Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
Cyprian Norwid Ironia

I
Żeby to można arcydzieło
Dłutem wyprowadzić z grubych brył
I żeby dłuto nie zgrzytnęło
Ni młot je ustawnie bił a bił!...

II
Żeby to tchem samym harmonii
Można było kręcić wozów oś;
I bez s‑krzypnięcia wstecz ironii,
Żeby się udało zrobić coś...

III
Oh! jakże spałby sobie człowiek
Wyższy nad skargi ustawiczne;
Lecz cóż? gdy jeszcze i u powiek
Roz‑siędą się sny ironiczne!!...

IV
Uczucie zwiedza bez ironii
Szlaki bite cudzym cierpieniem;
Lecz kto był piérwej tam, wié o niéj,
Że jest – koniecznym bytu cieniem.

V
Ty myślisz może, że wiek złoty,
Bez walk, sam przyjdzie do ludzkości? -
A gdzież?... powiodą piérw te cnoty,
Od których cofa strach śmieszności!...

ironia Źródło: Cyprian Norwid, Ironia.
11
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z wierszem Cypriana Norwida Ironia. Na podstawie utowru stwórz definicję ironii charakterystycznej dla poety.

R1aubTiMB44zY
Słownictwo (Uzupełnij). Definicja (Uzupełnij).
Cyprian Norwid Ostatni despotyzm

„Cóż nowego?” – „Despotyzm runął!… wraz opowiem:
Oto depesza…”
„… Jakże? pan cieszy się zdrowiem –
Niech pan siądzie! – depesza?… mów i?… – spocząć proszę.
Lecz co? słyszę: w przysionku chrzęszczą mekintoszemekintoszemekintosze,
Ktoś nadchodzi! – to Baron – jakże? cenne zdrowie…
Niech siądzie! – – cóż? nowego nam Baron opowie…”
*
„Depesza ta – co? mówi… może pomarańczę?…
Lub może wody z cukrem?” – – „Upadły szarańcze
W Grecji – – na Cyprze brzeg się w otchłanie usunął –
W Cyruliku sewilskimCyruliku sewilskimCyruliku sewilskim występuje Pitta –
– Pomarańcza, jak widzę, z Malty – wyśmienita!”
„Może drugą…”
*
„… i jakże Despotyzm ów runął??”
*
Lecz – właśnie anonsują eks‑szambelanowę
Z synem przybranym – – „Cóż pan mówisz na nepotyzm?
Chłopiec starszy od matki o rok i głowę…
Właśnie nadchodzą…
… jakże? runął ów Despotyzm.”

despotyzm Źródło: Cyprian Norwid, Ostatni despotyzm, [w:] tegoż, Pisma wybrane, Wiersze, t. 1, oprac. J. W. Gomulicki, wybór J. W. Gomulicki, Warszawa 1968, s. 402–403.
mekintosze
Cyruliku sewilskim
111
Ćwiczenie 2

Zgromadź jak najwięcej synonimów i antonimów terminu „despotyzm”. Zapisz je w formie mapy myśli.

R1X2Jgsl6HBWl
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: despotyzm
      • Elementy należące do kategorii despotyzm
    • Nazwa kategorii: synonimy
    • Nazwa kategorii: antonimy
      • Koniec elementów należących do kategorii despotyzm
RgMKpNSpxWxLc
(Uzupełnij).
111
Ćwiczenie 3

Określ sytuację liryczną wiersza Ostatni despotyzm Cypriana Norwida. W tym celu uzupełnij tabelę.

R14NfFKDbLPDW
Kto mówi? (Uzupełnij). Do kogo mówi? (Uzupełnij). Treść (Uzupełnij). O czym mówi? (Uzupełnij). Gdzie mówi? (Uzupełnij). W jaki sposób mówi? (Uzupełnij).
R149S6H6kio061
Ćwiczenie 4
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
21
Ćwiczenie 5

Wyjaśnij znaczenia rzeczowników despotyzm i nepotyzm. Na czym polega i czemu służy gra tych słów w utworze Norwida?

RTAA1on0fZRHC
dezpotyzm (Uzupełnij). nepotyzm (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Wypisz z wiersza Ostatni despotyzm przykłady niedomówień. Omów, jakie pełnią funkcje.

