Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R1aGFwrPO00GL1

Ćwiczenie 1

R1d5X5wYFgVil1

Ćwiczenie 2

R15mRsBUcydL81

Ćwiczenie 3

Ćwiczenie 4

Recyklat (granulat) są to surowce pozyskiwane w wyniku recyklingu odpadów, w celu wykorzystania ich jako bazy do wytwarzania nowych produktów.

Wymień 3 produkty, które mogą być produkowane z wykorzystaniem recyklatów tworzyw sztucznych.

R1H5wC25XkfQM

Ćwiczenie 5

RNULyNegEPNlc

Ilustracja — Globalna produkcja tworzyw sztucznych.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., na podstawie: Geyer i in., 2017, dostępny w internecie: naukaoklimacie.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.

Przeanalizuj wykres i uzupełnij opis:

RMc5nqpoY85XD

2015

roku całkowita produkcja tworzyw sztucznych wyniosła około 1.

400

, 2. produktów konsumenckich, 3. transportu, 4. urządzeń przemysłowych, 5. urządzeń elektrycznych i elektronicznych, 6. budownictwa, 7.

350

, 8. tekstyliów, 9.

450

, 10.

300

, 11. opakowań, 12.

250

mln ton.
Największy udział ma produkcja surowców do wytwarzania 1.

400

, 2. produktów konsumenckich, 3. transportu, 4. urządzeń przemysłowych, 5. urządzeń elektrycznych i elektronicznych, 6. budownictwa, 7.

350

, 8. tekstyliów, 9.

450

, 10.

300

, 11. opakowań, 12.

250

, a na drugim miejscu jest produkcja na potrzeby 1.

400

, 2. produktów konsumenckich, 3. transportu, 4. urządzeń przemysłowych, 5. urządzeń elektrycznych i elektronicznych, 6. budownictwa, 7.

350

, 8. tekstyliów, 9.

450

, 10.

300

, 11. opakowań, 12.

250

R1QSGjV6GnPc52

Ćwiczenie 5

Uzupełnij tekst. Podstawowymi zanieczyszczeniami związanymi ze spalaniem różnych tworzyw sztucznych są: 1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

CO

, tlenki siarki, tlenki azotu, mieszaniny 1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

, cząstki 1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

o różnych rozmiarach, a także cyjanowodór 1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

, chlorowodór

HCl

, fosgen (1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

)

{COCl}_{2}

, bromowodór 1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

, nitrozwiązki, nienasycone związki organiczne NZO, 1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

organiczne, alkohole i aldehydy.

Mają one silne własności toksyczne, jednak do najbardziej niebezpiecznych pod względem toksyczności produktów spalania odpadów należą chlorowcopochodne węglowodorów aromatycznych oraz chlorowane pochodne dioksyn i furanów (1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

i związki 1.

HBr

, 2. pyłów, 3. dioksyny, 4. chlorowcopochodne, 5. dichlorek karbonylu, 6. tlenek węgla(

II

), 7. dioksynopodobne, 8. tlenek węgla(

IV

), 9. węglowodorów, 10.

HCN

Ćwiczenie 6

Dlaczego nie należy spalać plastiku w piecu grzewczym, skoro z chemicznego punktu widzenia proces spalania przebiega zawsze tak samo? Odpowiedź uzasadnij.

R14UqvYawSihs

Ćwiczenie 7

„W wyniku spalenia tony tworzyw sztucznych dochodzi do emisji 2,9 tony dwutlenku węgla i jest to najbardziej niekorzystna metoda zagospodarowania tego typu odpadów pod względem emisji ${CO}_{2}$ . Spalanie tworzyw sztucznych w specjalnie do tego przeznaczonych spalarniach umożliwia odzyskiwanie ciepła wyemitowanego w trakcie tego procesu i wykorzystanie go na przykład do ogrzewania wody. Szacuje się, że w skutek spalenia paliw kopalnych dostarczających takiej samej energii jak tona odpadów z tworzyw sztucznych wyemitowanoby 2 tony dwutlenku węgla.”
Na podstawie: https://naukaoklimacie.pl/aktualnosci/plastik-a-klimat-367 [dostęp: 18.07.2022 r.]

Na podstawie powyższego tekstu odnieś się do stwierdzenia, że nie ma znaczącej różnicy między wielkościami emisji ${CO}_{2}$ powstałymi na skutek spalania węgla oraz w wyniku spalania tworzyw sztucznych w nowoczesnej spalarni odpadów dostarczającej energii cieplnej lub elektrycznej.

RjO4x0OajtTkI

W wyniku spalenia jednej tony tworzyw sztucznych emitowane jest $2,9$ tony ${CO}_{2}$ oraz produkowana jest określona ilość energii cieplnej. Aby otrzymać tę samą ilość energii w wyniku spalania węgla, do atmosfery zostałyby wyemitowane dwie tony tlenku węgla( $IV$ ).

Chociaż spalanie tworzyw sztucznych powoduje względnie wyższą emisję tlenku węgla( $IV$ ), to należy także wziąć pod uwagę fakt, że uzyskaną w ten sposób energię termiczną inaczej otrzymanoby ze spalania paliw kopalnych (w tym przypadku węgla). Ponadto składowanie odpadów wiąże się z szeregiem problemów, takimi jak koszt magazynowania i duża ilość zajmowanego przez nie miejsca, czy też powolny rozpad śmieci i zanieczyszczanie przez nie środowiska. Spalanie odpadów w specjalnie przeznaczonych ku temu instalacjach pozwala na odzyskanie części energii zużytej wcześniej do ich wytworzenia, a także pozwala na znaczące zmniejszenie ilości składowanych śmieci.

