Poniżej podano różne tłuszcze, znane Tobie z życia codziennego. Przyporządkuj je w tabeli do odpowiedniej kategorii. Tłuszcze zwierzęce Możliwe odpowiedzi: 1. olej sojowy, 2. słonina, 3. smalec, 4. łój, 5. tłuszcz kokosowy, 6. masło, 7. masło kakaowe, 8. tran, 9. olej rzepakowy, 10. olej słonecznikowy, 11. olej arachidowy, 12. oliwa z oliwek Tłuszcze roślinne Możliwe odpowiedzi: 1. olej sojowy, 2. słonina, 3. smalec, 4. łój, 5. tłuszcz kokosowy, 6. masło, 7. masło kakaowe, 8. tran, 9. olej rzepakowy, 10. olej słonecznikowy, 11. olej arachidowy, 12. oliwa z oliwek
Poniżej podano różne tłuszcze, znane Tobie z życia codziennego. Przyporządkuj je w tabeli do odpowiedniej kategorii. Tłuszcze zwierzęce Możliwe odpowiedzi: 1. olej sojowy, 2. słonina, 3. smalec, 4. łój, 5. tłuszcz kokosowy, 6. masło, 7. masło kakaowe, 8. tran, 9. olej rzepakowy, 10. olej słonecznikowy, 11. olej arachidowy, 12. oliwa z oliwek Tłuszcze roślinne Możliwe odpowiedzi: 1. olej sojowy, 2. słonina, 3. smalec, 4. łój, 5. tłuszcz kokosowy, 6. masło, 7. masło kakaowe, 8. tran, 9. olej rzepakowy, 10. olej słonecznikowy, 11. olej arachidowy, 12. oliwa z oliwek
1
Ćwiczenie 2
Poniżej przedstawiono wzory czterech różnych cząsteczek tłuszczów.
Zapoznaj się z opisami wzorów czterech różnych cząsteczek tłuszczów.
R3u0PbFkyxqGn
Na ilustracji są cztery wzory. A. Wzór: po lewej stronie wzoru z góry na dół łączą się ze sobą następujące grupy - metylenowa z grupą CH, ta z kolei łączy się z kolejną grupą metylenową. Po prawej stronie wzoru każda z nich łączy się z grupą COO. Pierwsza grupa COO łączy się z grupą , druga i trzecia grupa COO łączy się z grupą ., B. Wzór: po lewej stronie wzoru z góry na dół łączą się ze sobą następujące grupy - metylenowa z grupą CH, ta z kolei łączy się z kolejną grupą metylenową. Po prawej stronie wzoru każda z nich łączy się z grupą COO. Ta z kolei łączy się z grupą metylenową. W pierwszym i drugim rzędzie wzoru jest ona siedem razy wzięta, w ostatnim 16 razy wzięta. W pierwszym i drugim rzędzie grupa ta łączy się po prawej stronie z grupą CH, która łączy się z grupą CH, a ta z grupą metylenową siedem razy wziętą. Grupa ta łączy się z grupą metylową. W trzecim łańcuchu wzoru po grupie metylenowej 16 razy wziętej jest tylko grupa metylowa., C. po lewej stronie wzoru z góry na dół łączą się ze sobą następujące grupy - metylenowa z grupą CH, ta z kolei łączy się z kolejną grupą metylenową. Po prawej stronie wzoru każda z nich łączy się z grupą COO. Każda z tych grup łączy się po prawej stronie z grupą ., D. .
Źródło: GroMar Sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RdtWnrZt9TTbL
Wybierz poprawny opis stanu skupienia powyższych tłuszczów. Możliwe odpowiedzi: 1. Tylko tłuszcz A jest substancja stałą, 2. Tylko tłuszcz D jest substancją stałą., 3. Tłuszczami stałymi są związki C i D., 4. Żaden z powyższych tłuszczów nie jest substancją stałą.
1
Ćwiczenie 3
Poniżej przedstawiono wzory czterech różnych cząsteczek tłuszczów.
Zapoznaj się z opisami wzorów czterech różnych cząsteczek tłuszczów.
