Sprawdź się
Połącz poszczególne chwyty erystyczne z właściwymi przykładami.
Wybrane sofizmaty
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?, 2. Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 3. Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?, 4. Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 5. Syn: Mamo, nie całuj mnie przy kolegach, nie jestem już dzieckiem
Matka: Synku, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem., 6. Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno. zastosowanie homonimii Możliwe odpowiedzi: 1. Klient: Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?, 2. Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 3. Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?, 4. Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 5. Syn: Mamo, nie całuj mnie przy kolegach, nie jestem już dzieckiem
Matka: Synku, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem., 6. Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno. absolutyzacja tezy współrozmówcy Możliwe odpowiedzi: 1. Klient: Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?, 2. Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 3. Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?, 4. Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 5. Syn: Mamo, nie całuj mnie przy kolegach, nie jestem już dzieckiem
Matka: Synku, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem., 6. Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno. zastosowanie nacechowanego dodatnio lub ujemnie określenia Możliwe odpowiedzi: 1. Klient: Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?, 2. Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 3. Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?, 4. Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 5. Syn: Mamo, nie całuj mnie przy kolegach, nie jestem już dzieckiem
Matka: Synku, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem., 6. Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno. retorsio argumenti Możliwe odpowiedzi: 1. Klient: Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?, 2. Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 3. Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?, 4. Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 5. Syn: Mamo, nie całuj mnie przy kolegach, nie jestem już dzieckiem
Matka: Synku, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem., 6. Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno. odwołanie się do niekorzystnych konsekwencji danej tezy Możliwe odpowiedzi: 1. Klient: Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?, 2. Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 3. Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?, 4. Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 5. Syn: Mamo, nie całuj mnie przy kolegach, nie jestem już dzieckiem
Matka: Synku, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem., 6. Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno. skontrastowanie tezy i antytezy Możliwe odpowiedzi: 1. Klient: Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?, 2. Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 3. Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?, 4. Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 5. Syn: Mamo, nie całuj mnie przy kolegach, nie jestem już dzieckiem
Matka: Synku, dla mnie zawsze będziesz dzieckiem., 6. Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno.
Etykietowanie to nadawanie nazwy poglądom, zjawiskom, sytuacjom, osobom, zgodnie z własną interpretacją; to kreowanie rzeczywistości przez używanie odpowiednich nazw.
Przykłady:
1. Nazywanie ofiar katastrofy smoleńskiej (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem.
Słowo (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem ma w języku polskim znaczenie zabity, taki, który zginął w walce. Użycie takiego słowa sugeruje, że ofiary katastrofy zostały celowo zabite (były ofiarami zamachu) i tym samym wyklucza, że były ofiarami nieszczęśliwego wypadku.
2. Polska propozycja prawdopodobnie będzie odrzucona przez brukselskich (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem.
W tym przypadku użycie słowa (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem, o wyraźnie pejoratywnym brzmieniu, może wiązać się z narzuceniem opinii, że polskie propozycje były odrzucone niesłusznie czy bezpodstawnie.
3. Poseł X (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem, że nigdy nie miał kontaktów z przedstawicielami zagranicznych sieci handlowych.
Użycie słowa (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem zamiast np. twierdzi czy mówi stanowi sugestię, że poseł X prawdopodobnie kłamie, albo że przynajmniej nie jest w swych słowach wiarygodny.
4. Na szczęście nowelizacja ustawy o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży została odrzucona. (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem chcieli dopuszczenia aborcji ze względów społecznych – i przegrali.
W tej wypowiedzi osoby przeciwne karaniu za aborcję (w pewnych warunkach) nazywa się (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem, co jest nieuzasadnione.
5. A.: W Polsce większość ludzi jest wierząca, zatem w szkole powinna być nauczana religia.
E.: Uważasz zatem, że większość ma prawo narzucać swój pogląd mniejszości, np. niewierzącym lub niekatolikom?
A.: Oczywiście.
E.: Zatem jesteś (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem, bo (tu wybierz) 1. poległymi, 2. poległy, 3. utrzymuje, 4. biurokratów, 5. bolszewik, 6. zwolennikami aborcji, 7. biurokrata, 8. utrzymuje, 9. Zwolennicy aborcji, 10. bolszewikiem oznacza właśnie zwolennika dyktatu większości.
Można racjonalnie argumentować za respektowaniem praw mniejszości, nazywanie jednak przeciwnika słowem mającym dla wielu osób negatywne konotacje sprawy nie załatwia.
(B. Witkowska-Maksimczuk, Elementy retoryki i erystyki w przykładach, Warszawa 2014, s. 191-192)
Wskaż możliwe sposoby konstruktywnej reakcji w sytuacji, gdy współrozmówca dokonuje przekształceń głoszonej przez ciebie tezy.
Podaj możliwe sposoby konstruktywnej reakcji w sytuacji, gdy współrozmówca dokonuje przekształceń głoszonej przez ciebie tezy.
Spośród przykładów sofizmatów wskaż te, w których celowo zniekształcono tezę przeciwnika po to, aby łatwiej ją zaatakować, choć w gruncie rzeczy erysta oponuje przeciwko tezie, której współrozmówca wcale nie wypowiedział.