RTZkFZSWujywp
Przykład niedomówienia (Uzupełnij). Funkcja w tekście (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 7
Zapoznaj się z opisami obrazów i wskaż ten, który koresponduje twoim zdaniem z wymową wiersza Cypriana Norwida Ostatni despotyzm. Uzasadnij swój wybór, przytaczając odpowiednie cytaty z wiersza.  
Zapoznaj się z opisami obrazów i wskaż ten, który koresponduje twoim zdaniem z wymową wiersza Cypriana Norwida Ostatni despotyzm. Uzasadnij swój wybór, przytaczając odpowiednie cytaty z wiersza.  
RbM0CAwHNt9YY
Obraz przedstawia scenę rozstrzelania. Obok pagórka stoi grupa mężczyzn. jeden z nich trzyma uniesione do góry ręce. U stóp mężczyzn leżą ciała zabitych. Do grupy celuje z karabinów grupa żołnierzy w płaszczach i futrzanych czapkach. Scenie przyglądają się z boku przerażeni ludzie.
Francisco Goya, Rozstrzelanie powstańców madryckich, 1814
Źródło: domena publiczna.
R6bHEaJ0QRNmw
Obraz przedstawia wnętrze eleganckiego salonu. Przy stole siedzi kobieta i dziecka. Nieopodal stołu stoi biurko, przy którym pracuje mężczyzna. Nachyla się nad nim kobieta.
Jean-Édouard Vuillard, Wnętrze salonu, 1904
Źródło: domena publiczna.
RvzhyozaRrxRr
(Uzupełnij).
Cyprian Norwid Fraszka (!) [II]

Dewocja krzyczy: „MicheletMicheletMichelet wychodzi z Kościoła!”
Prawda; Dewocja tylko tego nie postrzegła,
Że za kościołem c z ł ow i e k o ratunek woła,
Że kona – że ażeby krew go nie ubiegłaubiegłaubiegła,
To ornat drze się w pasy i związuje rany.
*
A faryzeusz mimo idzie zadumany…
1851

fraszka Źródło: Cyprian Norwid, Fraszka (!) [II], [w:] tegoż, Pisma wybrane. Wiersze, t. 1, oprac. J. W. Gomulicki, wybór J. W. Gomulicki, Warszawa 1968, s. 355.
Michelet
ubiegła
RWXNXqmMWbpaJ3
Ćwiczenie 8
Zaznacz na niebiesko postacie występujące we Fraszce (!) [II]. Zastanów się, jak zostały przedstawione? Jakie role odgrywają w sytuacji ukazanej w utworze? Dewocja krzyczy: „Michelet wychodzi z Kościoła!” Prawda; Dewocja tylko tego nie postrzegła, Że za kościołem człowiek o ratunek woła, Że kona – że ażeby krew go nie ubiegła, To ornat drze się w pasy i związuje rany. * A faryzeusz mimo idzie zadumany…
RR3Frz5uiFhIb
Dewocja krzyczy: „Michelet wychodzi z Kościoła!” Prawda; Dewocja tylko tego nie postrzegła, Że za kościołem człowiek o ratunek woła, Że kona – że ażeby krew go nie ubiegła, To ornat drze się w pasy i związuje rany. * A faryzeusz mimo idzie zadumany…. (Uzupełnij).
Rhdc30Qvbx8Wx2
Ćwiczenie 9
Połącz postać występującą we Fraszce (!) [II] z rolą, jaką odgrywa w utworze. Dewocja Możliwe odpowiedzi: 1. jest przedstawiciele ludzi, symbolizuje rodzący się bunt, 2. krzyczy fałszywym głosem, symbolizuje obłudę, 3. udaje, że niczego nie widzi, 4. jest najważniejszym podmiotem, ale nikt go nie zauważa Michelet Możliwe odpowiedzi: 1. jest przedstawiciele ludzi, symbolizuje rodzący się bunt, 2. krzyczy fałszywym głosem, symbolizuje obłudę, 3. udaje, że niczego nie widzi, 4. jest najważniejszym podmiotem, ale nikt go nie zauważa człowiek Możliwe odpowiedzi: 1. jest przedstawiciele ludzi, symbolizuje rodzący się bunt, 2. krzyczy fałszywym głosem, symbolizuje obłudę, 3. udaje, że niczego nie widzi, 4. jest najważniejszym podmiotem, ale nikt go nie zauważa faryzeusz Możliwe odpowiedzi: 1. jest przedstawiciele ludzi, symbolizuje rodzący się bunt, 2. krzyczy fałszywym głosem, symbolizuje obłudę, 3. udaje, że niczego nie widzi, 4. jest najważniejszym podmiotem, ale nikt go nie zauważa
31
Ćwiczenie 10

Dlaczego, według ciebie, utwór jest zatytułowany Fraszka (!) [II]? Jaką rolę w wierszu odgrywa ironia?

R1GmdaLLbXf2H
(Uzupełnij).
Audiobook
Dla nauczyciela