R3u0PbFkyxqGn
Na ilustracji są cztery wzory. A. Wzór: po lewej stronie wzoru z góry na dół łączą się ze sobą następujące grupy - metylenowa z grupą CH, ta z kolei łączy się z kolejną grupą metylenową. Po prawej stronie wzoru każda z nich łączy się z grupą COO. Pierwsza grupa COO łączy się z grupą , druga i trzecia grupa COO łączy się z grupą ., B. Wzór: po lewej stronie wzoru z góry na dół łączą się ze sobą następujące grupy - metylenowa z grupą CH, ta z kolei łączy się z kolejną grupą metylenową. Po prawej stronie wzoru każda z nich łączy się z grupą COO. Ta z kolei łączy się z grupą metylenową. W pierwszym i drugim rzędzie wzoru jest ona siedem razy wzięta, w ostatnim 16 razy wzięta. W pierwszym i drugim rzędzie grupa ta łączy się po prawej stronie z grupą CH, która łączy się z grupą CH, a ta z grupą metylenową siedem razy wziętą. Grupa ta łączy się z grupą metylową. W trzecim łańcuchu wzoru po grupie metylenowej 16 razy wziętej jest tylko grupa metylowa., C. po lewej stronie wzoru z góry na dół łączą się ze sobą następujące grupy - metylenowa z grupą CH, ta z kolei łączy się z kolejną grupą metylenową. Po prawej stronie wzoru każda z nich łączy się z grupą COO. Każda z tych grup łączy się po prawej stronie z grupą ., D. .
Źródło: GroMar Sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1r6fQqw5O79H
Łączenie par. W którym wierszu tabeli prawidłowo zaklasyfikowano tłuszcze pod względem pochodzenia?. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce
Łączenie par. W którym wierszu tabeli prawidłowo zaklasyfikowano tłuszcze pod względem pochodzenia?. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce. . Możliwe odpowiedzi: Tłuszcze roślinne, Tłuszcze zwierzęce
R15qLJyoX3wc02
Ćwiczenie 4
Uzupełnij poniższy tekst, wybierając właściwy wyraz z podanych. Tłuszcze należą do związków chemicznych, zwanych 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole. Tłuszcze ciekłe to związki pochodzenia 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, w których wyjątek stanowi 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole. Natomiast tłuszcze stałe to w większości tłuszcze pochodzenia 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole. Tłuszcze bardzo dobrze rozpuszczają się w 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, czyli w rozpuszczalnikach 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, natomiast słabo w rozpuszczalnikach 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, takich jak 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole czy 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, o krótkich łańcuchach węglowodorowych. Charakteryzują się 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole temperaturami wrzenia.
Uzupełnij poniższy tekst, wybierając właściwy wyraz z podanych. Tłuszcze należą do związków chemicznych, zwanych 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole. Tłuszcze ciekłe to związki pochodzenia 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, w których wyjątek stanowi 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole. Natomiast tłuszcze stałe to w większości tłuszcze pochodzenia 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole. Tłuszcze bardzo dobrze rozpuszczają się w 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, czyli w rozpuszczalnikach 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, natomiast słabo w rozpuszczalnikach 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, takich jak 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole czy 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole, o krótkich łańcuchach węglowodorowych. Charakteryzują się 1. tran, 2. wysokimi, 3. woda, 4. roślinnego, 5. zwierzęcego, 6. niepolarnych, 7. polarnych, 8. estrami, 9. węglowodorach, 10. alkohole temperaturami wrzenia.
21
Ćwiczenie 5
R1PlQ2oa6bpEN
Oceń, czy tłuszcze mają hydrofobowy („bojący się” wody) czy hydrofilowy („lubiący” wodę) charakter. Odpowiedź:
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na budowę tłuszczów, i w oparciu o nią zadecyduj, czy substancje te są polarne, czy niepolarne.
Tłuszcze mają zdecydowanie hydrofobowy charakter, ze względu na występowanie w ich strukturze długich łańcuchów niepolarnych węglowodorów o dużej masie.
