Sprawdź się
Kto miał sprawować rządy w idealnym państwie Platona?
- filozofowie
- żołnierze
- poeci
- wszyscy obywatele
Zaznacz zasady, które panowały na Morusowej wyspie Utopii.
- wspólnota potrzebnych dóbr
- zakaz lenistwa i próżniactwa
- wybór urzędników przez obywateli
- zakaz czytania niektórych rodzajów poezji
Na jakiej zasadzie opierała się koncepcja państwa doskonałego Platona?
- kolektywizm
- indywidualizm
- liberalizm
- egalitaryzm
Zdecyduj, które stwierdzenie są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Słowo „utopia” może oznaczać zarówno „dobre miejsce”, jak i „miejsce, które nie istnieje”. | □ | □ |
| Gatunek literacki nazywany utopią został stworzony przez Platona. | □ | □ |
| Inną nazwą utopii – rozumianej jako gatunek literacki – jest dystopia. | □ | □ |
| Platon był pierwszym głosicielem zasad liberalizmu i indywidualizmu w filozofii. | □ | □ |
Wyjaśnij, co różni utopię od antyutopii.
Nowy wspaniały świat– A to – wtrącił dyrektor sentencjonalnie – to jest cała tajemnica szczęścia i cnoty. Lubić to, co się musi robić. Wszelkie warunkowanie zmierza do jednej rzeczy: do sprawienia, by ludzie polubili swe nieuniknione przeznaczenie społeczne. W nieobudowanej części tunelu pielęgniarka ostrożnie badała za pomocą długiej delikatnej strzykawki galaretowatą zawartość przesuwającej się butli. Studenci i ich przewodnicy przez chwilę patrzyli na pielęgniarkę w milczeniu.
– Lenino – powiedział pan Foster, gdy ta wyjęła wreszcie strzykawkę i wyprostowała się.Dziewczyna odwróciła się szybko. Widać było od razu, że pomimo tocznia i purpurowych oczu była niezwykle urodziwa.
– Henryk! – Jej uśmiech błysnął ku niemu czerwono rzędem koralowych zębów.
– Urocza, urocza – mruknął dyrektor i dając jej dwa lub trzy pieszczotliwe klapsy, otrzymał w zamian pełen szacunku uśmiech.
– Co im aplikujesz? – zapytał pan Foster, przybierając ton bardzo fachowy.
– Och, zwykłą dawkę tyfusu i śpiączki.
– Pracownicy tropikalni są uodporniani, począwszy od sto pięćdziesiątego metra – wyjaśnił studentom pan Foster. – Embriony zachowują jeszcze skrzela. Chronimy rybę przed przyszłymi chorobami człowieka. – Potem, zwróciwszy się znów do Leniny, powiedział: – Jak zwykle, za dziesięć piąta na dachu.
– Urocza – rzekł raz jeszcze dyrektor i dawszy jej pożegnalnego klapsa, oddalił się za resztą osób.Źródło: Aldous Huxley, Nowy wspaniały świat, tłum. B. Baran, Warszawa 2010, s. 5–12.
Fragment powieści AldousaHuxleyaNowy wspaniały świat opowiada o wizycie studentów w Ośrodku Rozrodu i Warunkowania. W centrum przypominającym fabrykę sportretowane przez Huxleya społeczeństwo rozmnaża tam ludzi. Do których z wymienionych niżej zasad organizacji Platońskiego państwa nawiązuje autor w powyższym fragmencie?
- zhierarchizowany system kastowy
- wychowanie do pełnienia przypisanej jednostce funkcji społecznej
- cenzura prewencyjna
- rządy filozofów
Porównaj pochodzącą z powieści Nowy wspaniały świat wizję społeczeństwa przyszłości z koncepcją paidei, leżącą u podstaw koncepcji państwa doskonałego Platona. Jak sądzisz, jaki stosunek miał do niej AldousHuxley (na podstawie fragmentu z ćwiczenia nr 6)?
Stwórz własną utopię lub antyutopię. Napisz tekst, w którym przedstawisz fikcyjny świat oparty na Platońskiej koncepcji doskonałego państwa. Zdecyduj, czy pokażesz je w krzywym zwierciadle (antyutopia), czy może potraktujesz je jako odpowiedź na problemy współczesnego świata (utopia). Zastanów się, jakich środków stylistycznych najlepiej użyć, by osiągnąć cel, który sobie stawiasz.