Staw czoło różnym głoskom!
Przyglądając się schematowi budowy narządów mowy, opisz powstawanie wybranego dźwięku mowy (głoski).
Uzupełnij tekst wybranymi wyrazami.
bezdźwięczne, litery, miękkie, Spółgłoski, samogłoski, ustne, nosowe, dźwięczne, zgłoski, nosowych, cyfry
Kiedy przy wymawianiu głoski powietrze z płuc wydostaje się tylko przez jamę ustną, powstają głoski ............................. Kiedy powietrze przepływa przez jamę ustną i nosową, powstają głoski .............................
W języku polskim jest sześć głosek ............................: m, m’, n, ń, ą, ę.
............................ w zależności od położenia środka języka dzielimy na ............................ i twarde. Oznaczeniu miękkości spółgłosek służy znak miękkości: ‘ (ś, ć, ń) i literka: i (si, ci, ni).
W krtani znajdują się wiązadła głosowe (zwane inaczej strunami), które mogą być napięte, wtedy wymawiamy głoski ............................, lub rozsunięte i luźne, wtedy mówimy głoski .............................
Wszystkie ............................ są dźwięczne.
Wysłuchaj nagrań dźwiękowych z wymową słów zawierających głoski nosowe. Zapisz wyrazy tu lub w zeszycie. W razie wątpliwości skorzystaj ze słownika.
Zapisz tutaj lub w zeszycie przykłady czterech wyrazów rozpoczynających się od spółgłosek nosowych.
Do podanych wyrazów dopisz synonimy zawierające odpowiednio: ą, om, on, ę, en. Dla ułatwienia w nawiasie podano pierwsze litery odgadywanych słów.
inteligentny (m) – ............
pomyłka (b) – ............
ład (p) – ..................
nurt (p) – ............
konar (g) – ................
sprawność (k) – ................
jasnowłosy (b) – ..............
nadzór (k) – ................
budowla (k) – ......................
odbudowa (r) – ..........................
uroda (p) – ..............
podanie (l) – ..............
stomatolog (d) – ................
Ułóż krzyżówkę, której głównym hasłem będzie słowo „głoska”. Wykorzystaj wybrane wyrazy z poprzedniego ćwiczenia. O tym, jak ją stworzyć, dowiesz się z instruktażowego filmu‑samouczka. Pamiętaj, że litery z głównego hasła mogą się znaleźć na początku, na końcu lub w środku wyrazów tworzących łamigłówkę.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/Dw38pf6No
samouczek - Jak zrobić krzyżówkę? Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0, muzyka: audiojungle.net.
Zapisz litery odpowiadające głoskom, które słyszysz na końcu podanych wyrazów.
guz – ............
widz – ............
zgryz – ............
Bóg – ............
zważ – ............
miedź – ............
wąż – ............
grób – ............
masaż – ............
paź – ............
krab – ............
żuraw – ............
Zaobserwuj zasadę i zapisz regułę.
W wyrazach z poprzedniego ćwiczenia na końcu zapisujemy głoski ......................, chociaż wymawiamy głoski .............................
Czy już wiesz, jakie głoski bezdźwięczne odpowiadają podanym w tabeli głoskom dźwięcznym? Uzupełnij.
| b | w | z | ż | d | dz | g |
|---|---|---|---|---|---|---|
Wymawiajcie kolejno podane wyrazy. Zwróćcie uwagę na różnicę w pisowni i wymowie. Które zapisane głoski są pomijane w wymowie?
królewski, sześćdziesiąt, trzcina, pierwsi, ziarnko, chrzestny
Określ cechy podanych spółgłosek.
| Spółgłoska | Twarda | Miękka | Dźwięczna | Bezdźwięczna | Ustna | Nosowa |
| m | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| ś | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| w | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| ń | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| g | □ | □ | □ | □ | □ | □ |
| r | □ | □ | □ | □ | □ | □ |