Interpunkcja i długość wersów służą naśladowaniu naturalnych odgłosów życia za ścianą, ukazania nasłuchiwania, próby odgadywania, jak przebiega życie sąsiadów za ścianą. Im bardziej postępowanie mieszkańców jest znane podmiotowi lirycznemu, tym krótsze są wypowiedzi.

Przypomnij sobie, czym charakteryzuje się każdy z kierunków.

Chodzi o lingwizm – nazwa pochodzi od łacińskiego wyrazu lingua, co znaczy język. Poeta sprawdza i przeprowadza eksperymenty językowe. Posługuje się różnorodnymi formami wypowiedzi, ale je przetwarza, stwarza nowe konstrukcje i wyrazy, bawi się skojarzeniami i dźwiękiem. Wykorzystuje też zasady języka mówionego, potocznego i dziecka.

Przedmiotem zainteresowania poety jest przestrzeń wielkomiejska – blok. Na plan pierwszy wysuwa się brzmieniowa warstwa utworu; liczne środki foniczne obrazują natłok dźwięków, które osaczają człowieka, powodują jego zagubienie. Kolejnym istotnym elementem wiersza jest ruch, któremu podlegają wszystkie przedmioty, a wraz z nimi człowiek. W ten sposób poeta obrazuje sposób istnienia ludzi w świecie rzeczy. Skojarzenie z ruchem karuzeli odzwierciedla tempo codziennego życia. Poeta stosuje zabiegi językowe charakterystyczne dla poetyki lingwizmu: podejmowanie gry ze słowem poetyckim, posługiwanie się środkami typowymi dla mowy potocznej (kolokwializmy, skróty, elipsy).

A teraz wybierz jeden aspekt wiersza i sformułuj tezę.
Pamiętaj: teza to stwierdzenie, które da się udowodnić na podstawie wiersza.

Przykładowe tezy interpretacyjne:

• Na plan pierwszy wysuwa się brzmieniowa warstwa utworu (liczne środki foniczne obrazują natłok dźwięków, które osaczają człowieka, powodują jego zagubienie).

• Wiersz Mirona Białoszewskiego Blok, ja w nim dotyczy rozważań o obrazie codzienności mieszkańców bloku w mieście.

• Przedmiotem zainteresowań poety jest przestrzeń wielkomiejska – blok.

• Poeta ukazuje znaczenie ruchu w życiu człowieka, który istnieje wśród rzeczy.

• Wiersz Mirona Białoszewskiego Blok, ja w nim realizuje założenia poetyki lingwizmu, o czym świadczy językowy obraz świata.

Pytanie można traktować jako odpowiednik potocznych powiedzeń:

• co ja słyszę, źle słyszę, zwariowałem?,

• co to za odgłosy?

W utworze mowa o uchu, bo najważniejsze w dziele są odgłosy, jakie słyszy podmiot liryczny. Onomatopeiczne, właściwe poezji lingwistycznej sformułowania, takie jak „la laa”, „uuu” – wskazują na kluczową rolę zmysłu słuchu. Po owym pytaniu, będącym w istocie nie tylko odwołaniem do tego, co słyszy podmiot liryczny, ale też mającym metaforyczne znaczenie „czy zwariowałem?”, następuje odpowiedź „a to nie”. Jej szyk przestawny utrudnia zrozumienie treści zdania, które jest wyjaśniającym zaprzeczeniem: „nie, nie zwariowało mi ucho, to jest niedziela”. „Niedziela rusza”, czyli zaczyna się, kręci jak karuzela. Zawołanie „trzymajcie się” ma zaś formę ostrzeżenia: nie będzie spokoju (potoczne/ kolokwialne „zaczyna się jazda”). Wszystkie te kwestie następują po owym kluczowym pytaniu „ucho mi zwariowało?”, które ma zatem również funkcję nakłaniania do refleksji.

Zanim rozstrzygniesz o funkcjonalności wypowiedzi Michałowskiego, uporządkuj sformułowania, które można zapisać na marginesie wiersza, a które dotyczą jego treści. Podziel je na te, które dotyczą mieszkańców bloku, i te, które odnoszą się do podmiotu mówiącego w wierszu.

Przykładowe zdania, stwierdzenia odnoszące się do utworu, to:

W niedzielę w bloku słychać z mieszkań różne odgłosy.
Mieszkańcy nie wychodzą z bloku, włączają różne urządzenia.
Poeta jako miłośnik ciszy wsłuchuje się w odgłosy „zza ściany”.
Poeta formułuje ogólną radę „Trzymajcie się!”

Tak, zapis graficzny ma tutaj znaczenie. Ponieważ kluczowa jest przestrzeń blokowiska, staje się ona nie tylko tematem utworu, ale też centralnym punktem zainteresowania podmiotu lirycznego. On jest przez tę przestrzeń otoczony, dlatego utwór, będący odzwierciedleniem wrażeń, jakich doświadcza niedzielnego poranka w bloku, również od strony wizualnej przedstawia budynek. Podmiot liryczny opisuje życie mieszkańców, którzy znajdują się na poszczególnych piętrach – to usytuowanie ma dla właściwego odczytania wiersza ogromne znaczenie.