1
Pokaż ćwiczenia:
R1dA4x1Rbg2cS1
Ćwiczenie 1
Do jakich dziedzin filozoficznych można zaliczyć hermeneutyczną kategorię rozumienia? Możliwe odpowiedzi: 1. epistemologii, 2. ontologii, 3. etyki, 4. estetyki

Tekst A

Hans-Georg Gadamer Tekst i interpretacja

Problemy hermeneutyki zostały początkowo rozwinięte w poszczególnych naukach, zwłaszcza w teologii oraz prawie, na końcu zaś także w naukach historycznych. Ale już w niemieckim romantyzmie byt głęboko zakorzeniony pogląd, że rozumienie i interpretowanie wchodzi w grę nie tylko przy utrwalonych w piśmie ekspresjach życia, jak to sformułował Dilthey, ale dotyczy ogólnego stosunku ludzi do siebie nawzajem oraz do świata. Zyskuje to wyraz nawet w słowach pochodnych, jak choćby w słowie zrozumienie. W języku niemieckim rozumienie oznacza także: mieć zrozumienie dla czegoś. Zdolność rozumienia jest podstawową dyspozycją człowieka, która realizuje się w jego współżyciu z innymi, a w szczególności dokonuje się na drodze języka oraz rozmowy. Dlatego roszczenie hermeneutyki do uniwersalności pozostaje poza wszelkim wątpieniem.

1 Źródło: Hans-Georg Gadamer, Tekst i interpretacja, [w:] Teorie literatury XX wieku. Antologia, red. A. Burzyńska, M. P. Markowski, tłum. P. Dehnel, Kraków 2006, s. 213.
R7gs0abdp4Tox1
Ćwiczenie 2
Na podstawie tekstu A wskaż jedną odpowiedź, która twoim zdaniem najlepiej wyraża, co – zdaniem przedstawicieli hermeneutyki – podlega rozumieniu i może być interpretowane. Możliwe odpowiedzi: 1. teksty, 2. utrwalone w piśmie ekspresje życia, 3. przeżycia duchowe, 4. całość ludzkiego doświadczenia: stosunek do samego siebie, świata oraz innych ludzi
1
Ćwiczenie 2
ROpfH1PX8hw8x
Na podstawie tekstu A wybierz jedną odpowiedź, która twoim zdaniem najlepiej wyraża, co – zdaniem przedstawicieli hermeneutyki – podlega rozumieniu i może być interpretowane. Możliwe odpowiedzi: 1. teksty, 2. utrwalone w piśmie ekspresje życia, 3. przeżycia duchowe, 4. całość ludzkiego doświadczenia: stosunek do samego siebie, świata oraz innych ludzi
R6pcG0O6kyWUj1
Ćwiczenie 3
Który filozof ideę koła hermeneutycznego w odniesieniu do interpretacji tekstu? Możliwe odpowiedzi: 1. Friedrich Schleiermacher, 2. Hans-Georg Gadamer , 3. Wilhelm Dilthey , 4. Martin Heidegger
1
RHsRepBC5R6Si11
Ćwiczenie 4
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
1
Ćwiczenie 4
R1btMrqKlj7uh
Dopasuj wyjaśnienia do kategorii, którymi posługiwali się filozofowie hermeneutyczni. Koło hermeneutyczne: (tu wybierz) 1. Rozumienie jest procesem, który zawsze zakorzeniony jest w pewnej tradycji – nie rozpoczyna się, lecz zawsze trwa, 2. głęboko zakorzenione przeświadczenie, którym kieruje się podmiot w procesie poznania, 3. struktura rozumienia, które zawsze zakłada pewne przed-rozumienie: językowe, kulturowe i społeczne uwarunkowania rozumienia.

Dziejowość: (tu wybierz) 1. Rozumienie jest procesem, który zawsze zakorzeniony jest w pewnej tradycji – nie rozpoczyna się, lecz zawsze trwa, 2. głęboko zakorzenione przeświadczenie, którym kieruje się podmiot w procesie poznania, 3. struktura rozumienia, które zawsze zakłada pewne przed-rozumienie: językowe, kulturowe i społeczne uwarunkowania rozumienia.

