Sprawdź się
Poniżej znajdziesz czynniki, które powodowały stagnację w różnych dziedzinach życia w Chinach za rządów Mao Zedonga. Zaproponuj rozwiązania, które mogłyby poprawić sytuację w kraju.
Zinterpretuj ilustrację, odwołując się do elementów symbolicznych: postaci, wiosła oraz dwóch łodzi.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i zinterpretuj jej treść, odwołując się do elementów symbolicznych: postaci, wiosła oraz dwóch łodzi.
Rządy komunistów, na prawej
Wolne rynki. Napis na pasie postaci z wiosłem:
Chiny. Napis w dymku:
Na razie sucho.
Dopasuj komentarze do odpowiednich ilustracji.
Zapoznaj się z zamieszczoną niżej karykaturą, a następnie wykonaj polecenia.
Pomnik Denga, u podstawy figury
Demokracja.
Niemieckim dokumentalistom, autorom filmu Tiananmen – 20 lat później, udało się dotrzeć do wielu dysydentów żyjących na emigracji. W oparciu o unikatowe materiały archiwalne zrekonstruowali oni tragiczne wydarzenia z 1989 r. na placu Niebiańskiego Spokoju w Pekinie. Wyobraź sobie, że jesteś członkiem tej ekipy filmowej z Polski. Zaproponuj pięć pytań, które chciałbyś/chciałabyś zadać świadkom historii, uczestnikom manifestacji na placu Tiananmen.
Wiosną 1989 r. Lu Jinghua pracowała jako sprzedawczyni ubrań na małym straganie w Pekinie. Codziennie w drodze do pracy ta 25‑letnia matka mijała plac Tiananmen i widziała protestujących studentów. Wreszcie sama do nich dołączyła.
– Zgłosiłam się jako prezenterka ze względu na mój głos. Stałam na placu Tiananmen i podawałam najnowsze wiadomości przez głośnik. W nocy spałam w namiocie na placu. Chodziłam też do fabryk, gdzie namawiałam robotników do przyjścia na plac i wsparcia studentów. Bardzo dobrze wspominam tamte dni. Byłam szczęśliwa. Ten ruch zmienił moje życie.
(tu wybierz) 1. 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., 2. Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, 3. Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., 4. Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin., 5. Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 6. Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., 7. Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:
– Byłam wściekła na rząd. Powiedziałam przez głośnik, że chiński rząd próbuje nas zabić. Widziałam, jak żołnierze zabijają i ranią ludzi. Kiedy czołgi zbliżyły się do placu o ok. 2:30 rano 4 czerwca, powiedziałam studentom, że muszą opuścić plac, bo jeśli tego nie zrobią, zostaną zabici. Armia zbliżała się, musieliśmy uciekać. Słyszałam przelatujące nad głową kule, słyszałam, jak trafiają w ludzi. Czułam, jak wokół mnie padają kolejne ciała. Biegłam i udało mi się uciec. Ludzie błagali o pomoc, wzywali karetki. Wtedy umierała kolejna osoba.
(tu wybierz) 1. 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., 2. Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, 3. Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., 4. Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin., 5. Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 6. Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., 7. Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:
– Nie mogłam uwierzyć, że nasze państwo chciało nas zabić. Kiedy rząd opublikował listę „najbardziej poszukiwanych”, była jedyną kobietą spośród sześciu robotników, których nazwiska się na niej znalazły.
(tu wybierz) 1. 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., 2. Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, 3. Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., 4. Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin., 5. Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 6. Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., 7. Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:
– Chciałam mieszkać w hotelu, ale zobaczyłam moje zdjęcie z listy „najbardziej poszukiwanych” powieszone przy recepcji. Ukrywałam się przez dwa miesiące. […]
(tu wybierz) 1. 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., 2. Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, 3. Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., 4. Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin., 5. Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 6. Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., 7. Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:
– Mogłam wykonać jedną rozmowę telefoniczną. Zadzwoniłam do mojej matki i córki. Płakałam. Nie widziałam córki od sześciu miesięcy. Powiedziałam matce, że będę ciężko pracować, aby zapewnić dobre życie mojej rodzinie.
