Sprawdź się
Podziel podane stwierdzenia na przyczyny i konsekwencje rewolucji 1905 r. na ziemiach polskich. Nie wszystkie stwierdzenia pasują do którejś z kategorii.
wzrost niezadowolenia społeczeństwa, brutalizacja życia publicznego w Królestwie Polskim, nadanie Królestwu Polskiemu autonomii, wybuch wojny rosyjsko-japońskiej, trudne warunki pracy robotników i niskie płace, grupowe zwolnienia robotników, ograniczenia dotyczące posługiwania się językiem polskim w administracji i szkolnictwie, kryzys ekonomiczny w Królestwie Polskim, manifest październikowy cara Mikołaja II, wprowadzenie podstawowego ustawodawstwa chroniącego robotników, ukształtowanie się Polskiej Partii Socjalistycznej, rozłam w polskich partiach politycznych, wzrost represji władz rosyjskich na ziemiach polskich, aktywizacja społeczeństwa polskiego
| Przyczyny | |
|---|---|
| Konsekwencje | |
| Stwierdzenia niepasujące do żadnej z kategorii |
Ułóż wymienione wydarzenia w porządku chronologicznym.
- wybory do I Dumy w Rosji
- wybuch wojny rosyjsko-japońskiej
- krwawa niedziela w Petersburgu
- manifest październikowy cara Mikołaja II
- strajk powszechny na ziemiach polskich
- manifestacja na placu Grzybowskim
- rozłam w Polskiej Partii Socjalistycznej
- pobyt Romana Dmowskiego i Józefa Piłsudskiego w Tokio
Dopasuj do poniższych opisów właściwe określenia.
lokaut, ukaz tolerancyjny, bojkot uczelni rosyjskich, terror indywidualny, powstanie czerwcowe w Łodzi, Polska Macierz Szkolna
| 23 czerwca w Łodzi wzniesiono około stu barykad, które łatwo zresztą zdobywali carscy żołnierze, robotnikom bowiem brakowało broni palnej. Od kul karabinowych zginęło blisko 200 osób. Wśród partii robotniczych pogłębiały się różnice w dążeniach społecznych i bieżącej taktyce. | |
| 15 VIII 1906 podczas tzw. krwawej środy bojownicy z PPS zabili 72 policjantów i żandarmów. Organizowali również (nieskuteczne) zamachy na generała-gubernatora warszawskiego, Gieorgija Skałona. Podczas jednej z akcji w 1905 r. w ręce policji dostał się młody robotnik, Stefan Okrzeja, którego wkrótce powieszono. Podczas jednej aresztowano legendarnego Józefa Montwiłła-Mireckiego, który w 1908 r. podzielił los Okrzei. | |
| W kwietniu 1905 r. [car] wprowadził wolność religijną w całym państwie. Czas dyskryminacji Kościoła katolickiego i innych Kościołów właściwie dobiegł końca. Władze nie zalegalizowały jednak Cerkwi unickiej. Część dawnych unitów przeszła na rzymski katolicyzm. | |
| Podczas wieców 28 I 1905 w Warszawie zażądała ona polonizacji szkolnictwa w Królestwie. Ponieważ władze oświatowe nie ustępowały, młodzież wspierana przez dorosłych wezwała do [porzucenia] rosyjskiej szkoły. Zaczęły się wielomiesięczne, a dla niektórych wieloletnie wakacje. Aby zapobiec demoralizacji, polskie stowarzyszenia zaczęły organizować kursy oświatowe. | |
| Zasadniczy udział w rozwoju szkolnictwa miała masowa organizacja […], pozostająca pod wpływami endecji. Późną jesienią 1906 r. skupiała ona ponad 100 tys. członków, z tego około dwie trzecie chłopów. Oprócz szkół organizowała ochronki, czytelnie, biblioteki oraz kursy dla analfabetów. | |
| W grudniu 1906 r. przemysłowcy łódzcy w porozumieniu z administracją carską zastosowali wobec robotników zamknięcie fabryk na czas nieokreślony. Kilkadziesiąt tysięcy osób zostało bez pracy. Wiosną 1907 r. właściciele znów zaczęli przyjmować załamanych […] robotników na gorszych warunkach płacowych […]. |
Przeanalizuj poniższe ilustracje i sformułuj do nich odpowiednie opisy/tytuły.
Ilustracja 2:
Zapoznaj się z poniższymi fragmentami wypowiedzi i wskaż, która z podanych niżej osób mogła się z nimi utożsamiać. Uzasadnij odpowiedź.
Fragment 1
W obroży carskiej do ostatka znękał się lud pracujący. Dzika przemoc policji i żołnierzy zastępuje nam prawo. Niewolna zabija nam ducha, nędza i ciemnota marnuje siły żywotne. […] A my żyć chcemy życiem wolnym i własnym, my stać się musimy ludem wolnym i samoistnym.
