Sprawdź się
Wskaż właściwe dokończenie zdania.
Jedynym obszarem zdobytym przez Austro‑Węgry do wybuchu I wojny światowej było terytorium…
- Galicji.
- Bukowiny.
- Banatu i Siedmiogrodu.
- Bośni i Hercegowiny.
Cesarz Franciszek Józef, choć sam pochodził z niemieckiej dynastii, która przez wieki przewodziła Rzeszy Niemieckiej, nie popierał niemieckiego nacjonalizmu i przez to pozwolił na zjednoczenie Niemiec pod przewodnictwem Prus, a nie Austrii. Dlaczego idee nacjonalizmu nie zyskały jego poparcia? Zaznacz właściwą odpowiedź.
- Ponieważ był władcą państwa wielonarodowego i wiedział, że nacjonalizm każdego z narodów prowadzi do konfliktu z innymi i może oznaczać rozpad jego monarchii.
- Ponieważ jego ukochana żona cesarzowa Elżbieta (zwana Sissi) nie była Niemką.
- Ponieważ miał bardzo konserwatywne poglądy i uważał, że nie ma czegoś takiego jak naród niemiecki.
- Ponieważ miał bardzo postępowe poglądy i uważał, że w przyszłości wszyscy będą żyć w Europie w jednym państwie przypominającym federację.
Pogrupuj narody monarchii według ich wpływu na los całego państwa, dzieląc je na trzy kategorie: współrządzące, posiadające szeroką autonomię, mające znikomy wpływ/uciskane:
Słowacy, Serbowie, Czesi, Bośniacy</strong></strong></strong>, Węgrzy, Słoweńcy, Włosi, Ukraińcy, Chorwaci, Polacy, Rumuni, Niemcy (Austriacy)
| Współrządzące: | |
|---|---|
| Posiadające szeroką autonomię: | |
| Mające znikomy wpływ/uciskane: |
Uporządkuj na osi czasu wydarzenia tak, by tworzyły ciąg prowadzący do powstania Austro‑Węgier.
Połącz wydarzenia z datami
1866,
1859,
1861,
1867,
1868,
1860,
1867
| Klęska w wojnie francusko-austriackiej | |
| Dyplom październikowy | |
| Patent lutowy | |
| Bitwa pod Sadową i klęska w wojnie austriacko-pruskiej | |
| Koronacja Franciszka Józefa na króla Węgier | |
| Konstytucja grudniowa | |
| Ugoda węgiersko-chorwacka |
Korzystając z mapy, uzupełnij tabelę dotyczącą poszczególnych składowych monarchii.
Zapoznaj się z opisem mapy oraz wykonaj polecenie.
Przedlitawia, Zalitawia, Przedlitawia, Pod wspólnym zarządem, Austria, Czechy, Kraina, Bukowina, Morawy, Dalmacja, Wiedeń, Budapeszt, Zagrzeb, Koloszwar (Kluż), Niemcy (Austriacy), Polacy, Ukraińcy, Niemcy (Austriacy), Słoweńcy, Niemcy (Austriacy), Włosi
| Składowa monarchii | Kraj koronny | Stolica | Główne narodowości |
|---|---|---|---|
| Przedlitawia | Austria | Wiedeń | Niemcy (Austriacy) |
| Czechy | |||
| Zalitawia | Budapeszt | ||
| Polacy, Ukraińcy | |||
| Kraina | |||
| Przedlitawia | Niemcy (Austriacy), Słoweńcy | ||
| Bukowina | |||
| Morawy | |||
| Zagrzeb | |||
| Koloszwar (Kluż) | |||
| Dalmacja | |||
| Niemcy (Austriacy), Włosi | |||
| Pod wspólnym zarządem |
Tuż po klęsce austriackiej pod Sadową, 10 grudnia 1866 r., galicyjski Sejm Krajowy uchwalił adres (odezwę) do cesarza Franciszka Józefa, w którym wyraził swoje poparcie dla jego władzy. Rozpoczynał się on słowami:
Bez obawy odstępstwa od myśli narodowej, a z wiarą w posłannictwo Austrii i z ufnością w stanowczość zmian, które Twoje monarsze słowo jako niezmienny zamiar wyrzekło, z głębi naszych serc oświadczamy, że przy Tobie, Najjaśniejszy Panie, stoimy i stać chcemy.
