Sprawdź się
Przeczytaj tekst źródłowy, który stanowi przykład modelowej przysięgi w systemie feudalnym, a następnie wykonaj polecenia.
Zaznacz na czerwono obowiązki jednej strony i na zielono obowiązki drugiej strony. Uwaga: zaznaczaj każde słowo osobno.
wasal senior
O tym, który oddaje się pod władzę innego. Dostojnemu panu (temu a temu) ja zaś (ten a ten). Ponieważ wszystkim jest doskonale znane, że nie posiadam niczego, co pozwoliłoby mi wyżywić się i odziać, dlatego też zwróciłem się do waszej łaskawości i postanowiłem, że powinienem się oddać i powierzyć waszej opiece. Dokonałem też tego, a mianowicie na następujących warunkach: winniście mnie wspierać i pomagać tak wyżywieniem, jak i odzieżą, abym mógł stosownie do tego służyć wam i być pożytecznym; a dopóki będę żył, winienem wam służbę i posłuszeństwo na prawach wolnego człowieka i nie jestem w mocy za żywota mego uwolnić się spod waszej władzy i opieki, lecz aż do śmierci winienem pozostawać pod waszą władzą i ochroną.
Wskaż fragmenty tekstu opisujące obowiązki jednej strony i obowiązki drugiej strony.
O tym, który oddaje się pod władzę innego, Dostojnemu panu (temu a temu) ja zaś (ten a ten). Ponieważ wszystkim jest doskonale znane, że nie posiadam niczego, co pozwoliło mi wyżywić się i odziać, dlatego też zwróciłem się do waszej łaskawości i postanowiłem, że powinienem oddać się i powierzyć waszej opiece. Dokonałem też tego, a mianowicie na następujących warunkach: winniście mnie wspierać i pomagać tak wyżywieniem, jak i odzieżą, abym mógł stosownie do tego służyć wam i być pożytecznym; a dopóki będę żył winienem wam służbę i posłuszeństwo na prawach wolnego człowieka i nie jestem w mocy za żywota mego uwolnić się spod waszej władzy i opieki, lecz aż do śmierci winienem pozostawać pod opieką pod waszą władzą i ochroną.
Wskaż ilustrację, na której ukazano hołd lenny. Uzasadnij swój wybór.
Uzupełnij tabelę, wpisując przy wyjaśnieniu odpowiednie pojęcie.
| Wyjaśnienie | Pojęcie |
|---|---|
| ziemia przekazywana wasalowi przez seniora | |
| ziemia stanowiąca nieograniczoną własność pana feudalnego, wolną od zobowiązań na rzecz państwa | |
| ceremonia, podczas której następowało nadanie lenna wasalowi | |
| przekazanie wasalowi lenna w sposób symboliczny; wręczenie włóczni lub sztandaru | |
| umowa zawierana między seniorem a wasalem, która określała prawa i obowiązki obu stron |
Przeanalizuj poniższą miniaturę, a następnie wskaż właściwe dokończenie zdania. Uzasadnij swój wybór.
Na miniaturze przedstawiono…
- seniora wraz z wasalami pracującymi na jego polu.
- rycerza z jego chłopami składającymi mu daninę.
- zarządcę z chłopami odrabiającymi pańszczyznę.
- chłopów pracujących na swoim polu.
- pana feudalnego pilnującego chłopów podczas żniw.
Przeczytaj poniższy fragment przywileju wystawionego przez Ludwika Pobożnego i zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
Niechaj będzie znane wszystkim obecnym i przyszłym […], że pewien nasz wasal imieniem Jan, zgłaszając się w naszej obecności, złożył w ręce nasze swój hołd i prosił nas o przyznanie mu tego wszystkiego, co nasz ojciec i my przyznaliśmy mu byli i co zajął albo dzierżył […] i okazał nam równocześnie dokument wystawiony mu przez naszego rodzica. […] Ustępujemy przeto temuż naszemu wasalowi Janowi w okręgu narbońskim włości Fontes i Cellum Carboniles wraz z ich granicami i przynależnościami w całości z gruntami uprawionymi i nieuprawionymi, a także to wszystko, co on zajął, dzierżył lub mógł używać we wsi Fonteioncosa, w jej granicach albo w innych miejscach, wsiach czy włościach wraz z ich ludźmi. Wszystko to tak on, jak i jego synowie i potomstwo mają posiadać z naszego nadania, wolne od wszelkiej daniny czy jakiegokolwiek niepokoju. A żaden hrabia czy wikariusz, ani ich pomocnicy, ani żaden sędzia publiczny niech nie ważą się pociągać do świadczeń, ani sądzić tych ludzi, którzy mieszkają na ziemiach dzierżonych przez nich lub będących ich własnością; lecz niechaj [ich] sądzą i pociągają do świadczeń tenże Jan, jego synowie i ich potomni. A co osądziliby w zgodzie z prawem, niech będzie ustalone, a co uczyniliby przeciw prawu, niech poprawią zgodnie z prawem.
