1
Pokaż ćwiczenia:
R1aGFwrPO00GL1
Ćwiczenie 1
Wskaż trzy gazy powstające w wyniku spalania tworzyw polimeryzacyjnych. Możliwe odpowiedzi: 1. NOx, 2. He, 3. CO, 4. H2S, 5. O2
R1d5X5wYFgVil1
Ćwiczenie 2
Wskaż, działania, których realizacja przyczynia się do ograniczenia zanieczyszczeń atmosfery w wyniku spalania tworzyw sztucznych. Możliwe odpowiedzi: 1. Używanie zamiast jednorazowych toreb foliowych toreb płóciennych., 2. Promowanie zachowań sprzyjających oszczędności wody w gospodarstwach domowych., 3. Używanie przedmiotów z tworzyw sztucznych z drugiej ręki zamiast kupowania nowych., 4. Recykling papieru i szkła., 5. Obowiązkowe segregowanie odpadów w gospodarstwach domowych., 6. Obowiązek wymiany starych pieców grzewczych na nowoczesne ograniczające emisję zanieczyszczeń powstających w procesach spalania paliw płynnych.
R15mRsBUcydL81
Ćwiczenie 3
Połącz przedmioty z odpowiednim materiałem, z którego mogą być zrobione. butelki Możliwe odpowiedzi: 1. PP - polipropylen, 2. PET - politerfalen etylenu, 3. PC - poliwęglan, 4. PE - polietylen, 5. PVC - polichlorek winylu, 6. PS - polistyren plastikowe okna, rury, kable Możliwe odpowiedzi: 1. PP - polipropylen, 2. PET - politerfalen etylenu, 3. PC - poliwęglan, 4. PE - polietylen, 5. PVC - polichlorek winylu, 6. PS - polistyren opakowanie żywności i kosmetyczne Możliwe odpowiedzi: 1. PP - polipropylen, 2. PET - politerfalen etylenu, 3. PC - poliwęglan, 4. PE - polietylen, 5. PVC - polichlorek winylu, 6. PS - polistyren folie opakowaniowe, folie rolnicze Możliwe odpowiedzi: 1. PP - polipropylen, 2. PET - politerfalen etylenu, 3. PC - poliwęglan, 4. PE - polietylen, 5. PVC - polichlorek winylu, 6. PS - polistyren opakowanie spożywcze Możliwe odpowiedzi: 1. PP - polipropylen, 2. PET - politerfalen etylenu, 3. PC - poliwęglan, 4. PE - polietylen, 5. PVC - polichlorek winylu, 6. PS - polistyren nośniki CD/DVD Możliwe odpowiedzi: 1. PP - polipropylen, 2. PET - politerfalen etylenu, 3. PC - poliwęglan, 4. PE - polietylen, 5. PVC - polichlorek winylu, 6. PS - polistyren
11
Ćwiczenie 4

Recyklat (granulat) są to surowce pozyskiwane w wyniku recyklingu odpadów, w celu wykorzystania ich jako bazy do wytwarzania nowych produktów.

Wymień 3 produkty, które mogą być produkowane z wykorzystaniem recyklatów tworzyw sztucznych.

R1H5wC25XkfQM
Odpowiedź: (Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 5
RNULyNegEPNlc
Globalna produkcja tworzyw sztucznych.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., na podstawie: Geyer i in., 2017, dostępny w internecie: naukaoklimacie.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.

Przeanalizuj wykres i uzupełnij opis:

RMc5nqpoY85XD
2015 roku całkowita produkcja tworzyw sztucznych wyniosła około 1. 400, 2. produktów konsumenckich, 3. transportu, 4. urządzeń przemysłowych, 5. urządzeń elektrycznych i elektronicznych, 6. budownictwa, 7. 350, 8. tekstyliów, 9. 450, 10. 300, 11. opakowań, 12. 250 mln ton.
Największy udział ma produkcja surowców do wytwarzania 1. 400, 2. produktów konsumenckich, 3. transportu, 4. urządzeń przemysłowych, 5. urządzeń elektrycznych i elektronicznych, 6. budownictwa, 7. 350, 8. tekstyliów, 9. 450, 10. 300, 11. opakowań, 12. 250, a na drugim miejscu jest produkcja na potrzeby 1. 400, 2. produktów konsumenckich, 3. transportu, 4. urządzeń przemysłowych, 5. urządzeń elektrycznych i elektronicznych, 6. budownictwa, 7. 350, 8. tekstyliów, 9. 450, 10. 300, 11. opakowań, 12. 250.
R1QSGjV6GnPc52
Ćwiczenie 5
Uzupełnij tekst. Podstawowymi zanieczyszczeniami związanymi ze spalaniem różnych tworzyw sztucznych są: 1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN CO, tlenki siarki, tlenki azotu, mieszaniny 1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN, cząstki 1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN o różnych rozmiarach, a także cyjanowodór 1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN, chlorowodór HCl, fosgen (1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN) COCl2, bromowodór 1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN, nitrozwiązki, nienasycone związki organiczne NZO, 1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN organiczne, alkohole i aldehydy.

