych symboli wyrażających dwoistość jest yin i yang, wywodzące się z zasady tao. Przeczytaj, czym jest tao, a następnie wskaż dwie natury — yin i yang Frodo Bagginsa, które czynią z niego bohatera uniwersalnego i złożonego, potrafiącego odnaleźć się w każdej sytuacji.

Aby odkryć dwoistość swej natury, Frodo wyrusza w podróż, która wpływa na jego sposób postrzegania świata, a więc jest to jednocześnie metaforyczna wędrówka w głąb siebie. Wskaż po trzy cechy charakterystyczne dwóch przestrzeni — bliskiej, rodzinnej i dalekiej, poznawanej podczas wędrówki, które wpływają na samopoznanie Froda.

Innym bohaterem, który zbudowany został na wzór mitu‑legendy jest Aragorn. Pod koniec filmu zostaje on prawowitym władcą Śródziemia. Jednak zanim do tego dojdzie, musi udowodnić, że jest godzien tego zaszczytu. Kreowany jest zatem na wzorowego rycerza, który dzięki swojej postawie i cnotom był w stanie pokonać zło. Wskaż cztery cechy Aragorna, które charakteryzują go jako parenetyczny ideał rycerza.

Do pewnej legendy‑mitu nawiązuje także motyw miecza Aragorna. Jest to symboliczny przedmiot, którym może posługiwać się tylko prawowity władca. Gdy Aragorn udowodnił swymi czynami, że zasłużył na miecz, otrzymał koronę. Z jakiej popularnej legendy wywodzi się to rozwiązanie fabularne zastosowane przez Tolkiena i Jacksona?

Aragorn przed wrotami Mordoru odciąga uwagę Saurona od niepozornych Hobbitów — Froda i Sama. To właśnie oni zadają ostateczny cios, niszcząc pierścień. Tym samym Aragorn udowadnia swoją wielkość i potwierdza cnoty rycerskie. Jednak Hobbici są rasą, która ze swej natury nie jest wojownicza. Świadczy o tym choćby tryb życia, który wiodą w arkadyjskich osadach. Za swój czyn Frodo i Sam zostają wynagrodzeni — zyskują sławę i honor podczas koronacji Aragorna. Nie jest to jednak typowa sława wojowników z homeryckiej tradycji. Co symbolizuje „sukces” zwykłych Hobbitów?

Korzystając z poprzednich ćwiczeń, napisz, jakie tematy poruszają powieść Tolkiena i film Jacksona.