Sprawdź się
Zaznacz, co jest jednym z podstawowych problemów globalizacji.
- wykorzystywanie taniej siły roboczej uboższych krajów świata
- informatyzacja
- starzenie się społeczeństw Azji i Ameryki Południowej
- rozwój Tygrysów Azjatyckich
Zaznacz, co zalicza się do gospodarczych skutków globalizacji.
- przeniesienie pracochłonnej produkcji z krajów bogatej Północy do państw biednego Południa
- rozwój gospodarki opartej na wiedzy
- rozprzestrzenianie się uniwersalnego wzorca kulturowego
- rozprzestrzenianie się demokracji
Zdecyduj, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Ruch Fair Trade walczy o poprawę warunków handlu dla producentów i pracowników z Południa. | □ | □ |
| Jednym z azjatyckich tygrysów są Chiny. | □ | □ |
| W Państwie Środka w II połowie XX wieku wykorzystywano w fabrykach osoby zamknięte w obozach pracy. | □ | □ |
| Przeniesienie produkcji z Europy i Ameryki Północnej do Azji i Afryki spowodowało szybszy rozwój gospodarki informacyjnej w tych krajach. | □ | □ |
Przyporządkuj państwa do odpowiednich regionów.
Stany Zjednoczone, Ghana, Wenezuela, Finlandia, Brazylia, Indonezja, Portugalia, Tunezja, Indie, Nowa Zelandia, Bangladesz, Kanada, Niemcy, Australia
| Bogata Północ | |
|---|---|
| Biedne Południe |
Zapoznaj się z fotografią, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
(…) – na czym polega i jak z nim walczyć?(…) to styl życia polegający na gromadzeniu dóbr materialnych i korzystaniu z dostępnych na rynku usług ponad rzeczywiste potrzeby. Postawa taka najczęściej dotyczy obywateli krajów rozwiniętych, gdzie stan posiadania jest miarą jakości życia i społecznego statusu.
(…) we współczesnym świecie jest zjawiskiem powszechnym, choć bynajmniej nie nowym. Sukces jednostki od wieków definiowały posiadane przez nią przedmioty. Ich gromadzenie służyło manifestowaniu wysokiej społecznej pozycji w rzeczywistości, w której tylko nieliczni dysponowali środkami na zaspokajanie potrzeb innych niż podstawowe. W dzisiejszych czasach przeciętny standard życia w krajach rozwiniętych podniósł się na tyle, że dobra luksusowe stały się osiągalne i łatwo dostępne dla wszystkich.
Źródło: Anna Dobroń, (…) – na czym polega i jak z nim walczyć?, 3.09.2018 r., dostępny w internecie: zdrowie.tvn.pl [dostęp 9.01.2021 r.].
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
No logoPozwolono mi tylko na jednokrotne przekroczenie bramy i rozmowę z przedstawicielami kierownictwa – do poszczególnych fabryk wpuszczani są wyłącznie potencjalni importerzy i eksporterzy. Ale kilka dni później, dzięki pomocy osiemnastoletniej robotnicy, wyrzuconej z pracy w fabryce sprzętu elektronicznego, udało mi się ponownie wślizgnąć na teren zakładów i odbyć nieoficjalną wycieczkę. Spośród szeregów identycznych, przypominających ogromne stodoły konstrukcji wyróżniał się biały, prostokątny budynek z napisem Philips, za którego ogrodzeniem piętrzyły się jednak stosy najków. Wygląda na to, że w Cavite produkcja osiągnęła najniższy status naszej epoki: jej fabryki są nieometkowane, nie warte nawet swoosha; wytwórcy zostali sprowadzeni do roli industrialnych pariasów. Czy to właśnie miał na myśli Phil Knight, mówiąc, że nie chodzi mu o buty?
Wytwórstwo zostało skoncentrowane i zamknięte w specjalnej strefie, jakby miało coś wspólnego z odpadami toksycznymi: to czysta produkcja po bardzo niskich kosztach. Cavite, podobnie jak pozostałe rywalizujące z nią strefy, jest czymś w rodzaju Price Club, zniżkowej hurtowni dla korporacyjnych łowców okazji. Widać wyraźnie, że tutejsze fabryki, ustawione pod sznurek, każda za własną zamkniętą bramą strzeżoną przez ochroniarza, zostały starannie zaprojektowane tak, by wycisnąć z tego spłachetka ziemi maksimum produkcji. Pozbawione okien warsztaty o ścianach z taniego plastiku i aluminiowego sidingu cisną się jeden przy drugim, rozdzielone paskiem ziemi o szerokości stopy. Stojaki z kartami zegarowymi prażą się na słońcu, pilnując, by z każdego robotnika wycisnąć maksymalną ilość pracy, a z każdego dnia pracy – maksymalną ilość roboczogodzin. Ulice zieją upiorną pustką, a przez otwarte drzwi – jedyny system wentylacyjny większości zakładów – widać szeregi młodych kobiet, pochylonych w milczeniu nad terkoczącymi maszynami.(…) Bez względu na położenie poszczególnych stref produkcji eksportowej opowieści robotników są do siebie frapująco podobne: dzień pracy jest długi – 14 godzin w Sn Lance, 12 w Indonezji, 16 w południowych Chinach, 12 na Filipinach. Lwią część robotników stanowią kobiety, zawsze młode, zawsze zatrudnione przez kontrahentów lub subkontrahentów z Korei, Tajwanu lub Hongkongu. Kontrahenci zazwyczaj realizują zamówienia koncernów, których siedziby znajdują się w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Japonii, Niemczech lub Kanadzie. W zakładach obowiązuje wojskowa dyscyplina, brygadziści są często brutalni, płace poniżej życiowego minimum, a praca niewymagająca kwalifikacji i monotonna. Dzisiejsze strefy produkcji eksportowej powielają raczej model ekonomiczny fast foodowej franczyzy niż strefy zrównoważonego rozwoju gospodarczego – tak mało mają wspólnego z krajem, na którego obszarze się znajdują. Owe gniazda czystego przemysłu okrywa płaszcz przemijalności: kontrakty przychodzą i odchodzą niemal niezauważone; robotników, w większości napływowych, niewiele łączy z miastem czy prowincją, w której pracują; sama praca jest tymczasowa, często tylko na jeden sezon.