Mają one silne własności toksyczne, jednak do najbardziej niebezpiecznych pod względem toksyczności produktów spalania odpadów należą chlorowcopochodne węglowodorów aromatycznych oraz chlorowane pochodne dioksyn i furanów (1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN i związki 1. HBr, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(II), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(IV), 9. węglowodorów, 10. HCN).
21
Ćwiczenie 6

Dlaczego nie należy spalać plastiku w piecu grzewczym, skoro z chemicznego punktu widzenia proces spalania przebiega zawsze tak samo? Odpowiedź uzasadnij.

R14UqvYawSihs
Odpowiedź: (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 7

„W wyniku spalenia tony tworzyw sztucznych dochodzi do emisji 2,9 tony dwutlenku węgla i jest to najbardziej niekorzystna metoda zagospodarowania tego typu odpadów pod względem emisji CO2. Spalanie tworzyw sztucznych w specjalnie do tego przeznaczonych spalarniach umożliwia odzyskiwanie ciepła wyemitowanego w trakcie tego procesu i wykorzystanie go na przykład do ogrzewania wody. Szacuje się, że w skutek spalenia paliw kopalnych dostarczających takiej samej energii jak tona odpadów z tworzyw sztucznych wyemitowanoby 2 tony dwutlenku węgla.”
Na podstawie: https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/plastik-a-klimat-367 [dostęp: 18.07.2022 r.]

Na podstawie powyższego tekstu odnieś się do stwierdzenia, że nie ma znaczącej różnicy między wielkościami emisji CO2 powstałymi na skutek spalania węgla oraz w wyniku spalania tworzyw sztucznych w nowoczesnej spalarni odpadów dostarczającej energii cieplnej lub elektrycznej.

RjO4x0OajtTkI
Odpowiedź: (Uzupełnij).
1
311
Ćwiczenie 8

Rozkład stężeń średniorocznych tlenku azotu(IV) dla strefy małopolskiej za rok 2018:

R1Qvv8k8K2m6f
Mapa 1. Rozkład stężeń rocznych tlenku azotu(IV) na terenie województwa małopolskiego (na podstawie wyników modelowania za 2018 rok).
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie małopolskim. Raport wojewódzki za rok 2018. GIOŚ, Departament Monitoringu Środowiska
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Obszar przekroczeń benzo(a)pirenu w pyle PM10 w województwie małopolskim w 2018 roku:

RtDXNXyrNkfcD
Mapa 2. Obszar przekroczeń benzo(a)pirenu w pyle PM10 w województwie małopolskim w 2018 roku.
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie małopolskim. Raport wojewódzki za rok 2018. GIOŚ, Departament Monitoringu Środowiska
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Przeanalizuj powyższe ilustracje i odpowiedz na pytania.

RlynBEraBbqfy
1. Jaki był w 2018 poziom zanieczyszczenia tlenkiem azotu(IV) (średnia roczna) w aglomeracji Krakowa, a jaki w pozostałym obszarze strefy małopolskiej? (Uzupełnij) 2. W 2018 roku w strefie małopolskiej znajdowały się jedynie niewielkie obszary, na których dopuszczalne stężenie benzo(a)pirenu nie zostało przekroczone. Napisz, jakie mogą być przyczyny tego, że powietrze na tych terenach jest mniej zanieczyszczone? (Uzupełnij).
RlaMdYiI2XHpz3
Ćwiczenie 8
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
311
Ćwiczenie 9

Zmiany wielkości emisji PCDD/PCDF do powietrza w latach 1990-2014:

