Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R1f0SmXgru5981

Ćwiczenie 1

Dokończ zdanie. Metoda elenktyczna Sokratesa polegała na tym, że... Możliwe odpowiedzi: 1. podawał zawsze zdanie logiczne sprzeczne ze zdaniem rozmówcy., 2. udawał, że nie rozumie, co rozmówca mówi., 3. pytaniami doprowadzał rozmówcę do popadnięcia w sprzeczność., 4. zmieniał temat rozmowy.

RGj0Z8QUpos6i11

Ćwiczenie 2

Dokończ zdanie. Zasada niesprzeczności polega na tym, że 1. nie wolno zaprzeczać wprost temu, co głosi nasz rozmówca 2. należy zawsze mówić to, co się myśli 3. nie wolno przyjmować dwóch zdań, które się wykluczają 4. należy zawsze popierać swoją wypowiedź argumentami.

RugkMhSFvyOVf11

Ćwiczenie 3

Które zdania są sprzeczne ze zdaniem: „Sokrates głosił, że człowiek ma duszę”, a które są niesprzeczne? Sprzeczne Możliwe odpowiedzi: 1. Sokrates niczego nie głosił na temat duszy., 2. Człowiek nie ma duszy., 3. Sokrates nie głosił, że człowiek ma duszę., 4. Sokrates głosił, że człowiek nie ma duszy. Niesprzeczne Możliwe odpowiedzi: 1. Sokrates niczego nie głosił na temat duszy., 2. Człowiek nie ma duszy., 3. Sokrates nie głosił, że człowiek ma duszę., 4. Sokrates głosił, że człowiek nie ma duszy.

Ćwiczenie 4

Uzupełnij poniższe zdanie w taki sposób, żeby nie było sprzeczne ze zdaniem: Kradzież jest zawsze zła.

RrJbIjIoy4CLt

Zdanie: Jeżeli jesteś głodny to, kradzież… (Uzupełnij).

Przykładowa odpowiedź:

Kradzież nie jest czymś złym; może być jedynym sposobem na przeżycie.

Ćwiczenie 5

Wyjaśnij krótko, w jakim celu stosował Sokrates metodę elenktyczną.

Rt7A7GLSNqc9h

(Uzupełnij).

Jeśli nie pamiętasz, wróć do tekstu, przeczytaj uważnie przytoczoną rozmowę Sokratesa.

Sprawdź, czy twoja odpowiedź jest bliska poniższym:

Sokrates uważał, że doprowadzenie do sytuacji, w której rozmówca, dzięki jego pytaniom, sam uświadamia sobie, że jest w błędzie, ma większą wartość pedagogiczną. Łatwiej zapamiętać efekt takiej rozmowy.

Sokrates uważał, że łatwiej i skuteczniej jest zadawać pytania niż formułować tezy krytyczne wobec stanowiska rozmówcy. W przypadku otwartej krytyki rozmówca może zamknąć się w sobie i nie chcieć kontynuować rozmowy. Pytania to łagodniejsza forma ukazania błędności jakiegoś przekonania.

Ćwiczenie 6

Wyjaśnij sens średniowiecznej zasady: Contra principia negatem non est disputandum. Dlaczego jej nieprzestrzeganie uniemożliwia dalsze prowadzenie dyskusji?

R7TfzcFG8HzXk

(Uzupełnij).

Przypomnij sobie przykład z kłamstwem z tego opracowania. Wyobraź sobie, że rozmawiasz z kimś, kto nie przestrzega zasady niesprzeczności. Zastanów się, do jakich by to mogło prowadzić konsekwencji.

Sprawdź, czy twoje odpowiedzi są bliskie poniższej:

Ćwiczenie 7

Zaproponuj własne brzmienie zacytowanej w poprzednim ćwiczeniu średniowiecznej zasady.

Rmxn8L4hbEvBI

(Uzupełnij).

Wyobraź sobie, że układasz własny zbiór zasad dobrej rozmowy, taki, który byłby czytelny dla ciebie i osób z twojego środowiska.

Sprawdź, czy zaproponowana przez ciebie wersja zasady ma podobny sens i nie jest sprzeczna z jej wersją podaną w tekście.

Ćwiczenie 8

Wyobraź sobie, że ktoś wygłasza w twojej obecności stwierdzenie: Uczenie się logiki nie ma sensu. Załóżmy, że się z nim nie zgadzasz. Od jakiego pytania można zacząć rozmowę elenktyczną mającą doprowadzić rozmówcę do sprzeczności?

R11uW62jKKNZe

(Uzupełnij).

Obejrzyj animację oraz przeczytaj zacytowaną rozmowę Sokratesa.

Twoje pytanie powinno prowokować i naprowadzać rozmówcę na wygłoszenie tezy, która byłaby sprzeczna z tezą sformułowaną w zadaniu. Na przykład można zadać pytanie: Czy uważasz, że masz rację? W następnych pytaniach można doprowadzić do wykazania, że o posiadaniu racji decydują między innymi reguły logiki. Nie można na przykład mieć racji i jej nie mieć jednocześnie – przynajmniej jeśli brać słowo racja w tym samym znaczeniu i w odniesieniu do tego samego kontekstu.

Przeczytaj

Dla nauczyciela

Sprawdź się