Sprawdź się
Teksty do ćwiczeń:
IliadaPieśń XXI
I wydając bógbóg gniewny wyrazy człowiecze,
Z głębi swoich przepaści do Achilla rzecze:
„Achillu! Ufny w męstwo i od bogów wsparty,
Za co na biednych ludzi tak jesteś zażarty?
Jeśli Zeus już Trojany oddał w ręce twoje,
Przynajmniej nie w mych nurtach srogie czyń zaboje!
Zawalony trupami, ściśnioną mam drogę
I toczyć już do morza wód moich nie mogę.[…]
Achilles rzekł: „Skamandrze! Słuszne twoje żale,
Lecz później cię usłucham, dzisiaj trwam w zapale,
Dzisiaj walczę bez przerwy, mszcząc się za lud grecki,
Aż do miasta zapędzę ten naród zdradziecki […]”.
Skacze w koryto: rzeka mąci się i wzdyma,
Wzrusza gwałtownie wody i z swego łożyska
Powałem obalone trupy na brzeg ciska,
Ryczy jak wół; w głębokich swych otchłań ukryciu
Ocala tych, co jeszcze zostali przy życiu.
Groźne wały o puklerzpuklerz bijąc strasznie warczą:
Już się im oprzeć siły Achilla nie starczą,
Już silnym porwanego pędem nurty niosły. […]
Wysoki wiązwiąz na wodzie jak most się roztoczył;
Bohater z czarnych głębi na niego wyskoczył
I zdumiony na pole czym prędzej ucieka.
Sczerniona bardziej jeszcze nadyma się rzeka
I ściga za Achillem, aby go oddalić,
A nieszczęśliwych Trojan od zguby ocalić.[…]
Tak tam wody prędkiego Achilla goniły –
Przy boskiej sile słabe bohaterów siły,
Ilekroć chciał się oprzeć, mocno stawiać nogi,
I widzieć, czy go wszystkie niebios pędzą bogi,
Tylekroć KsantKsant wezbrany w trop za nim poskoczył
I groźnymi bałwany ramiona otoczył.
Przerażon wyskakuje, ucieka od brzegu, […]
Ale Ksant z strasznym szumem wzniósł wody obfite.
Pianą, krwią i gęstymi trupami okryte,
Na powietrzu zawieszon stanął potok wzdęty;
Już nim zupełnie rycerz został ogarnięty”.
Krzyknęła HeraHera, trwożna, żeby nie utonął,
Żeby go potok w głębiach swoich nie pochłonął,
Więc prędko tymi słowy do HefajstaHefajsta rzekła:
„Śpiesz synu! Patrz, jak rzeka sroży się zaciekła!
Ty sam uskromisz Ksantu wody szalejące,
Natęż twe siły, natęż twe tchnienie gorące!”Źródło: Homer, Iliada, tłum. F. K. Dmochowski, Kraków 1974, s. 267–269.
IliadaPieśń XXIV
Wszedł PryjamPryjam cicho, ukląkł, za nogi uchwycił
I rękom srogim, które w podziemne otchłanie
Tylu strąciły synów, dał pocałowanie. […]
Zdziwieni towarzysze patrzają po sobie,
Gdy starzec zaczął, w ciężkiej pogrążon żałobie:
„Pomnij na ojca swego, boski Achillesie„Pomnij na ojca swego, boski Achillesie […]
Hektor, zginął od ciebie, walcząc za ojczyznę.
Po niego tu przychodzę. Uczcij mą siwiznę!
Masz okup wielkiej ceny, masz drogie ofiary: […]
Jam usta – tegom wreszcie nieszczęśliwy dożył
Na ręce synów moich zabójcy położył!” […]
Pofolgowawszy sercu łzami obfitymi,
Wstał i podając rękę, podniósł starca z ziemi;
Wzruszyła go poważna głowa, broda siwa,
Na koniec się do niego w tych słowach odzywa:
„O nieszczęśliwy starcze! Coś ty nędzy zażył! […]
Na co się mamy dręczyć? Próżne nasze smutki,
Żadne z nich dobre dla nas nie wynikną skutki.
Smutek dostali ludzie od bogów podziałem
Oni się tylko cieszą szczęściem doskonałem”. […]
Z prędkością lwa z namiotu Achilles wyskoczył, […]
Brankom ciało myć kazał i maścić na boku,
Chcąc ojcu bolesnego oszczędzić widoku…
Miękka dłoń dziewic myje ciało i namaszcza,
Okrywa piękną szatą i obwodem płaszcza.
PelidPelid je na pogrzebne łoże dźwignął z ziemi
I na wozie położył z towarzyszami swemi, […]
Stary Pryjam nie spuszczał z Achillesa oka:
„Gdy mi pozwolisz pogrzeb odprawić spokojnie –
Rzekł Pryjam – i powściągniesz Greki przez tę porę,
Nową od ciebie łaskę, Achilu, odbiorę…” […]
„Będziesz miał czas żądany do pogrzebnej części
Wszystko daję, Pryjamie, dla twojej boleści”.Źródło: Homer, Iliada, tłum. F.K. Dmochowski, Kraków 1974, s. 317–322.
