Zwróć uwagę na charakter obrazów, które podmiot dostrzega za oknem podczas jazdy pociągiem.

• Widoki z okna pociągu jako „obrazki momentu” – pochwycenie chwili.

• Zmienność widoków za oknem: „Drży cały krajobraz”.

• Kolorystyka postrzeganych widoków: „Tyś, sina oddali”, „Zielone i złote obrazki”.

• Widoki doliny, lasu, obłoków, a równocześnie „posępna równina”, pustka – zmienność pojawiających się za oknem obrazów.

Wiersz Feldmana, choć pojawiają się w nim jasne i żywe barwy (złoto, zieleń) oraz łagodne widoki dolin, obłoków i lasu, ostatecznie przybiera jednak charakter nostalgicznych wspomnień, przywoływania z pamięci minionych chwil. Widoki postrzegane przez podmiot podczas podróży prowokują do rozmyślań i wyzwalają tęsknotę za bliskością drugiej osoby.

Zwróć uwagę na sposób opisu stanu wewnętrznego podmiotu lirycznego. Za pomocą jakiego obrazu poetka ukazuje duszę?

Grossek‑Korycka wykorzystuje elementy pejzażu zewnętrznego, żeby oddać stan wewnętrzny podmiotu. Dusza jawi się jako mroczna „otchłań”, ale podmiot stara się bronić przed melancholią – brzegi tej otchłani zostały obsadzone pnącymi roślinami (bluszcz, chmiel), które zarastają „czarne gardziele”. W ten sposób teoretycznie można oddalić od siebie tkwiące w duszy „Rozpacz” i „Żal”. Nie można jednak usunąć ich ze swojej świadomości. Bez względu na wszystko, pozostają one w duszy podmiotu, stąd podkreślający ten stan zapis ostatniego w wierszu czasownika „są”.

Zwróć uwagę na wymowę fragmentów poetyckich, a nie na motywy, które mogą zdeterminować twój wybór.

Z obrazu Scholderera emanuje nastrój spokoju, zadumy, melancholii. Siedzący na ognie skrzypek wydaje się nieobecny, błądzi myślami. Być może jego uwagę przykuł jakiś obserwowany przechodzień bądź szczegół, który sprawił, że ożyły w nim wspomnienia lub tęsknota. Wszystkie przytoczone fragmenty poetyckie w pewien sposób oddają ten nastrój. Są wyciszone, opisują sytuacje, które odsyłają do wspomnień (fragment 1. i 3.). Z kolei fragment wiersza Dębickiego buduje nostalgiczny nastrój, przywołując motyw dźwięku skrzypiec, który kojarzy się podmiotowi z pożegnaniem.

Pamiętaj, żeby twoja propozycja zawierała odniesienia do nastroju emanującego z obrazu Scholderera.

Przykładowa odpowiedź: Młody skrzypek, odpoczywając pomiędzy kolejnymi ćwiczeniami, zauważył przechodzącą pod oknem kwiaciarkę z koszem pełnym wiosennych kwiatów. Widok ten wzbudził w nim falę wspomnień. Jeszcze niedawno kupował kwiaty pewnej dziewczynie, której rodzice uznali, że nie powinna spotykać się z grajkiem, który nie zdoła zarobić na godne utrzymanie przyszłej rodziny. Nie wyrazili zgody na ślub młodych. Dziewczyna, posłuszna woli rodziców, nigdy już nie spotkała się ze skrzypkiem. Ten pozostał sam z miłością w sercu i swoją muzyką.