Sprawdź się
Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej.
- koniec wojny peloponeskiej
- powstanie Messene
- wojna koryncka
- powstanie II Związku Morskiego
- pokój królewski
- początek hegemonii Teb
- bitwa pod Leuktrami
Rozstrzygnij, które zdania są fałszywe, a które prawdziwe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Harmości to ateńscy urzędnicy usunięci z miast podległych Atenom po wojnie peloponeskiej. | □ | □ |
| Pokój królewski doprowadził do odzyskania przez Persję poleis w Azji Mniejszej. | □ | □ |
| II Związek Morski był sojuszem skierowanym przede wszystkim przeciwko Persji. | □ | □ |
| Tebańczycy budowali swoją potęgę w ramach Związku Beockiego. | □ | □ |
| Święty Zastęp to elitarny oddział piechoty ateńskiej. | □ | □ |
| W wyniku bitwy pod Leuktrami Sparta utraciła Messenię. | □ | □ |
| Spartanie zastosowali w czasie bitwy pod Leuktrami tzw. szyk ukośny. | □ | □ |
Przyporządkuj postać do fragmentu biogramu.
[…] ur. ok. 410 p.n.e., zm. 364 p.n.e., demokr. polityk tebański; 379 uwolnił Teby spod władzy oligarchów i Sparty; […] beotarcha (dowódca Związku Beockiego); dążył do hegemonii Teb w Grecji; w walce ze Spartą wsławił się w bitwie pod Leuktrami (371); [twórca Świętego Zastępu] […]., […] Z rodu Eurypontydów, ur. ok. 445 p.n.e., zm. 359 p.n.e., Cyrenajka, król Sparty, syn Archidamosa; od 396 prowadził działania wojenne przeciwko Persji na terenie Azji Mniejszej; aby zmusić go do wycofania się, Persowie wsparli antyspartańską koalicję w Grecji (wojna koryncka); Agesilaos pokonał wrogów Sparty w bitwie pod Koroneją (394); w imię zachowania hegemonii spartańskiej w Grecji doprowadził do zawarcia z Persją pokoju [królewskiego]; za jego czasów nastąpił ostateczny upadek potęgi polit. i militarnej Sparty., […] data ur. nieznana, zm. 362 p.n.e., wódz i polityk tebański; […] wybrany na jednego z naczelników Związku Beockiego, zreorganizował wojsko i zmodyfikował taktykę wojenną; stosując tzw. szyk ukośny pobił Spartan pod Leuktrami (371); przyczynił się do rozpadu Związku Peloponeskiego i utraty przez Spartę hegemonii na rzecz Teb […]., […] Z dynastii Achemenidów, data ur. nieznana, zm. 359 lub 358 p.n.e., król perski, syn Dariusza II Ochosa; walcząc o tron, 401 pobił w bitwie pod Kunaksą swego brata, Cyrusa Młodszego; od 399 prowadził wojnę ze Spartą, 387 zawarł pokój królewski, odzyskując miasta gr. w Azji Mniejszej i Cypr; częste podczas panowania A.M. bunty satrapów i powstanie w Egipcie przyczyniły się do rozkładu państwa perskiego.
| Biogram | Postać |
|---|---|
| […] ur. ok. 410 p.n.e., zm. 364 p.n.e., demokr. polityk tebański; 379 uwolnił Teby spod władzy oligarchów i Sparty; […] beotarcha (dowódca Związku Beockiego); dążył do hegemonii Teb w Grecji; w walce ze Spartą wsławił się w bitwie pod Leuktrami (371); [twórca Świętego Zastępu] […]. | |
| […] Z rodu Eurypontydów, ur. ok. 445 p.n.e., zm. 359 p.n.e., Cyrenajka, król Sparty, syn Archidamosa; od 396 prowadził działania wojenne przeciwko Persji na terenie Azji Mniejszej; aby zmusić go do wycofania się, Persowie wsparli antyspartańską koalicję w Grecji (wojna koryncka); Agesilaos pokonał wrogów Sparty w bitwie pod Koroneją (394); w imię zachowania hegemonii spartańskiej w Grecji doprowadził do zawarcia z Persją pokoju [królewskiego]; za jego czasów nastąpił ostateczny upadek potęgi polit. i militarnej Sparty. | |
| […] data ur. nieznana, zm. 362 p.n.e., wódz i polityk tebański; […] wybrany na jednego z naczelników Związku Beockiego, zreorganizował wojsko i zmodyfikował taktykę wojenną; stosując tzw. szyk ukośny pobił Spartan pod Leuktrami (371); przyczynił się do rozpadu Związku Peloponeskiego i utraty przez Spartę hegemonii na rzecz Teb […]. | |
| […] Z dynastii Achemenidów, data ur. nieznana, zm. 359 lub 358 p.n.e., król perski, syn Dariusza II Ochosa; walcząc o tron, 401 pobił w bitwie pod Kunaksą swego brata, Cyrusa Młodszego; od 399 prowadził wojnę ze Spartą, 387 zawarł pokój królewski, odzyskując miasta gr. w Azji Mniejszej i Cypr; częste podczas panowania A.M. bunty satrapów i powstanie w Egipcie przyczyniły się do rozkładu państwa perskiego. |
Indeks dolny Wszystkie biogramy pochodzą z Internetowej Encyklopedii PWN. Indeks dolny koniecWszystkie biogramy pochodzą z Internetowej Encyklopedii PWN.
