John MaynardKeynesThe General Theory of Employment, Interest and Money
Gdyby skarb państwa wypełniał stare butelki banknotami, zagrzebywał je w opuszczonych szybach węglowych na dostępnej głębokości i zasypał te szyby śmieciami, a następnie pozostawił wydostanie tych banknotów – w myśl doskonale wypróbowanych zasad laissez faire – prywatnym przedsiębiorcom (oczywiście po uzyskaniu dzierżawy terenu banknotonośnego), bezrobocie zostałoby przezwyciężone, a w wyniku tego zarówno dochód realny społeczeństwa, jak i jego kapitał rzeczowy osiągnęłyby prawdopodobnie poziom znacznie wyższy aniżeli istniejący obecnie. Rozumniej zapewne byłoby budować domy itp., jeżeli jednak stoją temu na przeszkodzie trudności natury politycznej i praktycznej, lepiej już zakopywać banknoty niż w ogóle nic nie robić.
cw Źródło: John MaynardKeynes, The General Theory of Employment, Interest and Money, 1936 r., dostępny w internecie: cytatybaza.pl [dostęp 25.06.2020 r.].
RDoxqOEZXUI2Z
2
Ćwiczenie 3
Przeanalizuj tekst źródłowy i wykonaj polecenie.
1
Ludwigvon Mises
Celem liberalizmu jest pokojowa współpraca wszystkich ludzi, jak również pokój między narodami. Jeśli wszędzie własność środków produkcji będzie się znajdowała w rękach prywatnych, a prawa, sądy i administracja będą traktowały obcokrajowców i obywateli na takich samych warunkach, to nie będzie miało dużego znaczenia to, gdzie przebiegają granice państw. (…) Nie będzie się już opłacało prowadzić wojen; nie będzie powodów do agresji. (…) Wszystkie narody będą mogły współistnieć w pokoju…
cw1 Źródło: Ludwigvon Mises, dostępny w internecie: wikiquote.org [dostęp 8.04.2020 r.].
Ro3qITe0OCUNv
2
Ćwiczenie 4
Przeanalizuj tekst źródłowy i wykonaj polecenie.
1
Friedrich Augustvon HayekDroga do zniewolenia
Uzasadniając swoje stanowisko, liberalizm opowiada się za najlepszym możliwym użyciem sił konkurencji jako środka koordynacji ludzkich przedsięwzięć, nie zaś za pozostawieniem wszystkiego w niezmiennym stanie rzeczy. Stanowisko to opiera się na przekonaniu, że w sytuacji gdy możliwe jest stworzenie konkurencji, staje się ona lepszym sposobem ukierunkowywania jednostkowych działań niż jakakolwiek inna metoda. Liberalizm nie tylko nie neguje, ale wręcz kładzie nacisk na niezbędność istnienia starannie przemyślanych ram prawnych, po to by konkurencja dawała korzystne rezultaty, oraz zwraca uwagę, że ani obecne, ani dawne reguły prawne nie są pod tym względem wolne od poważnych defektów. Nie przeczy on także, że tam, gdzie niemożliwe jest stworzenie warunków koniecznych dla skutecznej konkurencji, trzeba uciec się do innych metod ukierunkowywania działalności gospodarczej.
cw2 Źródło: Friedrich Augustvon Hayek, Droga do zniewolenia, 2003, s. 48.
RrALr98eYFqbo
31
Ćwiczenie 5
Przeanalizuj tekst źródłowy i wykonaj polecenie.
1
Dawid R.Kamerschen, Richard B.McKenzie, ClarkNardinelliEkonomia
Konkurencja, jeśli nic nie stanie jej na przeszkodzie, sprzyja wytworzeniu takiego układów stosunków, w którym, po pierwsze: będzie wytwarzane dobro każde, które ktoś wie, jak produkować i jak sprzedawać z zyskiem po cenie, przy której kupujący będą je przedkładać nad możliwe alternatywy, po drugie, to wszystko, co jest wytwarzane, jest wytwarzane przez tych, którzy potrafią to produkować co najmniej tak tanio jak ktokolwiek inny, kto faktycznie nie wytwarza tego, i po trzecie, wszystko będzie sprzedawane po cenach niższych niż lub co najmniej tak niskich jak te, przy których może ono być sprzedawane przez kogokolwiek, kto w rzeczywistości tego nie robi.
cw3 Źródło: Dawid R.Kamerschen, Richard B.McKenzie, ClarkNardinelli, Ekonomia, Warszawa 1989.
R4rKklH5chbnf
Przypomnij sobie, krytyka której z cech gospodarki wolnorynkowej stała u podstaw teorii Keynesa.
Rozstrzygnięcie: powyższy tekst napisany został przez zwolenników teorii Hayeka. Uzasadnienie: w tekście jest mowa o wolnej konkurencji. Zdaniem autorów tekstu, może ona bez ingerencji państwa wyregulować rynek. Jest to pogląd Hayeka.
Materiał źródłowy do ćwiczeń 6 i 7.
1
Jacek TembinkaWęgiel skruszony żelazem
U źródeł nieuchronnej konfrontacji Thatcher ze związkowcami leżało jednak przede wszystkim jej spojrzenie na sposoby rozwiązania problemów gospodarczych, na jakie cierpiała Wielka Brytania; chodziło głównie o nieefektywny sektor państwowy i zbyt duże znaczenie związków zawodowych. Miękki konserwatyzm Heatha i elity partii nie odpowiadał nowej premier. Thatcher zaraziła się ideą liberalizmu ekonomicznego po lekturze Friedricha Hayeka. Obrona wolności i walka z socjalistycznym państwem odpowiedzialnym za upadek Wielkiej Brytanii stały się jej celami politycznymi.
cw4 Źródło: Jacek Tembinka, Węgiel skruszony żelazem, „Polityka” 2015, nr nr 5 (2994), s. 46.
R12L60Cg2xxje3
Ćwiczenie 6
31
Ćwiczenie 7
RurBDMpAvqtdm
Zastanów się, który z ekonomistów był zwolennikiem liberalizmu gospodarczego.
Rozstrzygnięcie: M. Thatcher opierała swoja politykę na poglądach Hayeka.
Uzasadnienie: w tekście jest bezpośrednie odniesienie do zaznajomienia się przez M. Thatcher z dziełami Hayeka. Poza tym premier Wielkiej Brytanii była przeciwniczką rozbudowy interwencji państwa w gospodarkę i likwidowała przedsiębiorstwa zależne od państwa.