Pod względem politycznym ludowi polskiemu trzeba:
1. Wolności słowa, prasy i sumienia.
2. Równych obywatelskich praw dla wszystkich bez różnicy wyznania i pochodzenia.
3. Absolutnej swobody stowarzyszeń i zgromadzeń publicznych. […]
7. Nieograniczonej wolności, samodzielnego życia narodowego: języka polskiego we wszystkich bez wyjątku instytucjach publicznych […]. […]
1. Wolności strajków i w ogóle umów robotniczych, wolnych organizacji zawodowych.
Cytat za: Robert Śniegocki, Historia od kongresu wiedeńskiego do I wojny światowej, cz. 2, Nowa Era, Warszawa 2004, s. 214–215.
Fragment 2
Żywioły socjalistyczne, oddawszy się za narzędzie niedołężnej rewolucji rosyjskiej, na której swe dziecinne nadzieje budują, używają wszelkich środków, ażeby do jej celów użyć naszego ludu, a przede wszystkim użyć naszej warstwy robotniczej. W tym celu dezorganizują jej życie, przeszkadzają pracować, starają się wpychać ją w coraz większą nędzę, głód i rozpacz, w nadziei, że zrozpaczeni porwą się do czynów, od których w innym położeniu rozum by się powstrzymał.
Cytat za: Robert Śniegocki, Historia od kongresu wiedeńskiego do I wojny światowej, cz. 2, Nowa Era, Warszawa 2004, s. 214–215.
W 2015 r. w Łodzi powstał mural poświęcony rewolucji 1905 r. Było to przedsięwzięcie wpisane w szereg akcji mających na celu przybliżenie zwiedzającym Łodzi jako miasta, w którym doszło do wielu ważnych wydarzeń w 1905 r. Przeanalizuj łódzki mural, a następnie zaproponuj do niego tytuł, który twoim zdaniem najtrafniej oddawałby graficzny przekaz.
W 2015 r. w Łodzi powstał mural poświęcony rewolucji 1905 r. Było to przedsięwzięcie wpisane w szereg akcji mających na celu przybliżenie zwiedzającym Łodzi jako miasta, w którym doszło do wielu ważnych wydarzeń w 1905 r. Zapoznaj się z opisem łódzkiego muralu, a następnie zaproponuj do niego tytuł, który twoim zdaniem najtrafniej oddawałby jego przekaz.
Przeanalizuj poniższą mapę przedstawiającą przebieg rewolucji z lat 1905–1907 na ziemiach polskich, a następnie wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisem poniższej mapy przedstawiającej przebieg rewolucji z lat 1905–1907 na ziemiach polskich, a następnie wykonaj polecenie.
Wskaż, które z podanych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Do wystąpień o charakterze rewolucyjnym doszło zarówno w Królestwie Polskim, jak i we wszystkich trzech zaborach. | □ | □ |
| Strajki uczniowskie miały miejsce na obszarze Królestwa Polskiego i Prowincji Poznańskiej, ponieważ tam największy odsetek ludności polskiej stanowiła młodzież w wieku szkolnym. | □ | □ |
| Do wystąpień robotników doszło na ziemiach znajdujących się pod kontrolą Rosji, gdyż na tym obszarze świadomość narodowa robotników była na tyle rozwinięta, że mogli oni formułować hasła walki o niepodległość. | □ | □ |
| W Galicji doszło do wystąpień ludności chłopskiej, ponieważ tam warunki życia chłopów były najcięższe w porównaniu z innymi zaborami. | □ | □ |
Przeanalizuj i zinterpretuj poniższą karykaturę zamieszczoną w rosyjskim dzienniku zatytułowanym „Nowoje wriemia” w 1907 r., przedstawiającą „tryumfalny pochód” Koła Polskiego w Dumie przez gubernię mińską. Na karykaturze zostali ukazani: Roman Dmowski, ks. Jan Gralewski, Jan Bielawski i hrabia Henryk Potocki. Tytuł karykatury brzmi: Sen polskiego koła.
Zapoznaj się z opisem karykatury i ją zinterpretuj. Karykatura została zamieszczona w rosyjskim dzienniku zatytułowanym „Nowoje wriemia” w 1907 r. i przedstawia „tryumfalny pochód” Koła Polskiego w Dumie przez gubernię mińską. Na karykaturze zostali ukazani: Roman Dmowski, ks. Jan Gralewski, Jan Bielawski i hrabia Henryk Potocki. Tytuł karykatury brzmi: Sen polskiego koła.
Pierwsza rewolucja czy ostatnie powstanie? Przedstaw argumenty uzasadniające, że wystąpienia w 1905 r. na ziemiach polskich miały charakter rewolucji, i argumenty przemawiające za tym, że było to ostatnie powstanie.