Przesąd: (tu wybierz) 1. Rozumienie jest procesem, który zawsze zakorzeniony jest w pewnej tradycji – nie rozpoczyna się, lecz zawsze trwa, 2. głęboko zakorzenione przeświadczenie, którym kieruje się podmiot w procesie poznania, 3. struktura rozumienia, które zawsze zakłada pewne przed-rozumienie: językowe, kulturowe i społeczne uwarunkowania rozumienia.
R117JivT3hy5x21
Ćwiczenie 5
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Hermeneutyka głosi, że poznanie powinno być pozbawione założeń. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Przesądy są według hermeneutyki przeszkodą w poznaniu. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Koło hermeneutyczne zakłada, że rozumienie części przedmiotu jest niemożliwe bez rozumienia całości. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Hermeneutyka posługuje się metodami nauk ścisłych. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Tekst B

Hans-Georg Gadamer Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja

Krytyka hermeneutyczna staje się jednak rzeczywiście produktywna dopiero wówczas, gdy dokonuje autorefleksji; gdy poddaje refleksji także swój własny wysiłek, tzn. swe własne uwarunkowanie i własną zależność. Refleksja hermeneutyczna, która to robi, zbliża się, moim zdaniem, do rzeczywistego ideału poznania – ponieważ uświadamia nam również iluzję samej refleksji. Świadomość krytyczna, która wykrywa wszędzie przesądy i zależności, ale samą siebie uznaje za absolutną, tzn. za pozbawioną przesądów i niezależną, tkwi z konieczności w urojeniach. Ona sama motywowana jest bowiem przez to, co krytykuje. Jest zależna w nieredukowalny sposób od tego, co obala. Pretensja do zupełnej wolności od przesądów – czy to w postaci iluzji absolutnego oświecenia, czy jako iluzja empirii wolnej od wszelkich przesądów tradycji metafizycznej, czy jako iluzja przezwyciężenia nauki przez krytykę ideologii jest naiwnością.

2 Źródło: Hans-Georg Gadamer, Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, „Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja” 1977, nr 4/34, s. 182–183.
R1BqCk5A9w9162
Ćwiczenie 6
Żółtym kolorem zaznacz w tekście B fragment, w którym Gadamer referuje pogląd, z którym się nie zgadza. Krytyka hermeneutyczna staje się jednak rzeczywiście produktywna dopiero wówczas, gdy dokonuje autorefleksji; gdy poddaje refleksji także swój własny wysiłek, tzn. swe własne uwarunkowanie i własną zależność. Refleksja hermeneutyczna, która to robi, zbliża się, moim zdaniem, do rzeczywistego ideału poznania — ponieważ uświadamia nam również iluzję samej refleksji. Świadomość krytyczna, która wykrywa wszędzie przesądy i zależności, ale samą siebie uznaje za absolutną, tzn. za pozbawioną przesądów i niezależną, tkwi z konieczności w urojeniach. Ona sama motywowana jest bowiem przez to, co krytykuje. Jest zależna w nieredukowalny sposób od tego, co obala. Pretensja do zupełnej wolności od przesądów — czy to w postaci iluzji absolutnego oświecenia, czy jako iluzja empirii wolnej od wszelkich przesądów tradycji metafizycznej, czy jako iluzja przezwyciężenia nauki przez krytykę ideologii jest naiwnością.
2
Ćwiczenie 6
R2Tu3jkzjsdlg
Wybierz fragment z tekstu B, w którym Gadamer referuje pogląd, z którym się nie zgadza. Możliwe odpowiedzi: 1. Krytyka hermeneutyczna staje się jednak rzeczywiście produktywna dopiero wówczas, gdy dokonuje autorefleksji; gdy poddaje refleksji także swój własny wysiłek, tzn. swe własne uwarunkowanie i własną zależność. Refleksja hermeneutyczna, która to robi, zbliża się, moim zdaniem, do rzeczywistego ideału poznania — ponieważ uświadamia nam również iluzję samej refleksji., 2. Świadomość krytyczna, która wykrywa wszędzie przesądy i zależności, ale samą siebie uznaje za absolutną, tzn. za pozbawioną przesądów i niezależną, tkwi z konieczności w urojeniach. Ona sama motywowana jest bowiem przez to, co krytykuje. Jest zależna w nieredukowalny sposób od tego, co obala. Pretensja do zupełnej wolności od przesądów — czy to w postaci iluzji absolutnego oświecenia, czy jako iluzja empirii wolnej od wszelkich przesądów tradycji metafizycznej, czy jako iluzja przezwyciężenia nauki przez krytykę ideologii jest naiwnością.
31
Ćwiczenie 7

Wyraź własnymi słowami ten pogląd na poznanie.

RXZud9UPSkvXW
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Jakiego kontrargumentu używa Gadamer w swojej polemice z opisanym w poprzednim ćwiczeniu stanowiskiem. Zapisz go, a następnie, odwołując się do poglądów Gadamera, odpowiedz, czy możliwe jest poznanie pozbawione założeń.

R1LcqdS1TtPXw
(Uzupełnij).