311

Ćwiczenie 8

Rozkład stężeń średniorocznych tlenku azotu( $IV$ ) dla strefy małopolskiej za rok $2018$ :

R1Qvv8k8K2m6f

Obszar przekroczeń benzo(a)pirenu w pyle $PM 10$ w województwie małopolskim w $2018$ roku:

RtDXNXyrNkfcD

Przeanalizuj powyższe ilustracje i odpowiedz na pytania.

RlynBEraBbqfy

W aglomeracji krakowskiej średnie stężenie ${NO}_{2}$ było w zakresie $20,01$ - $40,49$ $\frac{μ g}{m^{3}}$ , a na pozostałym obszarze strefy małopolskiej wynosił on $10,01$ - $20,00$ $\frac{μ g}{m^{3}}$ .
Dopuszczalne roczne stężenie benzo(a)pirenu nie zostało przekroczone tylko w kilku, niewielkich obszarach województwa małopolskiego. Znajdują się one na terenach górskich, dlatego za lepszą jakość powietrza odpowiada najprawdopodobniej mniejsza gęstość zaludnienia (przez co ograniczona jest liczba indywidualnie ogrzewanych gospodarstw domowych), a tym samym mniejsza ilość dróg oraz większa odległość od ośrodków przemysłowych. Dodatkowo na terenie gór można spodziewać się silnego wiatru, co dodatkowo wpływa na poprawę jakości powietrza.

RlaMdYiI2XHpz3

Ćwiczenie 8

311

Ćwiczenie 9

Zmiany wielkości emisji PCDD/PCDF do powietrza w latach $1990$ - $2014$ :

RSLPO048d2VdF

Wykres kolumnowy. Wykres przedstawia zmiany emisji polichlorowanych dibenzo-p-dioksyn (PCDD) i polichlorowanych dibenzofuranów (PCDF) w latach 1990-2014. Wartości emisji podane w gramach pomnożonych przez ITEQ, czyli jednostkę masową określającą poziom toksyczności mieszanin związków z grupy dioksyn. Lista elementów:

1. zestaw danych:

Rok: '90
Emisja PCDD/F: 276; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

2. zestaw danych:

Rok: '91
Emisja PCDD/F: 288; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

3. zestaw danych:

Rok: '92
Emisja PCDD/F: 295; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

4. zestaw danych:

Rok: '93
Emisja PCDD/F: 331; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

5. zestaw danych:

Rok: '94
Emisja PCDD/F: 301; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

6. zestaw danych:

Rok: '95
Emisja PCDD/F: 303; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

7. zestaw danych:

Rok: '96
Emisja PCDD/F: 305; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

8. zestaw danych:

Rok: '97
Emisja PCDD/F: 294; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

9. zestaw danych:

Rok: '98
Emisja PCDD/F: 236; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

10. zestaw danych:

Rok: '99
Emisja PCDD/F: 242; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

11. zestaw danych:

Rok: '00
Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

12. zestaw danych:

Rok: '01
Emisja PCDD/F: 211; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

13. zestaw danych:

Rok: '02
Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

14. zestaw danych:

Rok: '03
Emisja PCDD/F: 247; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

15. zestaw danych:

Rok: '04
Emisja PCDD/F: 218; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

16. zestaw danych:

Rok: '05
Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

17. zestaw danych:

Rok: '06
Emisja PCDD/F: 225; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

18. zestaw danych:

Rok: '07
Emisja PCDD/F: 221; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

19. zestaw danych:

Rok: '08
Emisja PCDD/F: 222; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

20. zestaw danych:

Rok: '09
Emisja PCDD/F: 209; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

21. zestaw danych:

Rok: '10
Emisja PCDD/F: 229; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

22. zestaw danych:

Rok: '11
Emisja PCDD/F: 229; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

23. zestaw danych:

Rok: '12
Emisja PCDD/F: 242; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

24. zestaw danych:

Rok: '13
Emisja PCDD/F: 241; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

25. zestaw danych:

Rok: '14
Emisja PCDD/F: 242; Podpis osi wartości: PCDD/F [[g·ITEQ]]

ITEQ – jednostka masowa określająca poziom toksyczności mieszanin związków z grupy dioksyn.
Źródło: "Krajowy plan wdrażania Konwencji Sztokholmskiej w sprawie zanieczyszczeń organicznych", Rzeczpospolita Polska, Warszawa

2016

Udział poszczególnych sektorów w emisji PCDD/PCDF w $2014$ roku:

RzzGNWAgmgKz4

Źródło: "Krajowy plan wdrażania Konwencji Sztokholmskiej w sprawie zanieczyszczeń organicznych", Rzeczpospolita Polska, Warszawa

2016

„Na spadek emisji PCDD/PCDF o $25 %$ w latach $1995$ - $2014$ miały wpływ działania polegające na ograniczaniu emisji z małych źródeł spalania z sektora komunalnego (niska emisja) oraz z termicznego przekształcania odpadów.”

Przeanalizuj dane i na tej podstawie odpowiedz na pytania:

RgzX6XVHLsqzf

Największy udział w emisji dioksyn w $2014$ roku miały procesy spalania poza przemysłem, aż $58,7 %$ .
W latach $2004$ - $2014$ emisja dioksyn zwiększyła się o około $11 %$ .
Sektor rolniczy ma niewielki udział (ok. $5 %$ ) w emisji PCCD/PCDF w porównaniu do procesów spalania poza przemysłem ( $58,7 %$ ) oraz procesów spalania w przemyśle ( $23,7 %$ ). W związku z tym należy podjąć działania w celu skutecznego ograniczenia emisji z innych źródeł niż sektor komunalny i termiczne przekształcanie odpadów, ale szczególną uwagę należy skupić na procesach spalania (zarówno poza przemysłem jak i w przemyśle), a nie na rolnictwie.

Symulacja interaktywna

Dla nauczyciela