W monarchii habsburskiej cesarz ciągle musiał lawirować między ambicjami poszczególnych narodów. Mimo ustanowienia nowego, dualistycznego ustroju wciąż wracały pomysły stworzenia państwa federacyjnego lub trialistycznego (opartego na trzech głównych składowych). Wyobraź sobie, że jesteś na miejscu Franciszka Józefa i musisz zdecydować, który naród monarchii stanie się trzecim współrządzącym. Podaj zalety i wady każdego z tych narodów jako trzeciej siły w cesarstwie.
Poniżej znajduje się fragment książki Franciszka Ksawerego d’Abancourt de Franqueville Era konstytucyjna austro‑węgierskiej monarchii 1848–1881, który opisuje reakcję polityków kilku nacji na zmianę monarchii w dualistyczną w 1867 r. Napisz krótką rozprawę, w której zawrzesz wnioski płynące z tekstu, a dotyczące taktyki rządu cesarskiego i przedstawionych w nim nacji.
Uporawszy się z Węgrami miał Beust [premier Austrii] wolniejszą rękę po tej stronie Litawy, trudność była tylko we wdrożeniu dualizmu w Radzie Państwa i w pozyskaniu dla aktu tego potrzebnej większości w izbie panów, a jeszcze więcej w izbie posłów, gdzie przewidywać można było wielkie przeszkody z powodu żądania Czechów, aby korona St Wacława [Czech] stanęła prawnopolitycznie na równi z koroną St Stefana [Węgier]. Zależało więc wszystko od zachowania się sejmów w Pradze i Bernie o znacznej większości czeskiej, bo centraliści byli uradowani szczęśliwym obrotem sprawy na Węgrach, wróżąc dla siebie te same swobody, jakie zapewnia Węgrom ich konstytucya z 1848 r., inne zaś sejmy, albo były mniejszego znaczenia, albo stawiały żądania słuszne, nie trudne do zaspokojenia.
Otwarcie sejmu w Pradze potwierdziło w zupełności obawy przewidywane […].
Zachowanie się autonomistów w Czechach, a jak się później okaże tożsamo na Morawie i w Krainie, miało i ten zły skutek, że skłoniło Beusta do przerzucenia się w stronę centralistów z niemałą szkodą dla autonomistów. Zarządzono więc nowe wybory do sejmu w Pradze i Czesi zyskali na nich tyle, że weszła do niego przeważnie większość centralistów […].
Sejm galicyjski przystąpił do wyborów bezwarunkowo, mimo wniosku Smolki nieobsyłania Rady Państwa, przyczyniły się do tego i wpływy Gołuchowskiego, i wzgląd roztropniejszych posłów na skutki w Pradze, w Bernie i w Lublanie. Z wyborów wyszło 35 delegatów polskiej narodowości, a 3 Rusinów.
Późniejsze układy delegacyj naszej z Beustem świadczą o dojrzałości politycznej ówczesnej większości sejmu naszego, secesyją bowiem nie uzyskalibyśmy żadnych koncesyj, a sprawa narodowa ucierpiałaby daleko więcej aniżeli w Czechach i na Morawie, chociaż i tam przekonali się w ostatnim czasie przewódcy narodowi, że długoletnią secesyą swoją zmarnowali czas bez pożytku dla kraju, i teraz dopiero biorąc udział w Radzie Państwa, dobijają się o te koncesyę, których już dawno używać mogli, idąc za rozsądkiem politycznym.
Źródło: Franciszek Ksawery d’Abancourt de Franqueville, Era konstytucyjna austro-węgierskiej monarchii 1848–1881, Kraków 1881, s. 106–109; tekst dostępny online: pbc.gda.pl.