Sprawdź się
Wśród wymienionych norm społecznych wskaż normy prawne.
- Ludziom starszym należy okazywać szacunek.
- W każdy pierwszy piątek miesiąca należy się spowiadać.
- Na pogrzeb wypada ubrać się na czarno.
- Współcześnie nie całuje się już kobiet w rękę podczas powitania.
- Obywatele muszą płacić podatki.
- Urzędnikom państwowym nie wolno czerpać osobistych korzyści w zamian za załatwiane sprawy.
- W Polsce obowiązuje ruch prawostronny.
- W lesie nie wolno spuszczać psa ze smyczy.
Zapoznaj się z tekstami i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Klaps to obowiązek rodzicówSensem rodzicielstwa jest wspieranie dziecka na jego drodze dorastania ku odpowiedzialnej wolności. Symbolem takich właśnie rodzicielskich działań jest przysłowiowy klaps, który nie jest żadnym biciem, nie jest nawet czymś szkodliwym, lecz – przeciwnie – jest czynem o wysokiej wartości wychowawczej i dlatego zasługuje wręcz na pochwałę.
Źródło: Zbigniew Stawrowski, Klaps to obowiązek rodziców, dostępny w internecie: rp.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło II
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 96
Osobom wykonującym władzę rodzicielską oraz sprawującym opiekę lub pieczę nad małoletnim zakazuje się stosowania kar cielesnych.
Źródło: Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstami i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.Art. 134.
Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Źródło: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło II
Wyrok w imieniu Rzeczypospolitej PolskiejSąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział I Cywilny (…) po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2013 r. we Wrocławiu sprawy z powództwa Gminy Wrocław przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej Cichy Zakątek położonej przy ul. Zielonej we Wrocławiu o uchylenie uchwały uchyla (…) uchwałę właścicieli lokali nieruchomości (…) z dnia 09.10.2012r. nr (…) w zakresie (…) wprowadzonego tą uchwałą regulaminu porządku domowego.
Źródło: Wyrok w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, dostępny w internecie: orzeczenia.wroclaw.so.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło III
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowymKierujący pojazdem, włączając się do ruchu, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz ustąpić pierwszeństwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu.
Źródło: Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Norma abstrakcyjna Norma konkretna
Rada Gminy Oświęcim (…) wyraża zgodę na rozłożenie na raty płatności trzech miesięcznych czynszów dzierżawnych należnych za kwiecień, maj i czerwiec 2020 r., z tytułu dzierżawy przez Zakład Komunalny Gminy Oświęcim Sp. z o.o. (…), części nieruchomości stanowiącej własność Gminy Oświęcim, położonej w Brzezince (…). Czynsz dzierżawny za kwiecień, maj i czerwiec, w łącznej wysokości 25 540,20 zł netto, będzie płatny w 3 ratach, w terminie nie dłuższym niż 12 miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku, czyli maksymalnie do 16.04.2021 r.
Norma abstrakcyjna Norma konkretna
Z tytułu urodzenia żywego dziecka, matce lub ojcu dziecka bądź opiekunowi faktycznemu, tj. osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, zamieszkałej wraz z dzieckiem na terenie miasta Poznania przyznaje się, niezależnie od dochodów, jednorazowe wsparcie rzeczowe o wartości nieprzekraczającej 100 zł, zwane dalej „Wyprawką dla gzubka”.
Norma abstrakcyjna Norma konkretna
Rozstrzygnij, które z przytoczonych poniżej norm mają charakter abstrakcyjny, a które konkretny.
Kierujący pojazdem zaprzęgowym, rowerem, wózkiem rowerowym, motorowerem, wózkiem ręcznym oraz osoba prowadząca pojazd napędzany silnikiem są obowiązani poruszać się po poboczu, chyba że nie nadaje się ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniałby ruch pieszych.
{#Norma abstrakcyjna} {Norma konkretna}
Rada Gminy Oświęcim (…) wyraża zgodę na rozłożenie na raty płatności trzech miesięcznych czynszów dzierżawnych należnych za kwiecień, maj i czerwiec 2020 r., z tytułu dzierżawy przez Zakład Komunalny Gminy Oświęcim Sp. z o.o. (…), części nieruchomości stanowiącej własność Gminy Oświęcim, położonej w Brzezince (…). Czynsz dzierżawny za kwiecień, maj i czerwiec, w łącznej wysokości 25 540,20 zł netto, będzie płatny w 3 ratach, w terminie nie dłuższym niż 12 miesięcy, licząc od dnia złożenia wniosku, czyli maksymalnie do 16.04.2021 r.
{Norma abstrakcyjna} {#Norma konkretna}
Z tytułu urodzenia żywego dziecka, matce lub ojcu dziecka bądź opiekunowi faktycznemu, tj. osobie faktycznie opiekującej się dzieckiem, zamieszkałej wraz z dzieckiem na terenie miasta Poznania przyznaje się, niezależnie od dochodów, jednorazowe wsparcie rzeczowe o wartości nieprzekraczającej 100 zł, zwane dalej „Wyprawką dla gzubka”.
