Piotr Skarga Kazanie ósme. O szóstej chorobie Rzeczypospolitej, która jest dla grzechów jawnych i niekarności ich

Cóż mam z tobą czynić, nieszczęśliwe królestwo? Kto tu na was, ze wszech stron królestwa zebraneze wszech stron królestwa zebraneze wszech stron królestwa zebrane, i na głowy ludu patrzy i wasze obyczaje i sprawy widzi, domyślać się może, jakie niezbożności i grzechy po wszystkiej Koronie panują!

Bych był IzajaszemIzajaszIzajaszem, chodziłbych boso i na poły nagi, wołając na was, rozkoszniki i rozkosznice, przestępniki i przestępnice zakonuzakonzakonu Bożego: „[…] I będzie wam złość wasza, jako mur porysowany wysoki, który, gdy się nie spodziejecie, upadnie. I jako garncarska flasza, mocno uderzona, z której się nie najdzie skorupka na noszenie trochy ognia i na poczerpnienie trochy wody z dołku”Indeks górny 1„I będzie…”1 Indeks górny koniec^{1„I będzie…”1}. Ustawicznie się mury Rzeczyposp[olitej] waszej rysują, a wy mówicie: Nic, nic! Nie‑rządem stoi Polska! Lecz gdy się nie spodziejecie, upadnie i was wszytkich potłucze!

Bych był JeremijaszemJeremiaszJeremijaszem, wziąłbych pęta na nogi i okowyokowyokowy, i łańcuch na szyję i wołałbych na was grzeszne, jako on wołał: „Tak spętają pany i pożonąpożoną – pogoniąpożoną jako barany w cudze strony”. […] I ukazałbych zbutwiałą i zgnojoną suknią, którą trząsnąwszy, gdyby się w perzyny rozleciała, mówiłbych do was: „Tak się popsuje i w niwecz obróci, i w dym a w perzynę pójdzie chwała wasza i wszytki dostatki wasze”Indeks górny 2„Tak się popsuje i w niwecz obróci…”2 Indeks górny koniec^{2„Tak się popsuje i w niwecz obróci…”2}. I wziąwszy garniec gliniany, a zwoławszy was wszytkich uderzyłbych go mocno o ścianę w oczach waszych, mówiąc: „Tak was pogruchocę, mówi Pan Bóg, jako ten garniec, którego skorupki spoić się i naprawić nie mogą”Indeks górny 3„Tak was pogruchocę…”3 Indeks górny koniec^{3„Tak was pogruchocę…”3}. I wołałbych jako i on, płacząc: „Kto głowie mojej doda wody i źrzódło łez oczom moim, abych we dnie i w nocy opłakał pobite ojczyzny i narodu mego? Uciekłbych na pustynią i odbieżałbych ludu mego, bo wszyscy wyrodkowie (jakoby nie onych dobrych ojców synowie) i skupienie zbrodniów […].Indeks górny 4„Kto głowie mojej doda wody…”4 Indeks górny koniec^{4„Kto głowie mojej doda wody…”4}” Zwołajcie narzekalniczeknarzekalniczkinarzekalniczek, niech nad nami lamentują, mówiąc: „Puszczajcie łzy oczy nasze, i powieki nasze opływajcie wodą! O jakośmy zwojowani i wielce pohańbieni! […]”Indeks górny 5„Puszczajcie łzy oczy nasze…”5 Indeks górny koniec^{5„Puszczajcie łzy oczy nasze…”5}.

Bych był (EzechijelemEzechijel Ezechijelem), ogoliwszy głowę i brodę, włosy bych na trzy części rozdzielił. I spaliłbych jednę część, a drugą bych posiekał, a trzecią bych na wiatr puścił. I wołałbych na was: „Jedni z was poginiecie głodem, drudzy mieczem, a trzeci się po świecie rozproszycie”Indeks górny 6„Jedni z was poginiecie głodem…”6 Indeks górny koniec^{6„Jedni z was poginiecie głodem…”6}. I nie wychodziłbych z mieszkania mego drzwiami ani oknem, alebych ścianę przekopał, w rzeczyw rzeczy rzeczy uciekając. I wołałbych na was: „Tak się z wami stanie, żadne was zamki twierdze nie obronią! Wszytkie nieprzyjaciel wywróci i was pogubi!”

Bych był JonaszemJonaszJonaszem, chodząc po ulicach wołałbych na was: „Czterdzieści dni nie wynidą, a Niniwe abo to królestwo wasze upadnie”Indeks górny 8„Czterdzieści dni nie wynidą…”8 Indeks górny koniec^{8„Czterdzieści dni nie wynidą…”8}.

