Wydarzenie: Witek wskakuje do pędzącego pociągu.

Skutki:

• poznaje działacza partyjnego Wernera;

• jest członkiem organizacji młodzieżowej;

• wchodzi w relacje z wyższym urzędnikiem partyjnym Adamem;

• skupia się na ideałach, bywa naiwny, poddaje się indoktrynacji;

• spotyka Czuszkę, swoją pierwszą miłość;

• nie zwraca uwagi na to, jakie konsekwencje wynikną z jego działania dla niego i jego bliskich.

Wydarzenie: Witek nie dogania pociągu, dochodzi do konfliktu ze strażnikiem.

Skutki:

• zostaje osądzony i odbywa karę;

• poznaje środowisko opozycyjne;

• działa w nielegalnej drukarni;

• odkrywa tajemnice konspiracji;

• spotyka przyjaciela z dzieciństwa Daniela;

• nawiązuje relacje z Werką;

• próbuje odkryć Boga; szuka sensu wiary;

• nie podejmuje się współpracy z SB – mimo problemów z otrzymaniem paszportu.

Wydarzenie: Witek nie dogania pociągu.

Skutki:

• spotyka Olgę, z którą później zakłada rodzinę;

• podejmuje decyzję o powrocie na studia;

• pozostaje na uczelni i pracuje w szpitalu;

• nie angażuje się politycznie;

• decyduje się na wyjazd do Libii;

• ponosi śmierć w wypadku lotniczym.

Wniosek: Warianty życia Witka symbolizują różne postawy wobec rzeczywistości, w której funkcjonuje. Każdą drogę cechuje inna hierarchia wartości.

Zwróć uwagę na sytuacje, reakcje bohatera, inne osoby, rekwizyty pojawiające się w scenach.

1. Podczas sceny na lotnisku okazuje się, że lot został odwołany. Bohater rozbija na kawałki kryształowy wazon, który miał przewieźć do Francji. W tym momencie legły w gruzach jego marzenia – chęć zmiany życia, ucieczki od błędów, które popełnił.

2. Bohater zostaje w kraju. Słucha z ciotką Radia Wolna Europa. Informacje podawane przez spikera wywołują reakcję kobiety, która wypowiada słowa „Dobrze, że nie wyjechałeś z kraju teraz”. Akceptacja przez ciotkę decyzji Witka łączy się ze zmianami w polskiej rzeczywistości.

3. Scena na lotnisku pokazuje postaci, które pojawiły się w innych wersjach życia Witka. Bohater wysyła kartkę pocztową do żony – prawdopodobnie to reakcja na jej słowa o drugiej ciąży. Lotnisko staje się symbolem miejsca, w którym każdy z ludzi dąży swoją drogą do jakiegoś określonego celu. Nie wiadomo jednak, czy ten cel osiągną. Wybuch samolotu utwierdza w przekonaniu, że jedynie śmierć to ostateczny cel ludzkiej podróży.

Zwróć uwagę na postaci i sytuacje, w których uczestniczy bohater. Obejrzyj fragmenty:

• spotkanie z księdzem Stefanem na dworcu [1:04:00–01:04:15]

• modlitwa Witka [1:16:23–1:18:21]

Problem wiary pojawia się w różnych momentach, przynosząc informacje o głównym bohaterze:

• wśród opozycji działa ksiądz Stefan, z którym dyskutuje bohater,

• Witek rozmawia z kobietą, u której przeprowadzono rewizję,

• modlitwa Witka świadczy o jego poszukiwaniach, niepewności i braku wewnętrznego spokoju.

Zwróć uwagę na to, czy określony typ kobiety jest związany z postawą bohatera w danej części filmu.  Każda z kobiet w jakimś sensie odpowiada postawie bohatera: Witek poszukujący własnej drogi poddaje się indoktrynacji Wernera, potem Adama. Naiwnie daje się wykorzystać.

Przykładowe odpowiedzi:

1. Czuszka – idealizowana pierwsza miłość – działa w konspiracji, co wzbudza podziw bohatera, jednak jego niedoświadczenie, łatwowierność i poniekąd wiara w ideały doprowadzają do końca związku.

2. Werkę, Żydówkę, bohater spotyka po latach, gdy działa w opozycji. Witek poszukuje siły i sensu życia w wierze.

3. Z Olgą – koleżanką ze studiów – łączy go nie tylko zawód, ale i cel: założenie rodziny. Skupiony jest na swoich sprawach i rzeczach dotyczących bliskich. Nie wchodzi w układy, nie staje po żadnej ze stron, dystansuje się do wydarzeń.

Miejscem akcji nie jest prowincja, lecz stolica, tutaj rozgrywają się wydarzenia dotyczące większości bohaterów. Brak też wyraźnego, jasno określonego stanowiska reżysera wobec przedstawionych sytuacji.

Pamiętaj, że w eseju należy zawrzeć własne refleksje dotyczące omawianego problemu. Punktem wyjścia powinny być dokonane podczas lekcji ustalenia na temat filmu Przypadek Krzysztofa Kieślowskiego. Zastanów się, jakie inne teksty kultury dotyczą podobnych problemów egzystencjalych, wyborów, decyzji.