Spośród przykładów sofizmatów wybierz te, w których celowo zniekształcono tezę przeciwnika po to, aby łatwiej ją zaatakować, choć w gruncie rzeczy erysta oponuje przeciwko tezie, której współrozmówca wcale nie wypowiedział.
Do właściwych przykładów dopisz wyjaśnienie dla erysty, uzupełniając zdanie:
Nie masz racji, ponieważ współrozmówca/współrozmówczyni mówił/mówiła o…, a nie o….
Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 2. 2.
Klient : Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników?, 3. 3.
Mąż: Kochanie, nie potrzebujemy żadnej pożyczki.
Żona: Jesteś pewien? Spójrz w lustro. Może w innych kwestiach orientujesz się tak samo, jak w przypadku kondycji własnego owłosienia., 4. 4.
Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno., 5. 5.
Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jako ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 6. 6.
Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. 7.
Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?
W trakcie potocznych rozmów lub dyskusji często nie formułujemy tez explicite, ale wyrażamy je w sposób niepełny czy np. w postaci pytań poprzez obecne w nich założenia. Wskaż, które spośród poniższych tez były obiektem erystycznych ataków w dialogach, jakkolwiek nie zostały wypowiedziane wprost.
W trakcie potocznych rozmów lub dyskusji często nie formułujemy tez explicite, ale wyrażamy je w sposób niepełny czy np. w postaci pytań poprzez ich założenia. Wybierz, które spośród poniższych tez były obiektem erystycznych ataków w dialogach, jakkolwiek nie zostały wypowiedziane wprost.
Nadmierne uogólnienie tezy współrozmówcy
Klient: Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników, jeśli nie poprzez pobieranie opłat od klientów?
Odwołanie się do niekorzystnych konsekwencji danej tezy
Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jak ciotka Wiola – jako nudna stara panna.
Sofizmaty strukturalne związane są z błędną strukturą argumentu, w którym pozoruje się proces wnioskowania, jakkolwiek bez uwzględnienia logicznych reguł wnioskowania.
Wśród przykładów sofizmatów wskaż te, które pozorują proces wnioskowania. Następnie scharakteryzuj popełniony przez erystę/erystkę błąd, uzupełniając zdanie:
Wśród przykładów sofizmatów wybierz te, które pozorują proces wnioskowania. Następnie scharakteryzuj popełniony przez erystę/erystkę błąd, uzupełniając zdanie:
Błąd polega na tym, że erysta/erystka…
Nauczyciel: Drodzy, żeby się skupić, człowiek potrzebuje ciszy.
Uczeń: Chyba nie oczekuje pan od nas pełnego skupienia? Bo to by oznaczało zachętę do samobójstwa., 2. 2.
Klient : Panie dyrektorze, pański bank pobrał ode mnie opłaty, o których nikt nie wspominał przy spisywaniu umowy.
Dyrektor: Czy pan uważa, że bank to instytucja charytatywna? W jaki sposób, pana zdaniem, mamy pozyskiwać środki na pensje dla naszych pracowników?, 3. 3.
Mąż: Kochanie, nie potrzebujemy żadnej pożyczki.
Żona: Jesteś pewien? Spójrz w lustro. Może w innych kwestiach orientujesz się tak samo, jak w przypadku kondycji własnego owłosienia., 4. 4.
Polityk nr 1: Reforma edukacji powinna być poprzedzona rzetelną analizą środowisk szkolnych.
Polityk nr 2: Reforma polega właśnie na tym, że coś się zmienia, trzeba przestać się skupiać na tym, jakie coś jest, a projektować, jakie być powinno., 5. 5.
Matka: Wróciłaś do domu o piątej nad ranem! Masz 15 lat!
Córka: Mogę wracać wcześniej, ale wszystkie dziewczyny tańczą co najmniej do czwartej. Wyjdę na nudziarę i skończę jako ciotka Wiola – jako nudna stara panna., 6. 6.
Nauczycielka: Koleżanki i koledzy, nie możecie dzieciom powtarzać, że nie zdadzą egzaminów, to jest samospełniająca się przepowiednia.
Dyrektor: Czy przemilczanie prawdy nie jest formą okłamywania, koleżanko?, 7. 7.
Arek: Chodźmy do kina na coś wesołego, jest tydzień komedii w Heliosie.
Adam: Wybierasz romantyczną komedię pt. „Czy on jeszcze wróci?” czy raczej biograficzny dramat o chłopakach od K2?
We fragmencie – autorstwa J. Korwina‑Mikkego – zakreśl zdanie, które sugeruje, że autor wypowiedzi nie wygłasza tezy uniwersalnej, choć w kolejnych zdaniach wyciąga wnioski z tej tezy tak, jakby była uniwersalna.
W kolejnym fragmencie – autorstwa J. Korwina‑Mikkego – zacytuj zdanie, które sugeruje, że autor wypowiedzi nie wygłasza tezy uniwersalnej, choć w kolejnych zdaniach wyciąga wnioski z tej tezy tak, jakby była uniwersalna.
