Sprawdź się
Jak już wiesz, polscy filozofowie narodowi nazywani są w literaturze „heglistami polskimi”. Wskaż powód, przez który to określenie jest nieprecyzyjne i może być mylące.
Opisz, na czym polega różnica między filozofią narodu a filozofią narodową.
Z treści lekcji znasz dwa przykłady ilustrujące heglowską wizję dziejów: rzeki i sztafety. Wymyśl własną egzemplifikację i wyjaśnij ją poniżej.
Pomiędzy dwiema syntezami wskazanymi przez A. Cieszkowskiego zachodzi pewne podobieństwo. W „dużej” syntezie pierwsza epoka nazywana jest epoką Bytu (zmysłowości), druga – epoką Nauki (rozumu), a trzecia – epoką Czynu. Podobna zależność zachodzi pomiędzy dwoma krajami, między którymi musi dojść do tzw. „małej” syntezy, aby zainicjować nastanie epoki trzeciej, sumującej w większej syntezie dwie epoki minione. Przeczytaj poniższy fragment Ojcze nasz Cieszkowskiego i ustal, o jakich trzech narodach jest w nim mowa.
Ojcze naszCzyn zaś właśnie składa i skupia je [tzn. Myśl i Byt] znowu w jedno; – albowiem przekształcając wszelki dany Byt wedle wymagań Myśli – i nawzajem wszelką dotąd nieurzeczywistnioną jeszcze Myśl wprowadzając w rzeczywisty Byt, tem samem tworzy stan trzeci, już zapośredniczony i skojarzony, w którym to co jest staje się właśnie jak być powinno, a to co dopiero być powinno, rzeczywiście staje się. Jak więc Czyn urzeczywistnia Myśl bo ją wprowadza w Byt, tak też nawzajem urzeczywistnia Byt bo go wprowadza w Myśl. – Bez Czynu Byt jest martwy, – a Myśl wrzekomą [tzn. niezrealizowaną w praktyce]. – Ta trzecia Potęga [tzn. Czyn] uiszcza i ożywia co poprzednie założyły lecz czego same spełnić nie mogły. – Tu znosi trupowatość, tam porowatość – A tak ani myśl która nie przynosi z sobą świadectwa Czynu, ani Byt który się Czynem nie ożywi, nie są jeszcze ani prawdziwą Myślą, ani prawdziwym Bytem. – Czyn przeto jest ostatecznym kamieniem probierczym wszystkiego co istnieje, wszystkiego co żyje. (…) Węgielnym więc kamieniem trzeciego świata [tzn. trzeciej epoki] jest Czyn.