Sprawdź się
Podaj trzy charakterystyczne cechy ozonu.
Podaj trzy możliwości zastosowania ozonu w przemyśle spożywczym.
Przeanalizuj przytoczony tekst:
„Ozon obecny w stratosferze (warstwie atmosfery położonej powyżej troposfery) pochłania szkodliwe promieniowanie ultrafioletowe. Zmniejszenie ilości ozonu w tej warstwie może mieć istotny wpływ na funkcjonowanie organizmów. Stężenie ozonu w troposferze (przyziemnej warstwie atmosfery) jest znacznie mniejsze niż w stratosferze. Wzrost ilości ozonu troposferycznego pozostaje w ścisłym związku ze wzrostem liczby przypadków astmy i problemów z układem oddechowym wśród populacji miejskiej.”
Indeks górny Na podstawie: O`Niell P., Chemia środowiska, Warszawa 1997. Indeks górny koniecNa podstawie: O`Niell P., Chemia środowiska, Warszawa 1997.
Zaznacz prawidłową odpowiedź.
- Zmniejszenie ilości ozonu stratosferycznego i wzrost ilości ozonu troposferycznego są zjawiskami pozytywnymi.
- Zmniejszenie ilości ozonu stratosferycznego jest zjawiskiem pozytywnym, a wzrost ilości ozonu troposferycznego jest zjawiskiem negatywnym.
- Zmniejszenie ilości ozonu stratosferycznego jest zjawiskiem negatywnym, a wzrost ilości ozonu troposferycznego jest zjawiskiem pozytywnym.
- Zmniejszenie ilości ozonu stratosferycznego i wzrost ilości ozonu troposferycznego są zjawiskami negatywnymi.
Z poniższych cech wybierz te, które dotyczą ozonu.
Zmniejsza, Zwiększa
.................. krzepliwość krwi.
Pobudza, Obniża
.............. naturalne procesy odpornościowe organizmu.
Utwardza, Uelastycznia
........................ błony komórkowe erytrocytów.
Leczy, Wywołuje
.................. napady astmy.
Uzupełnij poniższą tabelę, wybierając właściwe informacje dotyczące ozonu i ditlenu.
Kolor, Zapach, Gęstość , ciemnoniebieski, zapach zgniłych jaj, 4,561
| Właściwość | Ozon | Tlen |
|---|---|---|
| Kolor | ||
| Zapach | ||
| Gęstość |
Poniżej przedstawiono mechanizm ozonolizy:
jest najbardziej użytecznym odczynnikiem rozszczepiającym podwójne wiązania. Otrzymany w wyniku przepuszczenia strumienia tlenu przez wysokonapięciowe wyładowanie elektryczne, szybko przyłącza się do wiązań podwójnych w niskiej temperaturze, dając cykliczne związki przejściowe, zwane molozonkami. Powstałe molozonki szybko przegrupowują się do ozonków. Niskocząsteczkowe ozonki są wybuchowe – nigdy się ich nie wydziela, ale traktuje się je środkiem redukującym, takim jak metaliczny w kwasie octowym, by przeprowadzić je w związki karbonylowe. Ostatecznym efektem sekwencji reakcji ozonolizy/redukcji cynkiem jest rozszczepienie wiązania i przyłączenie podwójnym wiązaniem atomu tlenu do każdego z atomów węgla alkenu. Jeśli przy atomach węgla, tworzących wiązanie podwójne, nie ma atomów wodoru, powstają ketony; jeśli z kolei przy atomach węgla, tworzących wiązanie podwójne, jest jeden atom wodoru, powstają aldehydy.
Indeks górny Źródło: McMurry J., Chemia organiczna, Warszawa 2005. Indeks górny koniecŹródło: McMurry J., Chemia organiczna, Warszawa 2005.
a) Skorzystaj z powyższej informacji i uzupełnij równanie reakcji rozszczepienia 1‑metylocykloheksenu, wpisując odpowiednie wzory półstrukturalne związków. W reakcji pominięto etap powstawania mozolonku i ozonku.
b) Dokończ poniższe równanie reakcji, wpisując wzory półstrukturalne odpowiednich produktów tej reakcji.
Tak przebiega mechanizm ozonolizy na przykładzie 2,3‑dimetylobut‑2-enu. Do atomów węgla tworzących wiązanie podwójne przyłączone są po dwie grupy metylowe za pomocą wiązań pojedynczych Pod wpływem ozonu powstaje produkt pośredni - molozonek i kolejny produkt produkt pośredni - ozonek. Ozonek pod wpływem Zn, kwasu octowego, daje dwie cząsteczki ketonu metylowego – acetonu o wzorze: dwie grupy metylowe przyłączone wiązaniami pojedynczymi do atomu węgla, który tworzy wiązanie podwójne z atomem tlenu.
Ozon jest najbardziej użytecznym odczynnikiem rozszczepiającym podwójne wiązania. Otrzymany w wyniku przepuszczenia strumienia tlenu przez wysokonapięciowe wyładowanie elektryczne, szybko przyłącza się do wiązań podwójnych w niskiej temperaturze, dając cykliczne związki przejściowe, zwane molozonkami. Powstałe molozonki szybko przegrupowują się do ozonków. Niskocząsteczkowe ozonki są wybuchowe – nigdy się ich nie wydziela, ale traktuje się je środkiem redukującym, takim jak metaliczny w kwasie octowym, by przeprowadzić je w związki karbonylowe. Ostatecznym efektem sekwencji reakcji ozonolizy/redukcji cynkiem jest rozszczepienie wiązania podwójnego między atomami węgla i przyłączenie podwójnym wiązaniem atomu tlenu do każdego z atomów węgla alkenu. Jeśli przy atomach węgla, tworzących wiązanie podwójne, nie ma atomów wodoru, powstają ketony; jeśli z kolei przy atomach węgla, tworzących wiązanie podwójne, jest jeden atom wodoru, powstają aldehydy.
Napisz, jak rozumiesz dotyczące ozonu hasło Environmental Protection Agency (Agencji Ochrony Środowiska): „wysoko — dobrze, nisko — źle”.