OdysejaPieśń VIII
„Nuże dalej, zaśpiewaj o koniu drewnianym,
Przez Epeja z AtenąEpeja z Ateną wspólnie zbudowanym,
Jak do Troi wprowadził Odys zdradnie dzieło
Pełne zbrojnych, od których to miasto runęło.
Jeśli i to porządkiem opowiesz mi jeszcze
Tedy wszystkim ja ludziom, jacy są, obwieszczę,
Że to bóg, bóg cię natchnął nieśmiertelnym pieniem!”
To rzekł; a gęślarzgęślarz boskim nuż śpiewać natchnieniem:
Jak jedni, na burtowne wsiadłszy już okręty
Odbijali, gdy obóz trawił pożar wszczęty;
Jak inni razem z sławnym Odysem AchajeAchaje
W koniu siedzą, przez Trojan oblężeni zgraje,
Bo wróg sam tego konia wciągnął był do grodu:
A tak, gdy wkoło mnóstwo radziło narodu
Nad tym koniem, trojakie dając o nim zdanie:
Raz, aby gmach wydrążnywydrążny dać na porąbanie;
Znów, by z murów zamkowych strącić go na skały
Lub dla bogów zachować pomnik okazały –
Co się też wkrótce pełnić miało w rzeczy saméj,
Bo Troi przeznaczeniem runąć, jeśli w bramy
Swe puści konia, w którym tylu tam heroi
Greckich siedziało, skrytych na zagładę Troi.
Dalej śpiewał, jak Grecy po mieście hulali,
Gdy się z brzucha zdradnego konia wysypali,
Jak na mury zamkowe leźli ci i owi,
Jak Odys w Deifoba dworzecDeifoba dworzec, AresowiAresowi
Podobien, wpadł z Atrydą MenelemAtrydą Menelem we dwójkę,
Jak twardą mu tam przyszło z wrogiem stoczyć bójkę,
Jak go zmógł, bo AteneAtene wsparła go ramieniem.
Tak śpiewał boski piewca. Odys z rozrzewnieniem
Słuchał go; łzy mu z powiek lunęły nawałem.Źródło: Homer, Odyseja, oprac. J. Łanowski, tłum. L. Siemieński, Wrocław , s. 162–163.
Dopasuj do pojęć: bohaterstwo oraz bohaterszczyzna ich synonimy.
heroizm, zuchwałość, brawura, odwaga, ryzykanctwo, chojractwo, animusz, śmiałość, niefrasobliwość
| bohaterstwo | |
|---|---|
| bohaterszczyzna |
Zaznacz poprawne odpowiedzi.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| W wojnie trojańskiej brali udział bogowie, herosi i ludzie. | □ | □ |
| Powodem wojny trojańskiej było porwanie żony Menelaosa przez Priama. | □ | □ |
| Hektora zabił Parys. | □ | □ |
| Achillesa zabił Parys. | □ | □ |
| Eneasz walczył po stronie Greków. | □ | □ |
| Odyseusz przedstawił się Polifemowi jako władca Itaki. | □ | □ |
| Diomedes przegrał w pojedynku z Aresem. | □ | □ |
| Ajaks popełnił samobójstwo, bo odtrąciła go piękna Helena. | □ | □ |
| Patroklos zginął, mając na sobie zbroję Achillesa. | □ | □ |
Wskaż poprawne odpowiedzi:
Gniew {#Skamandra} / {Zeusa} na Achillesa został wywołany tym, że grecki heros zabijał Trojan {#w jego falach} / {w dniu jego święta}, a tym samym utrudniał {#przepływ wód do morza} / {obrzędy na cześć boga}.
O jakiej cesze Achillesa świadczy fragment przedstawiający walkę herosa ze Skamandrem?
Wynotuj cechy Achillesa. W odpowiedzi poprzyj swoje spostrzeżenia cytatami z utworu albo odwołaj się do odpowiednich fragmentów lektury.
Czy zachowanie Priama w namiocie Achillesa świadczy o jego bohaterstwie? Napisz odpowiedź, w której podasz argumenty na potwierdzenie twojego wyboru.
Na pomysł, jak dostać się za mury Troi, wykorzystując fortel z koniem trojańskim, wpadł Odyseusz. Czy w jego wypadku spryt wiązał się z brakiem odwagi? Uzasadniając odpowiedź, przywołaj odpowiedni cytat z Odysei.
Napisz liczący co najmniej 400 słów tekst na temat: „Wielkie czyny nie wymagają wielkiej siły”. Odwołaj się w nim do wydarzeń z życia bohaterów Iliady i Odysei.