Odwołując się do wiedzy uzyskanej podczas lektury treści lekcji, wyjaśnij, czym Spartanie mogli usprawiedliwiać swoją interwencję na Półwyspie Chalkidyckim, o której mowa w opracowaniu historycznym.
[…] interwencje na Półwyspie Chalkidyckim okazały się przejawem odnowionej agresywności Sparty […]. Do interwencji zachęcały także dwa miasta Chalkidyki, obawiające się wzmocnienia Związku Chalkidyckiego montowanego przez Olint. I właśnie zwycięstwo wojska spartańskiego po bardzo trudnych walkach w konsekwencji spowodowało jego rozwiązanie (379 r. [p.n.e.]).
Cytat za: Benedetto Bravo, Marek Węcowski, Ewa Wipszycka, Aleksander Wolicki, Historia starożytnych Greków, t. 2, Okres klasyczny, Warszawa 2009, s. 280.
Określ, czy poniższy tekst opowiada o II Związku Morskim. Uzasadnij odpowiedź.
Nazwa [sojuszu] związanego z hegemonią Aten. […] Od samego początku miasta dzieliły się na te, które miały dostarczać okręty wojenne, i te, które wnosiły składkę pieniężną […]. Historia [Związku Morskiego] rysuje się jako konsekwentny wzrost dominacji Aten nad miastami związkowymi. […] Bunty były bezwzględnie tłumione. […] Związek był zapleczem do rywalizacji z[e Spartanami]. […] Ateńczycy narzucili miastom związkowym system miar i wag, ustalając jednocześnie według własnego uznania wysokość składki członkowskiej dla poszczególnych poleis, która faktycznie stała się trybutem płaconym hegemonowi.
Źródło: Słownik kultury antycznej, red. R. Kulesza, Warszawa 2012, s. 80.
Rozstrzygnij, czy plan poniższej bitwy, w której walczyli Grecy, przedstawia którąś z walczących stron ustawioną w szyku skośnym. Uzasadnij odpowiedź.
Zwycięska dla Spartan bitwa pod Cheroneją (394 r. p.n.e.) była jedną z najważniejszych bitew wojny korynckiej. Na podstawie opracowania historycznego wyjaśnij, dlaczego Ksenofont z Aten, który uczestniczył w bitwie po stronie Sparty, w swoim dziele historycznym Historia grecka plastycznie opisuje starcie pod Cheroneją, ale usuwa z opisu walczących w tej bitwie Ateńczyków i samego siebie.
Dla Ksenofonta oznaczała ta bitwa życiową klęskę, bo stała się bezpośrednim powodem wydanego na niego zaocznie w Atenach wyroku banicji.
Źródło: Krzysztof Głombiowski, Ksenofont. Żołnierz i pisarz, Wrocław 1993, s. 163.
Wyjaśnij na podstawie fragmentów opracowań historycznych, dlaczego Ksenofont mimochodem wspomina o śmierci Kleombrotosa pod Leuktrami.
Fragment opracowania historycznego
Zastanawiającą jest rzeczą, że Ksenofont wspomina tylko ubocznie o śmierci Kleombrota, zwłaszcza jeśli zważy się, że śmierć króla spartańskiego w bitwie była czymś zupełnie wyjątkowym.
Źródło: Witold Klinger, przypis 86 w: Ksenofont, Historia grecka, tłum. W. Klinger, Wrocław 2004, s. 295.
Drugi fragment opracowania historycznego
Jego [Ksenofonta] ideałem była Sparta.
Źródło: Ryszard Kulesza, Wstęp, w: Ksenofont, Agesilaos, tłum. pod kier. R. Kuleszy, Warszawa, 2014, s. 9.