Źródło: Naomi Klein, No logo, Warszawa 2004, s. 211–2013.
Zapoznaj się ze źródłami, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Źródło I
Mapa państw świata według wskaźnika rozwoju społecznego (HDI)
Źródło II
Ranking HDI: Polska coraz wyżej w gronie państw bardzo wysoko rozwiniętychDolną granicą kwalifikacji do grona państw bardzo wysoko rozwiniętych jest wynik 0,800 punktów. O 0,001 punktu lepszy rezultat osiągnęły Seszele, które znalazły się na 62. miejscu na świecie.
Kolejna grupa krajów to kraje wysoko rozwinięte na czele, których znajduje się Serbia z wynikiem 0,799 punktów. Identyczny wynik ma również Trinidad i Tobago. Oba państwa z dużym prawdopodobieństwem wskoczą w następnym badaniu do grona państw bardzo wysoko rozwiniętych wg klasyfikacji rankingu HDI.
Trzecią grupą krajów są państwa średnio rozwinięte. Górną granicą tej grupy jest wynik na poziomie 0,700 punktów. O 0,002 punktu gorszy rezultat osiągnęły malutkie Wyspy Marshalla, które w tym zestawieniu wyprzedziły Wietnam (0,693).
Ostatnią grupą państwa są te nisko rozwinięte. Najgorzej rozwiniętym krajem na świecie jest Niger, którego wynik wynosi 0,377. Nieznacznie tylko lepsza jest Republika Środkowoafrykańska (0,381) oraz Czad (0,401).
Źródło: Ranking HDI: Polska coraz wyżej w gronie państw bardzo wysoko rozwiniętych, 21.12.2019 r., dostępny w internecie: obserwatorgospodarczy.pl [dostęp 9.01.2021 r.].
Źródło III
Nowe ujęcie wskaźnika rozwoju społecznego HDIZmiany w metodzie wyliczania wskaźnika HDI wprowadzone w raporcie z 2010 roku są wielorakie i świadczą o tym, że jest to gruntownie zmodyfikowany wskaźnik rozwoju społecznego. Jeśli chodzi o dwa wymiary – zdrowie i edukację – wykorzystano używane już wcześniej mierniki, a źródło danych jest takie samo jak poprzednio. Warto zwrócić uwagę na rezygnację ze wskaźnika piśmienności – po raz pierwszy międzynarodowa organizacja przyznała, że analfabetyzm nie jest już problemem światowym. W przypadku zdrowia i edukacji dokonano jedynie modyfikacji mierników, a nie ich kompletnej zmiany. Za taką można uznać wprowadzenie średniej geometrycznej do agregacji wyników. Powoduje to większą wrażliwość wskaźnika HDI, a przez to uwypuklenie różnic między krajami. Jednym z celów użycia średniej geometrycznej było też – według twórców raportu – zniesienie efektu substytucji jednego z wymiarów przez inny. Innymi słowy, miało to zapobiec wzrostowi wskaźnika HDI przez np. wyższy dochód, przy braku postępów w dziedzinie zdrowia. Ten efekt nie został przez autorów raportu potwierdzony przykładami. Jednak największą zmianą wprowadzoną w 2010 roku jest użycie Dochodu Narodowego Brutto zamiast PKB na osobę. DNB zawiera te same wartości co PKB, ale po dodaniu salda dochodów zagranicznych. Dla przykładu, zyski przedsiębiorstwa francuskiego działającego w Polsce zaliczane są do PKB Polski, ale nie zaliczają się do polskiego DNB. Gospodarki o dużym udziale przedsiębiorstw zagranicznych będą więc miały niższe DNB niż PKB. W przypadku HDI ten efekt jest oczywiście relatywizowany poprzez odniesienie wartości dla danego kraju do wartości maksymalnej i minimalnej dla wszystkich badanych krajów. (…) Niektóre gospodarki uzyskują inną pozycję w rankingu w zależności od tego, czy bierze się pod uwagę PKB czy DNB.
Źródło: Radosław Antczak, Nowe ujęcie wskaźnika rozwoju społecznego HDI, „Studia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów” 2012, t. 117, s. 7–24.