(tu wybierz) 1. 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., 2. Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, 3. Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., 4. Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin., 5. Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 6. Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., 7. Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:
– Kiedy wysiadłam z samolotu, zatrzymały mnie władze. Widziałam moją matkę i córkę po drugiej stronie bramki, ale policja nie pozwoliła mi z nimi porozmawiać. Chciałam tylko się przywitać. Policja wyprowadziła mnie siłą, kopała. Odesłano mnie z powrotem do Stanów Zjednoczonych. Nie udało mi się spotkać z rodziną.
(tu wybierz) 1. 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., 2. Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, 3. Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., 4. Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin., 5. Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 6. Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., 7. Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:
– Nigdy nie zapomnimy o tym, co się wtedy wydarzyło. Mieliśmy rację. Byłam młoda i robiłam coś, w co nadal wierzę. Wciąż walczę o poszanowanie praw człowieka w Chinach. Byłam tylko 25-letnią kobietą jeżdżącą po placu Tiananmen na rowerze. Wcześniej nikt mnie nie szanował, a po protestach każdy chciał usłyszeć, co mam do powiedzenia.
(tu wybierz) 1. 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., 2. Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, 3. Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., 4. Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin., 5. Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 6. Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., 7. Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:
– Chcę usłyszeć przeprosiny za to, co zrobili w 1989 r. Muszą nas przeprosić.
Wstaw we właściwe miejsca fragmenty artykułu o losach Lu.
Jej głos łamie się, gdy przypomina sobie ból związany z rozłąką. W 1993 r. Lu próbowała wrócić do Chin, aby zobaczyć swoją rodzinę:, Żołnierze przyszli do domu rodzinnego Lu, wyważyli drzwi i przeszukali każdy pokój. Krzyczeli na jej matkę i ojca, przyłożyli pistolet do głowy jej siostry. Ale Lu zdążyła się ukryć. Tydzień po masakrze opuściła Pekin i udała się do Guangzhou w południowych Chinach., Kontakty Lu w Hongkongu pomogły jej zaplanować ucieczkę. W środku nocy razem z pięcioma innymi osobami przepłynęła rzekę na małej łodzi, a następnie na motorówce, którą dotarła do morza. Lu udało się bezpiecznie dotrzeć do Hongkongu. W grudniu poleciała do Nowego Jorku, gdzie otrzymała status uchodźcy., 25 lat później Lu jest dumna z tego, co osiągnięto dzięki protestom na placu Tiananmen., Przez kilka dni po 4 czerwca Lu była załamana:, Jednak 3 czerwca, dzień po pierwszych urodzinach córki, armia rozpoczęła szturm na plac Tiananmen., Lu bardzo dobrze wie, co chciałaby usłyszeć od rządu Chin.
– Zgłosiłam się jako prezenterka ze względu na mój głos. Stałam na placu Tiananmen i podawałam najnowsze wiadomości przez głośnik. W nocy spałam w namiocie na placu. Chodziłam też do fabryk, gdzie namawiałam robotników do przyjścia na plac i wsparcia studentów. Bardzo dobrze wspominam tamte dni. Byłam szczęśliwa. Ten ruch zmienił moje życie.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
– Byłam wściekła na rząd. Powiedziałam przez głośnik, że chiński rząd próbuje nas zabić. Widziałam, jak żołnierze zabijają i ranią ludzi. Kiedy czołgi zbliżyły się do placu o ok. 2:30 rano 4 czerwca, powiedziałam studentom, że muszą opuścić plac, bo jeśli tego nie zrobią, zostaną zabici. Armia zbliżała się, musieliśmy uciekać. Słyszałam przelatujące nad głową kule, słyszałam, jak trafiają w ludzi. Czułam, jak wokół mnie padają kolejne ciała. Biegłam i udało mi się uciec. Ludzie błagali o pomoc, wzywali karetki. Wtedy umierała kolejna osoba.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
– Nie mogłam uwierzyć, że nasze państwo chciało nas zabić. Kiedy rząd opublikował listę „najbardziej poszukiwanych”, była jedyną kobietą spośród sześciu robotników, których nazwiska się na niej znalazły.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
– Chciałam mieszkać w hotelu, ale zobaczyłam moje zdjęcie z listy „najbardziej poszukiwanych” powieszone przy recepcji. Ukrywałam się przez dwa miesiące. […]
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
– Mogłam wykonać jedną rozmowę telefoniczną. Zadzwoniłam do mojej matki i córki. Płakałam. Nie widziałam córki od sześciu miesięcy. Powiedziałam matce, że będę ciężko pracować, aby zapewnić dobre życie mojej rodzinie.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
– Kiedy wysiadłam z samolotu, zatrzymały mnie władze. Widziałam moją matkę i córkę po drugiej stronie bramki, ale policja nie pozwoliła mi z nimi porozmawiać. Chciałam tylko się przywitać. Policja wyprowadziła mnie siłą, kopała. Odesłano mnie z powrotem do Stanów Zjednoczonych. Nie udało mi się spotkać z rodziną.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
– Nigdy nie zapomnimy o tym, co się wtedy wydarzyło. Mieliśmy rację. Byłam młoda i robiłam coś, w co nadal wierzę. Wciąż walczę o poszanowanie praw człowieka w Chinach. Byłam tylko 25-letnią kobietą jeżdżącą po placu Tiananmen na rowerze. Wcześniej nikt mnie nie szanował, a po protestach każdy chciał usłyszeć, co mam do powiedzenia.