Elementy retoryki i erystyki w przykładachJest to sofizmat, w którym literalnie traktowana treść wypowiedzi ma postać twierdzenia o ograniczonym zakresie, jednak całość wypowiedzi sprawia wrażenie twierdzenia ogólnego, o zakresie uniwersalnym. Celowi temu służy używanie słów, na które słuchacz często nie zwraca uwagi, takich jak: niemal, praktycznie, raczej, wydaje się. Słowa te powinny sugerować, że przedstawiana teza nie dotyczy wszystkich możliwych przypadków. Dyskusja jednak prowadzona jest tak, jakby ta istotna informacja w ogóle nie była podana i to właśnie jest powodem uznania takiej wypowiedzi za erystyczną.
Źródło: B. Witkowska-Maksimczuk, Elementy retoryki i erystyki w przykładach, s. 191.
„A teraz popatrzmy jakie są skutki niepłodzenia dzieci. Nie o to chodzi, że rodzi się ich mało. Chodzi o to, że zmieniamy środowisko. Zwolennikom »środowiska naturalnego« przypominam, że naturalnym środowiskiem, w którym rośnie mały Homo sapiens jest rodzina, w której jest dużo dzieci. Zmusza to każde dziecko do rywalizowania – ale uczy też wzajemnej pomocy. Duża rodzina uczy po prostu życia. Natomiast jedynak to na ogół – nie zawsze – człowiek zdefektowany. W USA nie biorą takich do lotnictwa – bo jedynak boi się ryzykować, nie umie się bić. Społeczeństwo jedynaków jest okaleczone”.
Źródło: https://korwin‑mikke.pl/blog/powtorka‑z-rozrywki/
Przeczytaj fikcyjną anegdotę o Szatofimie. Zakreśl erystyczne wypowiedzi Sokratesa (homonimię) i Szatofima (argumentum ad personam). Odpowiedz na pytanie: anagramem jakiego słowa jest fikcyjne imię Szatofim?
Zapoznaj się z fikcyjną anegdotą o Szatofimie. Zacytuj erystyczne wypowiedzi Sokratesa (homonimię) i Szatofima (argumentum ad personam). Odpowiedz na pytanie: anagramem jakiego słowa jest fikcyjne imię Szatofim?
Tekst:
„Szatofim był młodzieńcem urodziwym i niefrasobliwym. Trudno go było czymkolwiek zasmucić lub zdenerwować. Pewnego razu Szatofim udał się nad rzekę, by porozmawiać z Sokratesem, bo słyszał, że mistrz ceni prawdziwe piękno. Poprawił loki, udrapował szatę i powędrował nad Kifisos. Wypatrzył Sokratesa przy wielkim kamieniu. Dostojnym krokiem dotarł do filozofa i stanął tak, by ten mógł dostrzec olśniewający profil Szatofima. Niestety Sokrates nie zwracał na młodzieńca uwagi. Zniecierpliwiony Szatofim chrząknął i zwrócił się do filozofa:
»Sokratesie, słyszałem, że cenisz prawdziwe piękno, więc przybyłem do ciebie, byś mógł nacieszyć się widokiem mej twarzy«.
Sokrates nieznacznie przekręcił głowę w stronę urodziwca i odpowiedział pytaniem:
»Urodziwy Szatofimie, czyś piękny po ojcu, czy po matce?«.
Szatofim odrzekł:
»Po ojcu ojca«.
Sokrates:
»Czyś poznał swego pięknego dziada, czyś słyszał, że miałeś pięknego dziada?«.
Szatofim:
»Słyszałem. Kiedy się urodziłem, dziada nie było z nami, bo odszedł w świat, żeby nacieszyć jak największą liczbę greckich kobiet swoim pięknem«.
Sokrates pytał i pytał, a Szatofim odpowiadał, coraz bardziej zniecierpliwiony i rozczarowany, że starzec tylko rozprawia i nie chce podziwiać urodziwej twarzy Szatofima. W końcu nie wytrzymał i sam zadał Sokratesowi pytanie:
»Sokratesie, co ty wyprawiasz? Przyszedłem ci okazać moje piękno, a ty ledwo co na mnie zerknąłeś i ciągle gadasz. Po co?«.
A Sokrates skwapliwie mu odrzekł:
»No to wszystko w porządku, Szatofimie. Ty przyszedłeś pokazać mi swoje piękno, a ja staram się je zobaczyć. Wprawdzie jesteśmy na początku drogi, jeszcze nic nie widzę, ale zapewne za mało pytań ci zadałem. Kontynuujmy…«.
Szatofim chyba po raz pierwszy w życiu poczuł gniew i szybko oddalił się od kamienia i starego nudziarza. Kiedy potem przyjaciele pytali go o to, jak Sokrates zareagował na jego piękną twarz, zwykł odpowiadać z lekceważeniem:
„A czy ktoś tak brzydki jak Sokrates może coś dorzecznego rzec o pięknie?«”.