{#Norma abstrakcyjna} {Norma konkretna}
(Rozważ charakter normy, jeśli jej adresatem jest funkcjonariusz publiczny). Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca. Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
(Rozważ charakter normy, jeśli jej adresatem jest jednostka). Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca. Jaki charakter mają dwie przytoczone powyżej normy, jeśli rozważymy je jako normy, których adresatem jest sąd? Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca. Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca. Art. 155. 2. W razie nieudzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania w trybie określonym w ust. 1, Prezydent Rzeczypospolitej skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory. Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca. Art. 225. Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu. Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca. Art. 21. 1. Prezes Rady Ministrów wydaje:
1) Dziennik Ustaw i Monitor Polski (…)
Art. 9. 1. W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej „Dziennikiem Ustaw”, ogłasza się: (…) 6) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw. Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca. Nauczycielowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Możliwe odpowiedzi: Norma nakazująca, Norma zakazująca, Norma dozwalająca
Rozstrzygnij, jaki charakter mają poniższe normy – nakazujący, zakazujący czy dozwalający.
| Norma | Norma nakazująca | Norma zakazująca | Norma dozwalająca |
|
Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. (Rozważ charakter normy, jeśli jej adresatem jest funkcjonariusz publiczny). |
□ | □ | □ |
|
Kto uderza człowieka lub w inny sposób narusza jego nietykalność cielesną, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. (Rozważ charakter normy, jeśli jej adresatem jest jednostka). |
□ | □ | □ |
| Jaki charakter mają dwie przytoczone powyżej normy, jeśli rozważymy je jako normy, których adresatem jest sąd? | □ | □ | □ |
| Dłużnik powinien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje – także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. | □ | □ | □ |
| Art. 155. 2. W razie nieudzielenia Radzie Ministrów wotum zaufania w trybie określonym w ust. 1, Prezydent Rzeczypospolitej skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory. | □ | □ | □ |
| Art. 225. Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu. | □ | □ | □ |
|
Art. 21. 1. Prezes Rady Ministrów wydaje: 1) Dziennik Ustaw i Monitor Polski (…) Art. 9. 1. W Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, zwanym dalej „Dziennikiem Ustaw”, ogłasza się: (…) 6) orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego dotyczące aktów normatywnych ogłoszonych w Dzienniku Ustaw. |
□ | □ | □ |
| Nauczycielowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. | □ | □ | □ |
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. Możliwe odpowiedzi: Sankcja karna, Sankcja egzekucyjna, Sankcja nieważności
Rozstrzygnij, jaki charakter mają wymienione w poniższych przepisach sankcje.
| Sankcja | Sankcja karna | Sankcja egzekucyjna | Sankcja nieważności |
| Kto nie opuszcza zbiegowiska publicznego pomimo wezwania właściwego organu, podlega karze aresztu albo grzywny. | □ | □ | □ |
| Kto umyślnie niszczy, uszkadza, usuwa lub w inny sposób czyni bezskutecznymi znaki umieszczone przez organ państwowy w celu stwierdzenia tożsamości przedmiotu, zamknięcia go lub poddania rozporządzeniu władzy, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany. | □ | □ | □ |
| Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. | □ | □ | □ |
| Art. 48. 1. Organ nadzoru budowlanego nakazuje (…) w drodze decyzji, rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego: 1) bez wymaganego pozwolenia na budowę (…). | □ | □ | □ |
|
Art. 222. § 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. § 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń. |
□ | □ | □ |
Zapoznaj się z tekstami i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karnyArt. 161.
§ 2. Kto, wiedząc, że jest dotknięty chorobą weneryczną lub zakaźną, ciężką chorobą nieuleczalną lub realnie zagrażającą życiu, naraża bezpośrednio inną osobę na zarażenie taką chorobą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło II
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 23. Małżonkowie mają równe prawa i obowiązki w małżeństwie. Są obowiązani do wspólnego pożycia, do wzajemnej pomocy i wierności oraz do współdziałania dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli.
Źródło: Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło III
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracyArt. 18. Osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstami i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracyArt. 11. Pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika.
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło II
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracyArt. 222.
§ 7. Pracodawca informuje pracowników o wprowadzeniu monitoringu, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed jego uruchomieniem.
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło III
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karnyArt. 270. § 1. Kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument (…), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Źródło: Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Zapoznaj się z tekstami i wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilnyArt. 945. § 1. Testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony:
1) w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.
Źródło: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło II
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczyArt. 93.
§ 1. Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom.
§ 2. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o (…) pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.
Źródło: Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło III
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracyArt. 45.
§ 1. W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy (…) orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia (…).
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].
Źródło IV
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracyArt. 45.
§ 1. W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – (…) jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – [orzeka] o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Źródło: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, dostępny w internecie: prawo.sejm.gov.pl [dostęp 12.05.2020 r.].