1
Pokaż ćwiczenia:
RYny23Nc38lQw1
Ćwiczenie 1
Które kierunki literackie przełomu XIX i XX wieku podkreślały powiązania między poezją a muzyką?
Zaznacz prawidłowe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. impresjonizm, 2. naturalizm, 3. symbolizm, 4. ekspresjonizm
R1P2V6Uge0Cny11
Ćwiczenie 2
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz – jeśli jest fałszywe. W okresie Młodej Polski muzyka stała się istotnym tematem literackim. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Twórcy doby modernizmu jako pierwsi podjęli próbę zbliżenia tworzywa literackiego do muzyki. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Użycie środków stylistycznych opartych na brzmieniowych właściwościach języka oznacza, że wiersz można uznać za muzyczny. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Młodopolanie wykorzystywali dźwiękowe walory poezji, aby wyrazić wewnętrzne przeżycia niemające swojej nazwy. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R4OtmBmuS4fyb1
Ćwiczenie 3
Połącz cytat z odpowiednim pojęciem. apostrofa Możliwe odpowiedzi: 1. Trombita Sądu nad tobą rozbrzmiewa, 2. Za chruścianym stanęła witakiem, / A boginiak już czyhał za krzakiem - / Pogiął kibić, zagarnął twarz białą / I mięśniami pościskał jej ciało! / A ty śpiewaj, śpiewulo - / A ty zgaduj, zgadulo!, 3. O niezgłębione, nieobjęte moce!, 4. I limb szumy powiewne i w smrekowym szept borze instrumentacja głoskowa Możliwe odpowiedzi: 1. Trombita Sądu nad tobą rozbrzmiewa, 2. Za chruścianym stanęła witakiem, / A boginiak już czyhał za krzakiem - / Pogiął kibić, zagarnął twarz białą / I mięśniami pościskał jej ciało! / A ty śpiewaj, śpiewulo - / A ty zgaduj, zgadulo!, 3. O niezgłębione, nieobjęte moce!, 4. I limb szumy powiewne i w smrekowym szept borze refren Możliwe odpowiedzi: 1. Trombita Sądu nad tobą rozbrzmiewa, 2. Za chruścianym stanęła witakiem, / A boginiak już czyhał za krzakiem - / Pogiął kibić, zagarnął twarz białą / I mięśniami pościskał jej ciało! / A ty śpiewaj, śpiewulo - / A ty zgaduj, zgadulo!, 3. O niezgłębione, nieobjęte moce!, 4. I limb szumy powiewne i w smrekowym szept borze tematyzacja muzyki Możliwe odpowiedzi: 1. Trombita Sądu nad tobą rozbrzmiewa, 2. Za chruścianym stanęła witakiem, / A boginiak już czyhał za krzakiem - / Pogiął kibić, zagarnął twarz białą / I mięśniami pościskał jej ciało! / A ty śpiewaj, śpiewulo - / A ty zgaduj, zgadulo!, 3. O niezgłębione, nieobjęte moce!, 4. I limb szumy powiewne i w smrekowym szept borze
Źródła:
Jan Kasprowicz, Święty Boże, Święty Mocny [fragment], [w:] Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm – Młoda Polska). Antologia, wstęp, wybór tekstów i opracowanie J. Bajda, Wrocław 2007, s. 214.
Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym), [w:] tegoż, Poezje, Warszawa 1980, s. 230.
Bolesław Leśmian, Mak [z cyklu „Ballady”], [w:] Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm – Młoda Polska). Antologia, wstęp, wybór tekstów i opracowanie J. Bajda, Wrocław 2007, s. 470.
Jan Kasprowicz, Dies irae, [w:] tegoż, Wybór poezji, oprac. J.J. Lipski, Kraków 1990, s. 163.
11
Ćwiczenie 4

Zdefiniuj, na czym polegała „śpiewność” w wybranych wierszach młodopolskich.

RgTW2vbXcIXA7
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Wyjaśnij, w jaki sposób Jan Kasprowicz wykorzystał dźwiękowe właściwości języka w hymnie Dies irae. Sformułuj wypowiedź pisemną.

R1JR1x39Bqb3s
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Wskaż jeden z powodów, dla których – twoim zdaniem – młodopolscy poeci dążyli do zbliżenia języka liryki do muzyki. Sformułuj wypowiedź pisemną.

RJJhR14OjtiW9
(Uzupełnij).

Tekst do ćwiczeń 7. i 8.

Bolesław Leśmian Mak [z cyklu „Ballady”]

Za chruścianym stanęła witakiem,
A boginiak już czyhał za krzakiem – 
Pogiął kibić, zagarnął twarz białą
I mięśniami pościskał jej ciało!
A ty śpiewaj, śpiewulo –
A ty zgaduj, zgadulo!

I mięśniami pościskał jej ciało.
Tchem się swoim do tchu jej przedostał,
Dreszczem nagłym dreszczowi jej sprostał,
Sponiewierał wargami w ustroniu,
Obezdolił pieszczotą na błoniu!
A ty śpiewaj, śpiewulo –
A ty zgaduj, zgadulo!

Obezdolił pieszczotą na błoniu.
I wykochał jej nogi i ręce,
I wykochał oddechy dziewczęce,
I z chichotem odrzucił na siano
Tę dziewczynę, przez niego ospaną!
A ty śpiewaj, śpiewulo -
A ty zgaduj, zgadulo!

Tę dziewczynę, przez niego ospaną.

„Dokąd pójdę - na które cmentarze?
Jak się Bogu na oczy pokażę?
Ni mi klęknąć na grzeszne kolano,
Ni przeżegnać się dłonią zbrukaną!”
A ty śpiewaj, śpiewulo -
A ty zgaduj, zgadulo!

„Ni przeżegnać się dłonią zbrukaną”.
Wspominając jego wargi ssące,
Mak czerwony zerwała na łące.
Pełna lęku i wstydu i zmazy
Przeżegnała się makiem trzy razy!
A ty śpiewaj, śpiewulo -
A ty zgaduj, zgadulo!
Przeżegnała się makiem trzy razy.

Rozewrzyjcie na niebie rozstaju
Wszystkie wrota do mego wyraju,
Bo ja w niebie dziewczynę mieć muszę
Tę, co makiem przeżegnała duszę!
A ty śpiewaj, śpiewulo -
A ty zgaduj, zgadulo!
Tę, co makiem przeżegnała duszę.

4 Źródło: Bolesław Leśmian, Mak [z cyklu „Ballady”], [w:] tegoż, Poezja drugiej połowy XIX wieku (pozytywizm – Młoda Polska). Antologia, oprac. J. Bajda, wybór J. Bajda, Wrocław 2002, s. 470–471.
311
Ćwiczenie 7

Wskaż w wierszu Bolesława Leśmiana środki poetyckie oparte na brzmieniowych właściwościach słów. Podaj przykłady.

R1eLEqbEHkjv8
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RRQRSEtkfC2Po
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Czy Mak Leśmiana można uznać za wiersz muzyczny? Uzasadnij swoją opinię.

Rq7tWzmmCIuNT
(Uzupełnij).
Praca domowa

Wskaż przykłady znanych ci wierszy młodopolskich, w których ważną rolę pełnią melodyczne środki stylistyczne.