Barbara Bogołębska, Monika Worsowicz Retoryka i jej zastosowania

Początki retoryki opisowej (teorii retoryki) wiążą się z działalnością pedagogiczną grupy filozofów zwanych sofistami (V w. p.n.e.), którzy propagowali ideał człowieka – przywódcy ludu, tzw. demagoga. Głoszone przez nich poglądy (m.in. „człowiek jest miarą wszechrzeczy” – zatem nie ma jednej powszechnej prawdy, są jedynie prawdy „cząstkowe”, w danej chwili wiarygodne/przekonujące dla człowieka; każdego można przekonać do uznania za prawdę dowolnego zdania, jeśli tylko odpowiednio się je zaprezentuje) oraz działania (odpłatne nauczanie wygłaszania przemówień i przekonywania do swoich racji, co mogło doprowadzić do wygrania sprawy sądowej bez względu na wymowę faktów) przyczyniły się do nadużywania słowa w celach politycznych i finansowych.

1 Źródło: Barbara Bogołębska, Monika Worsowicz, Retoryka i jej zastosowania, dostępny w internecie: wydawnictwo.uni.lodz.pl [dostęp 23.07.2020 r.].

Autoprezentacja

Dobry wizerunek liczy się zawsze – najbardziej chyba jednak podczas pierwszego kontaktu, kiedy to (czy chcemy tego czy też nie chcemy) „robimy” tzw. pierwsze wrażenie. (…)

Wiąże się to z dwoma ciekawymi efektami. Pierwszy z nich to tzw. efekt „aureoli”, który zachodzi, gdy pierwsze wrażenie, jakie robimy, jest korzystne – nasze dalsze zachowania będą wtedy najprawdopodobniej również oceniane dobrze (o ile oczywiście nie popełnimy strasznej gafy lub błędu). Przeciwieństwem jest efekt „rogów” – złe pierwsze wrażenie skłania naszego obserwatora do przypisywania nam następnie raczej niekorzystnych atrybucji; trzeba się wtedy (oj, trzeba!) nieźle namęczyć, aby poprawić tak splamiony wizerunek.

2 Źródło: Autoprezentacja, dostępny w internecie: zsrckp.pl [dostęp 23.07.2020 r.].

Autoprezentacja

Zdobywanie sympatii innych przez mówienie im miłych rzeczy – ta taktyka działa, gdy partner nie domyśla się że chwalimy go po to aby zdobyć jego względy – zrób to subtelnie i pośrednio – skomplementuj „szersze Ja” np. firmę w której pracuje, jego biuro, jego sekretarkę.

2 Źródło: Autoprezentacja, dostępny w internecie: zsrckp.pl [dostęp 23.07.2020 r.].

Magdalena Suppan Pracuję nad swoją samooceną i autoprezentacją

Wyobraź sobie, że masz wygłosić krótki wykład na temat, który jest Ci dobrze znany. Jan K. i Zygmunt S. również znajdują się w takiej sytuacji. Obaj pod względem merytorycznym są niezwykle kompetentni. Jan K. jest człowiekiem zamkniętym w sobie, niepewnym w kontaktach społecznych, ma wprawdzie dobry styl językowy, ale nie dowierza własnym siłom (…). Odczuwa lęk przed wygłaszaniem referatu. Natomiast Zygmunt S. bardzo chętnie znajduje się w centrum zainteresowania. Nie odczuwa zbytniej tremy, ponieważ jest świadomy swojej kompetencji. (…) Podczas wykładu dwóch słuchaczy rozmawia półgłosem. Jan K. myśli: „Oni na pewno są innego zdania i zaraz będą krytykować moją wypowiedź”. Jest zmieszany, staje się jeszcze bardziej nerwowy i coraz częściej zdarzają mu się przejęzyczenia. Obawy Jana K. potwierdzają się, jego wykład faktycznie wypada źle. Zygmunt S. postrzega tę samą sytuację następująco: „Ci dwaj zachowują się jak dzieciaki w szkole. No cóż, dopóki nie przeszkadzają innym, dopóty nie ma to żadnego znaczenia”. Zygmunt S. spokojnie i pewnie kontynuuje wykład.

