Hanna Sommer Wybrane komponenty kultury politycznej i ich wpływ na percepcję państwa

Pojęcie kultury politycznej jest złożone. Jego zdefiniowanie, ze względu na interdyscyplinarność, stanowi pewną trudność, ponieważ wymaga podjęcia pogłębionej analizy, jest różnie rozumiane i omawiane w odmienny sposób. Jednak z całą pewnością można powiedzieć, że kultura polityczna nie jest określeniem wartościującym.

cytat1 Źródło: Hanna Sommer, Wybrane komponenty kultury politycznej i ich wpływ na percepcję państwa, „Humanities and Social Sciences” 2015, nr 22 (1), s. 219–230.

folt37 Historyczny przyczynek niskiej kultury politycznej w Polsce

Wielu socjologów społecznych dowodzi, że niski poziom polskiej kultury politycznej ma źródła w długoletniej eksterminacji naszej elity narodowej reprezentowanej głównie przez inteligencję z warstwą intelektualistów na czele. (...) Niska kultura polityczna społeczeństwa powoduje niewiarygodnie naiwną łatwowierność prostych ludzi w uleganiu propagandzie partii politycznych dewastujące resztki trzeźwych ocen aktualnych, politycznych zawirowań w Polsce.

cytat2 Źródło: folt37, Historyczny przyczynek niskiej kultury politycznej w Polsce, 14.01.2017 r., dostępny w internecie: salon24.pl [dostęp 28.04.2020 r.].

Władysław Witwicki Platon: Timaios

W czasach starożytnej Grecji (...) ograniczenie własnej egzystencji do sfery prywatnej było powszechnie potępiane, właściwie każdy pragnął w jakiś sposób móc być częścią życia publicznego swojej „małej ojczyzny” i mieć wpływ na jej losy. Dominowało przekonanie o nadrzędności spraw publicznych nad życiem prywatnym, czyli sprawami „domu” (oikos). Chociażby Platon dał temu wyraz w swym dziele Prawa, w którym to pisze: prawdziwa sztuka współżycia polega na tym, żeby nie o prywatne sprawy dbać przede wszystkim, ale o wspólne – wspólne bowiem jednoczą, a prywatne rozbijają państwo.

cytat3 Źródło: Władysław Witwicki, Platon: Timaios, Warszawa 1960, s. 422.

Krzysztof Przybyszewski Kultura polityczna w kontekście procesu legitymizującego władzę polityczną

Większość obywateli współczesnych państw demokratycznych woli koncentrować się na życiu prywatnym aniżeli uczestniczyć w życiu społecznym, a zwłaszcza politycznym. Stąd też obserwuje się i mówi się o tzw. kryzysie demokracji. Polega on na tym, że coraz częściej obywatele państw demokratycznych nie przejawiają już chęci brania udziału w rytuale demokratycznym zwanym wyborami. Jest to znaczący problem, bowiem współczesny aspekt obywatelstwa w praktyce życia codziennego współczesnych państw demokratycznych został de facto do tego sprowadzony. Rola obywatela ogranicza się w praktyce do bycia wyborcą.

Szczególnie rezygnacja z roli obywatela jako wyborcy, a także wycofanie się obywatela z innych aspektów życia publicznego w sferę prywatną musi oznaczać postępującą atomizację społeczeństwa. Proces ten powoduje, że ze sfery polityczności wyrwane zostaje myślenie w kategoriach dobra wspólnego, a powszechnym stało się myślenie w kategoriach interesu prywatnego.

cytat4 Źródło: Krzysztof Przybyszewski, Kultura polityczna w kontekście procesu legitymizującego władzę polityczną, „Władza Sądzenia” 2014, nr 4, s. 50.

Mikołaj Cześnik, Agnieszka Kwiatkowska, Radosław Markowski Między nami ignorantami

Aby dokonywać racjonalnych politycznych wyborów, trzeba coś wiedzieć o państwie. Badania pokazują, że poziom tej wiedzy jest wśród Polaków dramatycznie niski. A to pożywka dla demagogów i populistów. Demokracja to idea i ustrój pełen paradoksów, a kluczowy wśród nich dotyczy wizji obywatela. W demokracji – ustroju równości obywatelskiej – ich preferencje w rozmaitych sprawach powinny przekładać się na racjonalną wolę polityczną, a w konsekwencji na odpowiednie decyzje w sferze publicznej. Demokracji towarzyszy trochę naiwne założenie, że obywatel o skomplikowanej rzeczywistości cokolwiek wie. Problem w tym, co pokazują liczne międzynarodowe badania, że przeciętny obywatel niewiele wie w stosunku do tego, co należałoby wiedzieć, by prowadzić sensowną politykę we współczesnym świecie.

cytat5 Źródło: Mikołaj Cześnik, Agnieszka Kwiatkowska, Radosław Markowski, Między nami ignorantami, „Polityka” 2016, nr 18, s. 24.

Ryszarda Socha Dlaczego młodzi Polacy nie interesują się polityką

Pokolenie wolnej Polski, czyli urodzonych w 1989 r. i później, jest społecznie i politycznie wycofane. Bardziej od demokracji interesuje je ekonomia, a od polityki oczekuje konsumenckiej oferty. (…)

– Młodzieży demokracja nie interesuje. Jedynie sprawy ekonomiczne – mówi dr Błażej Przybylski z Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, 31‑latek, autor książki „Zaangażowanie polityczne młodzieży”. – Popełniliśmy masę błędów. Nie mamy społeczeństwa obywatelskiego. Młodzi uczą się w szkole nie demokracji, ale o demokracji – dodaje Przybylski. (…) „Wyrosło nam apolityczne pokolenie” – uznała prof. Mirosława Grabowska, szefowa CBOS (Naukaonline.pl, 2015 r.). Jako „najbardziej zdepolityzowaną grupę wiekową” określił młodych dr Radosław Marzęcki, współautor publikacji „Pokolenie ’89. Aksjologia i aktywność młodych Polaków” (2015 r.). Gdzieś w podtekście różnych dyskusji kryje się spór o to, czy coś nie tak jest z tymi młodymi, czy może z polityką. Kto jest bardziej wyalienowany – politycy czy oni? Jedni widzą w młodych hedonistów, którym tylko przyjemności w głowie, skoncentrowanych na sobie narcyzów, bardziej konsumentów niż obywateli. Inni mówią o grupie zagubionej, pozbawionej pamięci historycznej, mającej kłopoty z oceną, co w transformacji wyszło, a co nie. Grupie, która nie wie, jak wygląda życie w innym systemie niż demokratyczny.

Jednak gdy autorzy „Pokolenia ’89” przebadali studentów (a studiuje obecnie połowa generacji), zainteresowanie polityką zadeklarowało aż 38 proc. badanych (w tym 9 proc. twierdziło, że interesują się bardzo). To niemało. Nieinteresujących się było 27 proc. (w tym 5 proc. zupełnie). Ale jednocześnie młodzi częściej niż inne grupy wiekowe nie biorą udziału w wyborach – i tylko co czwarty tę absencję tłumaczył brakiem zainteresowania. Lwia część (ponad 60 proc.) jako przyczyny wskazywała mankamenty systemu politycznego (brak poczucia wpływu na sprawy kraju, brak odpowiedniego kandydata, brak partii reprezentującej ich interesy).

socha Źródło: Ryszarda Socha, Dlaczego młodzi Polacy nie interesują się polityką, 19.07.2016 r., dostępny w internecie: polityka.pl [dostęp 28.04.2020 r.].