....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
– Chcę usłyszeć przeprosiny za to, co zrobili w 1989 r. Muszą nas przeprosić.
Indeks dolny Źródło: tekst dostępny online: amnesty.org.pl Indeks dolny koniecŹródło: tekst dostępny online: amnesty.org.pl
Zapoznaj się z fragmentem reportażu. Oceń wiarygodność tekstu. Czego możemy się dowiedzieć o nastrojach społecznych w Pekinie na podstawie tekstu? Oceń skuteczność działania chińskich władz pod względem etycznym. Uzasadnij swoją ocenę.
Tiziano TerzaniTiziano Terzani, fragment reportażu Wielkie Kłamstwo
Pekin, 27 czerwca 1989
Noce są ostatnimi czasy niespokojne w Chinach. Zasypia się z głową pełną obrazów, codziennego terroru pokazywanych w dzienniku telewizyjnym. Ze snu wyrywa metaliczny zgrzyt megafonów, które zostały włączone po latach milczenia.Trzy tygodnie temu czołgi zmiażdżyły ciała ludzi. Teraz gąsienice propagandy miażdżą umysły tych, którzy przeżyli […].
Telewizja przynajmniej cztery godziny dziennie pokazuje młodzież – chwytaną, przesłuchiwaną, wystawianą na pośmiewisko z kartkami na szyi, skazywaną. Radio i megafony na ulicach, w fabrykach, na dziedzińcach szkolnych informują, że obowiązkiem każdego obywatela jest denuncjowanie „sługusów kontrrewolucji”, a przede wszystkim „jednoczenie swoich myśli z myślą partii”. Piskliwy głos spikerki rozbrzmiewa donośnie, monotonnie, ale nieustępliwie, w każdym domu, w każdej dzielnicy.
Pekin słucha i spuszcza głowę coraz niżej. Jeszcze kilka tygodni temu miasto łączyła zdumiewająca, nieoczekiwana iluzja wolności. Wszyscy rozmawiali ze wszystkimi. Ludzie sobie pomagali. Teraz znów są osobno. Każdy boi się sąsiada, unika jego spojrzenia. […]Aby przetrwać, należy zakamuflować się w anonimowym tłumie, przestać myśleć, przekonać samego siebie, że jedyną prawdą jest prawda Wielkiego Kłamstwa, które obecnie powtarzają wszystkie organy propagandy. Zamieszki wybuchły w wyniku spisku, do którego podżegali obcy agenci; w Pekinie nie było żadnej masakry; na placu Tiananmen nikt nie został zabity; armia nawet nie strzelała. Aby się ocalić, wystarczy to powtarzać. I większość powtarza.
Źródło: Tiziano Terzani, W Azji, Warszawa 2009, s. 264–265.
Wyobraź sobie, że jesteś licealistą w czerwcu 1989 r. Bardzo poruszył cię los chińskich studentów. Korzystając z informacji zawartych w multimedium i ćwiczeniach, napisz odezwę do swoich szkolnych kolegów i koleżanek. Zaproponuj pięć form wyrażenia solidarności z ofiarami represji.