Bójcie się wżdy tych pogróżek. Jać objawienia osobliwego od P[ana] Boga o was i o zgubie waszej nie mam. Ale poselstwo do was mam od P[ana] Boga i mam to poruczenie, abych wam złości wasze ukazował i pomstę na nie, jeśli ich nie oddalicie, opowiadał. Wszytkie królestwa, które upadały, takie posłańce Boże i kaznodzieje miały, którzy im wymiatali na oczywymiatać na oczywymiatali na oczy grzechy ich i upadek oznajmiali. Jako mieli Żydowie przed Babilońską niewoląBabilońska niewolaBabilońską niewolą, o czym Pismo mówi: „Posyłał Pan Bóg posły swoje do nich, rano wstając i co dzień upominając. Przeto iż chciał pofolgować ludowi swojemu i mieszkaniu swemu. Ale się oni z posłów Bożych śmiali i natrząsali (mówiąc: dawno nam grozicie, a nic nie masz, chwała Bogu). I lekce uważali słowa Boskie, aż przyszedł gniew Boży na nie, i lekarstwo żadne być nie mogło”Indeks górny 9„Posyłał Pan Bóg posły swoje do nich … „9 Indeks górny koniec^{9„Posyłał Pan Bóg posły swoje do nich … „9}.

2 Źródło: Piotr Skarga, Kazanie ósme. O szóstej chorobie Rzeczypospolitej, która jest dla grzechów jawnych i niekarności ich, [w:] tegoż, Kazania sejmowe, oprac. J. Tazbir, M. Korolka, Wrocław 1984, s. 200–203.

Piotr Skarga Kazanie ósme. O szóstej chorobie Rzeczypospolitej, która jest dla grzechów jawnych i niekarności ich

Daje nam Pismo ś. znać, iż jedne są pogróżki Boskie, które się odmienić mogą, gdy ludzie pokutują, a wypraszają się z gniewu Boskiego. Jako Niniwczykowie od zapadnienia i jako Ezechijasz król od śmierci się wyprosił: choć mu powiedziano: „Rozpraw dom swój; bo już umrzesz, a żyć nie będziesz”Indeks górny 10„Rozpraw dom swój…” 10 Indeks górny koniec^{10„Rozpraw dom swój…” 10}. On się wypłakał i wymodlił, iż Pan Bóg dekret swój odmienić raczył.

Drugie są pogrożenia Pańskie, które się nie iszczą rychło, ale aż na potomstwie i synach grzeszących i ojców złych naśladujących. Takie było o potopie, które się nie ziściło, aż we sto lat i dwadzieścia. I ono o Babilońskiej niewolej, o które prosił tenże Ezechijasz Pana Boga, aby ono złupienie domu królewskiego i pobranie w niewolą synów jego nie przychodziło za czasów i dni jego, gdy mówił do Izajasza: „Już wszytko dobrze, co Pan Bóg uczyni, choć nas tak srogo pokarze i pogubi; jednak proszę, aby był pokój za dni moich, abych ja na to nie patrzył”Indeks górny 11„Już wszytko dobrze, co Pan Bóg uczyni…”11 Indeks górny koniec^{11„Już wszytko dobrze, co Pan Bóg uczyni…”11}.

Trzecie pogróżki są, które żadnej odmiany mieć nie mogą. Gdy widzi Pan Bóg, iż się ludzie do pokuty nie udadzą ani skłonią, tedy czyni na zgubę ich nieodmienny swój dekret. Jaki uczynił na Faraona, gdy mówił: „Ja zatwardzę serce jego, iż nie usłucha, ani prawej pokuty czynić będzie”Indeks górny 12„Ja zatwardzę serce jego…”12 Indeks górny koniec^{12„Ja zatwardzę serce jego…”12}. To jest, wiedział Pan Bóg (bo mu tę wiadomość trudno odejmować), iż wolnej wolej swojej nie miał na dobre użyć. I przeto łaskę swoją od niego oddalił, które oddalenie zatwardzenim się zowie. […]

Z jakiemiż pogróżkami posłał mię do was Pan Bóg, Przezacni Panowie moi? Jeśli mię spytacie: z pierwszymi, czy z wtórymi, czy z trzecimi? Ja odpowiem: nie wiem. To tyło wiem, iż jedna z tych trzech was nie minie. A ja wam, namilszym bratom moim, i ludowi memu, i ojczyźnie miłej mojej pierwszej życzę, aby wam Pan Bóg tak groził, jakoby wam dał pomoc do powstania i pokuty na odmianę dekretów i pogróżek swoich; abyśmy nie ginęli, ale się przestraszywszy do ubłagania gniewu Pańskiego wszytko serce i myśli obrócili.

4 Źródło: Piotr Skarga, Kazanie ósme. O szóstej chorobie Rzeczypospolitej, która jest dla grzechów jawnych i niekarności ich, [w:] tegoż, Kazania sejmowe, oprac. M. Korolka, J. Tazbir, Wrocław 1984, s. 204–206.