RSLPO048d2VdF
Wykres kolumnowy. Wykres przedstawia zmiany emisji polichlorowanych dibenzo-p-dioksyn (PCDD) i polichlorowanych dibenzofuranów (PCDF) w latach 1990-2014. Wartości emisji podane w gramach pomnożonych przez ITEQ, czyli jednostkę masową określającą poziom toksyczności mieszanin związków z grupy dioksyn. Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • Rok: '90
    • Emisja PCDD/F: 276; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 2. zestaw danych:
    • Rok: '91
    • Emisja PCDD/F: 288; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 3. zestaw danych:
    • Rok: '92
    • Emisja PCDD/F: 295; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 4. zestaw danych:
    • Rok: '93
    • Emisja PCDD/F: 331; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 5. zestaw danych:
    • Rok: '94
    • Emisja PCDD/F: 301; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 6. zestaw danych:
    • Rok: '95
    • Emisja PCDD/F: 303; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 7. zestaw danych:
    • Rok: '96
    • Emisja PCDD/F: 305; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 8. zestaw danych:
    • Rok: '97
    • Emisja PCDD/F: 294; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 9. zestaw danych:
    • Rok: '98
    • Emisja PCDD/F: 236; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 10. zestaw danych:
    • Rok: '99
    • Emisja PCDD/F: 242; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 11. zestaw danych:
    • Rok: '00
    • Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 12. zestaw danych:
    • Rok: '01
    • Emisja PCDD/F: 211; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 13. zestaw danych:
    • Rok: '02
    • Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 14. zestaw danych:
    • Rok: '03
    • Emisja PCDD/F: 247; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 15. zestaw danych:
    • Rok: '04
    • Emisja PCDD/F: 218; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 16. zestaw danych:
    • Rok: '05
    • Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 17. zestaw danych:
    • Rok: '06
    • Emisja PCDD/F: 225; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 18. zestaw danych:
    • Rok: '07
    • Emisja PCDD/F: 221; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 19. zestaw danych:
    • Rok: '08
    • Emisja PCDD/F: 222; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 20. zestaw danych:
    • Rok: '09
    • Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 21. zestaw danych:
    • Rok: '10
    • Emisja PCDD/F: 229; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 22. zestaw danych:
    • Rok: '11
    • Emisja PCDD/F: 229; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 23. zestaw danych:
    • Rok: '12
    • Emisja PCDD/F: 242; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 24. zestaw danych:
    • Rok: '13
    • Emisja PCDD/F: 241; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
  • 25. zestaw danych:
    • Rok: '14
    • Emisja PCDD/F: 242; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]
ITEQ – jednostka masowa określająca poziom toksyczności mieszanin związków z grupy dioksyn.
Źródło: "Krajowy plan wdrażania Konwencji Sztokholmskiej w sprawie zanieczyszczeń organicznych", Rzeczpospolita Polska, Warszawa 2016.

Udział poszczególnych sektorów w emisji PCDD/PCDF w 2014 roku:

RzzGNWAgmgKz4
Wykres pierścieniowy. Wykres przedstawia udział procentowy poszczególnych sektorów w emisji polichlorowanych dibenzo-p-dioksyn (PCDD) i polichlorowanych dibenzofuranów (PCDF) w 2014 r. Lista elementów:
  • Procesy spalania poza przemysłem; Wartość: 58.7; Udział procentowy: 58,7%
  • Procesy spalania w przemyśle; Wartość: 23.7; Udział procentowy: 23,7%
  • Procesy produkcyjne; Wartość: 6.1; Udział procentowy: 6,1%
  • Procesy spalania w sektorze produkcji i transformacji energii; Wartość: 5.2; Udział procentowy: 5,2%
  • Rolnictwo; Wartość: 4.9; Udział procentowy: 4,9%
  • Inne; Wartość: 1.4; Udział procentowy: 1,4%
Źródło: "Krajowy plan wdrażania Konwencji Sztokholmskiej w sprawie zanieczyszczeń organicznych", Rzeczpospolita Polska, Warszawa 2016.

„Na spadek emisji PCDD/PCDF o 25% w latach 1995-2014 miały wpływ działania polegające na ograniczaniu emisji z małych źródeł spalania z sektora komunalnego (niska emisja) oraz z termicznego przekształcania odpadów.”

Przeanalizuj dane i na tej podstawie odpowiedz na pytania:

RgzX6XVHLsqzf
Który sektor gospodarki miał najwyższy udział w emisji dioksyn w roku 2014? (Uzupełnij) Jak i o ile procent zmieniła się emisja PCDD/PCDF w dziesięcioleciu 2004-2014? (Uzupełnij) Czy w związku z osiągnięciem 25% spodku emisji PCDD/PCDF w latach 1995-2004 z małych źródeł spalania w sektorze komunalnym i termicznego przekształcania odpadów, należy w kolejnym okresie cały wysiłek skupić na innych źródłach emisji, szczególnie z sektora rolniczego? Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).