3 Źródło: Magdalena Suppan, Pracuję nad swoją samooceną i autoprezentacją, dostępny w internecie: lublin.eu [dostęp 23.07.2020 r.].

Magdalena Suppan Pracuję nad swoją samooceną i autoprezentacją

Zgodnie z zasadą Mehrabiana [w przypadku komunikatów ambiwalentnych, dotyczących stanów emocjonalnych, postaw i uczuć – dop. red.] mniej ważne jest to, co mówisz, a bardziej istotne jest to, w jaki sposób przekazujesz informacje. Oto procentowy udział poszczególnych kanałów w procesie komunikacji:

RIc5HoFxe6Iql

Wykres kołowy. Lista elementów: mowa ciała; Wartość: 65; Udział procentowy: 65%słowa; Wartość: 10; Udział procentowy: 10%ton głosu; Wartość: 25; Udział procentowy: 25%

Wykres kołowy. Lista elementów: mowa ciała; Wartość: 65; Udział procentowy: 65%słowa; Wartość: 10; Udział procentowy: 10%ton głosu; Wartość: 25; Udział procentowy: 25%

• Label : mowa ciała

  Value : 65%

• Label : słowa

  Value : 10%

• Label : ton głosu

  Value : 25%

3 Źródło: Magdalena Suppan, Pracuję nad swoją samooceną i autoprezentacją, dostępny w internecie: lublin.eu [dostęp 23.07.2020 r.].

Obronne i asertywne taktyki autoprezentacji

Wielu psychologów społecznych zajmujących się problematyką autoprezentacji wyróżnia obronne i asertywne wzorce autoprezentacji. (…)

Asertywny styl autoprezentacji jest charakterystyczny dla osób pewnych siebie, pozytywnie oceniających efektywność własnych zachowań. Dla takich osób autoprezentacja jest okazją i narzędziem realizacji pożądanych celów. Osoba asertywna traktuje autoprezentację jako wyzwanie, dzięki któremu może zaprezentować własne możliwości, optymalnie zaspokoić własne potrzeby. W sytuacji społecznego stresu (ekspozycji społecznej, rozliczenia się z odpowiedzialności za własne zachowania) jednostka asertywna potrafi skuteczniej bronić pozytywnego obrazu własnej osoby, jej autoprezentacja jest wyrazista i jednoznacznie pozytywna.

5 Źródło: Obronne i asertywne taktyki autoprezentacji, dostępny w internecie: certyfikatyprzezinternet.pl [dostęp 23.07.2020 r.].

Grzegorz Tomicki Autopromocja

Ludzie, którzy próbują wywrzeć wrażenie kompetentnych (…) po pierwsze, grozi im zetknięcie się z paradoksem autopromocyjnym. Ponieważ ludzie naprawdę wybitni nie potrzebują dodatkowo prezentować swoich umiejętności, aktywne promowanie siebie może w oczach otoczenia stanowić dowód, że dana osoba w rzeczywistości wcale nie jest kompetentna. (…)

Drugim problemem w autopromocji jest bilansowanie zdobywanej sympatii z autorytetem. Chociaż człowiek manifestujący swoje umiejętności wywiera wrażenie bardziej kompetentnego, autopromocja często powoduje brak sympatii otoczenia. Pewien eksperyment wykazał, że badani, którzy próbowali przekonać innych o swych kompetencjach, zdobyli znacznie mniejszą sympatię. Istnieje po temu kilka powodów: ludzie nie lubią samochwał; adresat autoprezentacji może poczuć się gorszy; jednostka próbująca zrobić wrażenie swoją inteligencją na ogół dominuje w konwersacji.

6 Źródło: Grzegorz Tomicki, Autopromocja, dostępny w internecie: pzc.innelektury.pl [dostęp 23.07.2020 r.].