Sprawdź się
Na podstawie mapy z lokalizacjami różnych rodzajów aktów przemocy zbrojnej w 2019 r., wybierz dwa kraje, w których nie było zgonów spowodowanych konfliktami zbrojnymi.
Na podstawie opisu mapy z lokalizacjami różnych rodzajów aktów przemocy zbrojnej w 2019 r., wybierz dwa kraje, w których nie było zgonów spowodowanych konfliktami zbrojnymi.
![Na mapie świata zaznaczono trzema kolorami w postaci kropek państwa, w których byłą przemoc ze strony państwa, była przemoc niepaństwowa, występowała jednostronna przemoc. Przemoc niepaństwowa: Meksyk, Brazylia, kraje wschodniej Afryki, Libia, Jemen. Przemoc ze strony państwa: Kolumbia, Ekwador, państwa Afryki Środkowej, Libia, Algieria, na południu Wielkiej Brytanii, Ukraina, Turcja, Gruzja, Azerbejdżan, południowy‑zachód Rosji, Syria, Irak, Iran, Afganistan, Pakistan, Indie, Malezja, Filipiny. Jednostronna przemoc: Wenezuela, zachodnia część Kolumbii, południe Peru, południowy wschód Brazylii, południe Wielkiej Brytanii, kraje Afryki Środkowej, RPA, Madagaskar, Zimbabwe, Irak, Turcja, Iran, Indie - północno‑wschodnia i wschodnia część, Sri Lanka, Filipiny.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1brgmhUjIQRg/1617120677/1tKJRu9jqGgIMp7YeTEfu5yggcfY6pme.png)
- Boliwia
- Kambodża
- Rosja
- Tunezja
- Ukraina
- Zimbabwe
Zaznacz poprawne wyrażenia w tekście.
Spory o przebieg granicy pomiędzy państwami afrykańskimi prowadziły niekiedy do otwartych wojen granicznych. Jeden z większych konfliktów wybuchł pomiędzy komunistyczną wówczas {Erytreą} {#Etiopią} i również lewicowymi władzami Somalii. W lipcu 1977 r. wojska somalijskie zaatakowały Etiopię, ogarniętą wówczas wojną z separatystami, którzy próbowali zająć zamieszkaną przez Somalijczyków prowincję {Darfur} {#Ogaden}. Po początkowych sukcesach (wojska somalijskie zajęły prawie całą prowincję), wsparta militarnie przez {#ZSRR i Kubę}{Rosję i Jugosławię} Etiopia, do końca marca 1978 r. wyparła najeźdźców. Granica somalijsko-etiopska powróciła zatem do stanu sprzed konfliktu zbrojnego, ale nie została przez żadną ze stron uznana.
Poniższy wykres przedstawia zmianę wartości PKB per capita dla Afganistanu w latach 1960‑2018. Na jego podstawie oceń, czy stwierdzenia w tabeli poniżej są prawdziwe czy fałszywe.
Zapoznaj się z opisem wykresu przedstawiającego zmianę wartości PKB per capita dla Afganistanu w latach 1960‑2018. Na jego podstawie oceń, czy stwierdzenia w tabeli poniżej są prawdziwe czy fałszywe.
![Na ilustracji jest wykres. Dotyczy lat 1960‑2018. Na wykresie jest krzywa. Rozpoczyna się przy wartości około 50 w 1960 roku. Rośnie do wartości około 275 w 1979 roku, następnie spada do wartości 180 w 2002 roku, rośnie gwałtownie do wartości 650 w 2012 i 2013 roku, następnie spada do wartości 520 w 2018 roku.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RTFhp6ZBHSvTG/1617120683/2avtFmWELrg8qFvgXRieSe9GEL6dXllC.jpg)
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
Konflikty zbrojne wpływają negatywnie na poziom dobrobytu ekonomicznego państwa. | □ | □ |
Wartość PKB per capita Afganistanu zaczęła wzrastać w okresie rosyjskiej inwazji w latach 1979–1989. | □ | □ |
Od 2012 r., kiedy zintensyfikowała się wojna z terroryzmem między siłami NATO a talibami będącymi w partyzantce, wartość PKB per capita zaczęła spadać. | □ | □ |
Według szacunków, wycofujące się z Kuwejtu w 1991 r. wojska irackie podpaliły ponad 700 szybów naftowych, co widać na zdjęciu. Był to element tzw. polityki spalonej ziemi. Opisz wpływ tych działań na środowisko przyrodnicze Kuwejtu.
Według szacunków, wycofujące się z Kuwejtu w 1991 r. wojska irackie podpaliły ponad 700 szybów naftowych. Zapoznaj się z opisem zdjęcia. Był to element tak zwanej polityki spalonej ziemi. Opisz wpływ tych działań na środowisko przyrodnicze Kuwejtu.
![Zdjęcie przedstawia teren, na którym gdzieniegdzie rosną drzewa. Pomiędzy nimi w niektórych miejscach są wysokie płomienie i kłęby szarego, gęstego dymu.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RUA0DRLgWmYeI/1617120686/13yGCdNiSgQJ7XG3ect5iOkkinYi70rB.jpg)
W latach 1960‑1996 państwa Ameryki Centralnej (głównie Gwatemala i Salwador) były dotknięte wojnami domowymi między rządem a lewicowymi rebeliantami. Po tych konfliktach przemoc zbrojna nie ustała. Teraz to gangi (z hiszp. maras) sieją strach w społeczeństwie. Na podstawie dostępnych źródeł informacji wykaż związek przyczynowo‑skutkowy między wojną domową a gangami.
W przypadku Iranu piramida płci i wieku jest nietypowa (stan na 2020 r.). Roczniki urodzone w czasie wojny irańsko‑irackiej z lat 1980‑1988 są wyjątkowo liczne. Na podstawie dostępnych źródeł informacji odpowiedz na pytanie, dlaczego w czasie tego konfliktu zaistniał wyż demograficzny?
![Ilustracja przedstawia piramidę wieku i płci Iranu w 2020 roku. Piramida jest szeroka na dole od narodzin do 6. roku życia, a także w przedziale wiekowym od 30. do 34. roku życia. Następnie stopniowo się zwęża ku górze. Oo narodzi n do 52. roku życia można zauważyć nadwyżkę liczby mężczyzn nad liczbą kobiet. Od 56 lat w górę jest odwrotnie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1NWmNS8G8XNY/1617120693/LuYI3P2tdbUgZ8labdR5X8lociVZN0oi.png)
Na podstawie dostępnych źródeł informacji napisz, w jaki sposób konflikt zbrojny w Kotlinie Czadu – nasilony w od 2010 r. przez muzułmańską organizację ekstremistyczną Boko Haram – wpływa na środowiskowe działania Komisji ds. zlewni jeziora Czad (ang. Lake Chad Basin Commission).
Paradoksalnie konflikty mogą być iskrą pozytywnych zmian. To kobiety po ludobójstwie w Rwandzie w 1994 r. stały się symbolem zjednoczenia narodowego, utrzymały straumatyzowane społeczeństwo w ryzach i skierowały kraj na drogę szybkiego rozwoju gospodarczego. Zyskując uznanie, stały się bardziej równe mężczyznom. Zgodnie z Global Gender Gap Index z 2018 r. różnice w dostępie do zasobów i możliwości ze względu na płeć były w tym kraju mniejsze niż w Nowej Zelandii i Danii. Określ, w jakie sferze funkcjonowania państwa wzrosła diametralnie rola kobiet po ludobójstwie z 1994 r.