Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
R1bJYXcnCSVC41
Ćwiczenie 1
Spośród poniższych wskaż elementy budowy roślin mogące wykazywać taksje: Możliwe odpowiedzi: 1. chloroplasty, 2. plemniki mszaków, 3. pędy boczne, 4. korzeń
R19S2BOXwCiCK1
Ćwiczenie 2
Poza tropizmami, nastiami i taksjami, rośliny wykazują także ruchy higroskopowe. Są one efektem nierównomiernego wysychania (kserochazja) i pobierania wody (higrochazja) przez ściany komórkowe. Efektem są odkształcenia komórek i ruchy części organów roślinnych.
Spośród niżej podanych przykładów zaznacz jeden, który może być przykładem ruchu higroskopowego: Możliwe odpowiedzi: 1. otwieranie torebek (typ owocu) mydlnicy wtedy gdy są już one maksymalnie wysuszone, 2. wzrost korzeni w kierunku źródła wody w hodowli hydroponicznej, 3. otwieranie się kwiatów przy dużej wilgotności powietrza
RwnXGfIkyCVTm1
Ćwiczenie 3
Jedno z poniższych zdań zawiera nieprawdziwą informację. Zaznacz je. Możliwe odpowiedzi: 1. Za tropizmy odpowiedzialne są auksyny., 2. Wysokie stężenie auksyn w danej części łodygi rośliny powoduje lokalny wzrost tej części., 3. Wrażliwość poszczególnych organów roślinnych na stężenie auksyn jest zróżnicowana., 4. Auksyny stymulują tropizmy jedynie przez wzrost intensywności podziałów komórkowych.
RslTDyL1IkPgp2
Ćwiczenie 4
Poniższe stwierdzenia dotyczące ruchów roślin oznacz jako prawdziwe lub fałszywe. Heliotropizm słonecznika (Helianthus annuus L.) polega na wygięciu pędu tej rośliny w stronę źródła światła słonecznego. Ruchy te dostrzegalne są w skali jednego dnia. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Nyktynastie, jak wszystkie inne nastie, należą do ruchów autonomicznych. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W przypadku grawitropizmu dodatniego i ujemnego istotne są stężenia auksyn w różnych częściach danego organu. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R1P3HpW3dRNSs2
Ćwiczenie 5
Niektórzy badacze wyróżniają dodatkowy rodzaj nastii, zwany haptonastią. Jest to ruch powodowany przez specyficzny bodziec mechaniczny. Oznacza to, że dany organ roślinny może zareagować na przykład na stały nacisk, ale już nie na uderzenie czy pocieranie. Haptonastia następuje dzięki auksynom i opiera się na mechanizmie wzrostowym. Przykładem tego rodzaju ruchu jest zaginanie się czułków brzeżnych liści rosiczek (Drosera sp.) pod wpływem konkretnego zachowania ofiary.

Na podstawie podanych informacji i własnej wiedzy wskaż poprawne określenia w poniższym tekście. Haptonastia może być uważana za rodzaj sejsmonastiitigmotropizmu ze względu na rodzaj bodźca i to, że jestnie jest ruchem o charakterze kierunkowym. Fakt, że różnice w stężeniach auksyn wpływają na haptonastie, zbliża je z kolei do tigmotropizmówsejsmonastii.
21
Ćwiczenie 6
RO3mFYQCwsoKk
Źródło: Dag Peak, Flickr, licencja: CC BY 2.0.

Powyższe zdjęcie przedstawia ciekawe zjawisko nazywane „nieśmiałością” koron drzew. Wiele gatunków roślin, a w szczególności drzewa liściaste, ogranicza wzrost swoich pędów w obliczu bliskości pędów rośliny sąsiedniej. Przyczyny fizjologiczne tego zjawiska pozostają do dziś niejasne, choć istnieje kilka teorii.

Pierwsza z nich (nr 1) mówi, że „nieśmiałość” jest przystosowaniem roślin do unikania zakażeń szkodnikami i patogenami występującymi na sąsiednich osobnikach.

Według drugiej (nr 2) jest to wariant powszechnego w świecie roślin unikania cienia. Rośliny rosną w kierunku światła i ograniczają wzrost pędów w miejscach zacienionych.

Trzecia teoria (nr 3) wyjaśnia, że wierzchołki pędów roślin sąsiadujących ze sobą ulegają uszkodzeniu w wyniku ścierania (szczególnie w miejscach o dużym natężeniu wiatru) i przestają rosnąć. Możliwe też, że sam bodziec dotykowy powoduje zmianę kierunku wzrostu tych pędów.

Czwarta (nr 4) i ostatnia z najpopularniejszych teorii sugeruje, że rośliny komunikują się ze sobą za pomocą substancji allelopatycznych, niejako ustalając zasięg koron poszczególnych osobników.

R1P9PJnuAqrN9
W powyższym tekście znajdują się odniesienia do dwóch rodzajów tropizmów roślin. Podaj nazwy tych ruchów i wskaż numery teorii nawiązujących do nich. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Kwiaty roślin gatunków A i B otwierają się rano, a zamykają wieczorem. Rośliny rosną w identycznym siedlisku, w swoim bezpośrednim sąsiedztwie. W siedlisku tym pomiędzy nocą a dniem występują znaczne wahania temperatur. Jedna z roślin wykazuje fotonastię, a druga – termonastię.

RqOFCKCKQeH8M
Mając do dyspozycji fitotrony, czyli urządzenia pozwalające na pełną kontrolę temperatury i naświetlenia, zaprojektuj doświadczenie mające na celu rozstrzygnięcie, który z gatunków (A czy B) wykazuje termonastię. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Wytworzenie łagiewki pyłkowej jest jednym z największych ewolucyjnych osiągnięć roślin nasiennych. Łagiewka odpowiedzialna jest za dostarczenie komórek plemnikowych do gametofitu żeńskiego. Komórki plemnikowe roślin nasiennych nie posiadają klasycznej wici (wyjątki obserwujemy wśród miłorzębowatych i sagowców), jednak konstrukcja ich cytoszkieletu jest nietypowa. Pod mikroskopem zaobserwowano zmiany kształtu komórek plemnikowych w łagiewce pyłkowej i ich przemieszczanie się niezgodnie z kierunkiem ruchu cytoplazmy łagiewki. Synergidy (komórki pomocnicze aparatu jajowego) gametofitu żeńskiego wydzielają substancje zwane atraktantami, które nadają kierunek wzrostowi łagiewki pyłkowej. Udowodniono także, że łagiewka pyłkowa rośnie w kierunku miejsca ubogiego w tlen.

Indeks górny Na podstawie: Józef Bednara, Rola szkieletu cytoplazmatycznego w rozmnażaniu roślin, [w:] „Kosmos”, 2003, t. 52, nr 4, s. 469–479. Indeks górny koniec

R1D8AACkrfdDg
Dokonaj analizy tekstu i na jego podstawie podaj dwa rodzaje ruchów zapewniających dostarczenie komórek plemnikowych roślin nasiennych do gametofitu żeńskiego. Każdy rodzaj ruchu nazwij stosując odpowiednią terminologię (tropizm, nastia, taksja). Określ rodzaj bodźca wywołującego te ruchy a także określ kierunek wykonywania ruchu względem działającego bodźca (dodatni, ujemny). Odpowiedź uzasadnij. (Uzupełnij).