RApoVGKcvcMvc2
Ćwiczenie 6
Z informacji podanych poniżej wybierz te, które są wspólne dla trioleinianu glicerolu i tripalmitynianu glicerolu. Możliwe odpowiedzi: 1. Są substancjami ciekłymi., 2. Ulegają reakcjom spalania., 3. Mają wysokie temperatury wrzenia., 4. Mają niskie temperatury wrzenia., 5. Ich cząsteczki zawierają grupy estrowe., 6. Są substancjami stałymi., 7. Mają gęstość większą od wody., 8. Dobrze rozpuszczają się w benzynie.
31
Ćwiczenie 7
W oparciu o budowę strukturalną poniższych tłuszczów wyjaśnij, który z nich będzie się charakteryzował niższą temperaturą topnienia.
RLupUid4HJ9lO
Na ilustracji są dwa wzory. 1. Wzór tripalmitynianu glicerolu. To połączone ze sobą trzy poziome, długie, zygzakowate łańcuchy. W łańcuchach brak wiązań podwójnych., 2. Wzór trioleinianu glicerolu. To połączone ze sobą trzy poziome, długie, zygzakowate łańcuchy. W każdym łańcuchu jest jedno wiązanie podwójne.
Źródło: GroMar Sp.z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
RsoSMfVlD0Ltm
Wyjaśnienie:
(Uzupełnij).
R15OtjD9ZJ8Hv
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
Innymi słowy, dlaczego w temperaturze pokojowej jeden z nich występuje w postaci ciała stałego, a drugi w postaci cieczy?
Trioleinian glicerolu charakteryzuje się niższą temperaturą topnienia niż tripalmitynian glicerolu. Wynika to z różnic w budowie obu tłuszczów. Trioleinian glicerolu jest tłuszczem nienasyconym, zbudowanym z reszt kwasowych kwasu oleinowego, posiadającego wiązanie podwójne pomiędzy a atomem węgla. Brak możliwości rotacji wokół wiązań podwójnych uniemożliwia łańcuchom węglowodorowym tworzenie zwartych sieci krystalicznych, tak jak w przypadku nasyconych reszt kwasowych tripalmitynianu glicerolu. A im łatwiej tworzy się kryształ, tym więcej energii trzeba dostarczyć, aby tą zwartą strukturę zniszczyć, czyli temperatura topnienia będzie wyższa.
31
Ćwiczenie 8
Zaprojektuj krótkie doświadczenie, w którym sprawdzisz rozpuszczalność masła w chloroformie () i w wodzie. Wykonaj schematyczny rysunek, zapisz obserwacje i wnioski.
R1Ps2VdBQ1h7Y
Problem badawczy:
{Uzupełnij}
Hipoteza:
{Uzupełnij}
Schemat doświadczenia:
{obraz-Schemat narysuj w zeszczycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w tym miejscu.}
Obserwacje:
{Uzupełnij}
Wnioski:
{Uzupełnij}
RxQdm412tMxBi
(Uzupełnij).
Zastanów się, do którego z tych związków chemicznych (niepolarnego chloroformu czy polarnej wody), bardziej podobne są tłuszcze zawarte w maśle.
Problem badawczy: Czy masło nie rozpuści się zarówno w wodzie jak i chloroformie?
Hipoteza: Tłuszcze wykazują dobrą rozpuszczalność w rozpuszczalnikach niepolarnych takich jak np. chloroform.
Schemat doświadczenia:
Re7BERbttarSK
Na ilustracji są dwie probówki - w każdej z nich na dnie jest kawałek masła o takiej samej masie. Do pierwszej probówki dodano 2 centymetry sześcienne . Do drugiej probówki dodano 2 centymetry sześcienne wody.
Schemat doświadczenia
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Obserwacje: W probówce pierwszej masło rozpuściło się – widoczna jest tylko jedna faza, natomiast w drugiej nie – widoczne są dwie fazy.
Wnioski: W probówce pierwszej powstała mieszanina jednorodna – tłuszcz rozpuścił się w chloroformie, ponieważ również jest substancją niepolarną. W probówce drugiej powstała mieszanina niejednorodna – tłuszcz nie rozpuścił się w wodzie.