Cytat za: Historia ustroju państwa w tekstach źródłowych, oprac. B. Lesiński, J. Walachowicz, Warszawa–Poznań 1992, s. 23.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Wystawca dokumentu Ludwik Pobożny nie mógł być pewny poparcia Jana ani liczyć na jego pomoc militarną w razie potrzeby. | □ | □ |
| Na mocy wystawionego dokumentu położenie mieszkańców ziem przekazanych Janowi uległo zmianie. | □ | □ |
| Cytowany dokument jest aktem komendacji. | □ | □ |
| Przywileje nadane Janowi miały charakteru dziedziczny. | □ | □ |
Rozstrzygnij, czy na mapie zostały przedstawione konsekwencje wydarzeń opisanych w tekście źródłowym w ćwiczeniu 5. Uzasadnij odpowiedź.
Wyjaśnij, czym charakteryzował się ustrój lenny.
Przeanalizuj poniższe stwierdzenia odnoszące się do konsekwencji feudalizmu we Francji. Następnie dopasuj je do konkretnej osoby.
Moja władza osłabła, właściwie ograniczała się tylko do niewielkiego terytorium, wielu moich wasali było znacznie potężniejszych ode mnie., Pan feudalny świadczył nam różne formy opieki i rozciągał nad nami swoją kuratelę, np. gdy podczas nawałnicy został zniszczony most, on pomagał nam go naprawić., Musiałem się stawić na każde wezwanie mojego seniora, byłem do końca życia zobowiązany wobec niego do wiernej służby militarnej., Seniorzy na urzędy i godności mianowali swoich kandydatów, nie interesując się przy tym kwalifikacjami danej osoby; nastąpiło w wyniku tego rozprężenie dyscypliny i porzucenie w wielu przypadkach naszych obowiązków., Moja władza była ogromna, pod moim zwierzchnictwem znajdowały się wielkie majątki ziemskie, zwolnione z jakichkolwiek świadczeń administracyjnych i podatkowych na rzecz seniora.
| król | |
| biskup | |
| możnowładca | |
| rycerz | |
| chłop |
Zapoznaj się z dwiema opiniami na temat feudalizmu, a następnie wykonaj polecenia.
Tekst A
Feudalizm – całość więzów, które łączą wasala z jego seniorem, tzn. feudalno‑wasalnych. Są to instytucje tworzące zobowiązania wierności, pomocy ze strony wasali i obowiązki opieki i wspierania ze strony seniora, który ponadto powinien przekazać wasalowi dziedziczne lenno. A więc feudalizm sensu stricto dotyczy mniejszości społeczeństwa.
Cytat za: Jolanta Choińska-Mika, Włodzimierz Lengauer, Michał Tymowski, Katarzyna Zielińska, Historia. Podręcznik, liceum i technikum, zakres rozszerzony, WSiP, Warszawa 2019, s. 392.
Tekst B
W feudalnych stosunkach produkcji, które zakładają uprawę ziemi jako podstawową formę gospodarowania, typowym bezpośrednim producentem jest chłop złączony ze środkami produkcji, znajdującymi się w rękach wielkiego właściciela ziemi. Produkt swojej pracy dodatkowej bezpośredni producent przekazuje feudalnemu właścicielowi ziemi w różnych formach: […] w formie renty odrobkowej (pańszczyzny), pracując przez kilka dni w tygodniu na pańskiej ziemi, jak i renty w produktach. Wraz z rozwojem wymiany towarowo‑pieniężnej feudalne stosunki produkcji mogą się też łączyć z rentą pieniężną. Cechą charakterystyczną feudalnych stosunków produkcji […] jest osobista zależność bezpośredniego producenta od właściciela warunków pracy. Znajduje ona wyraz w przymusowym wykonywaniu różnych posług dla pana, w przypisaniu do ziemi, do miejsca zamieszkania, w poddaniu bezpośredniego producenta władzy administracyjnej i sądowej sprawowanej przez właściciela.
Cytat za: Jolanta Choińska-Mika, Włodzimierz Lengauer, Michał Tymowski, Katarzyna Zielińska, Historia. Podręcznik, liceum i technikum, zakres rozszerzony, WSiP, Warszawa 2019, s. 392.