RACW3hYxT5SGR1

Na ilustracji kula ziemska. W centrum Afryka. Kontynenty ciemnoniebieskie, morza jasnoniebieskie. Na górnej części kuli ziemskiej wysokie budynki, gęsto ustawione. Na górze większe, po bokach mniejsze, im dalej w dół kuli, coraz mniejsze. Sekwencje budynków powtarzają się, widać charakterystyczne budynki. Do środka kuli ziemskiej lustrzane odbicie budynków umieszczonych na powierzchni.

1. Zróżnicowanie rozmieszczenia upraw na świecie

Zboża są podstawą wyżywienia ludności świata. Uprawia się różne gatunki ze względu na ich odmienne wymagania glebowo‑klimatyczne.
Na świecie uprawiane są także m.in. rośliny włókniste, oleiste, cukrodajne, strączkowe, okopowe, owoce i warzywa, a ponadto używki – rośliny zawierające substancje pobudzające.

R5Q4HibxVbO981

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim.Na mapie odcieniami koloru zielonego zaznaczono średnie plony ryżu w decytonach z hektara w dwa tysiące trzynastym roku.Najjaśniejszym odcieniem koloru zielonego oznaczono obszary, na których średnie plony ryżu wynoszą poniżej dwudziestu decyton z hektara, a najciemniejszym obszary, na których plony ryżu przekraczają sto sześćdziesiąt decyton z hektara. Uprawy ryżu występują gównie w południowo-wschodniej części Azji, nieliczne pojedyncze uprawy występują w środkowej części Afryki i w Ameryce Południowej oraz w Europie w państwach położonych nad Morzem Śródziemnym.Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni.Na dole mapy po lewej stronie umieszczono pionowy pasek podzielony na dziewięć części. Odcieniami koloru zielonego oznaczono średnie plony ryżu w decytonach z hektara w dwa tysiące trzynastym roku od dwudziestu do stu sześćdziesięciu decyton z hektara co dwadzieścia decyton z hektara.

R9ESzMS1uwfLm1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim.Na mapie odcieniami koloru zielonego zaznaczono średnie plony kukurydzy w decytonach z hektara w dwa tysiące trzynastym roku.Najjaśniejszym odcieniem koloru zielonego oznaczono obszary, na których średnie plony kukurydzy wynoszą poniżej dwudziestu decyton z hektara, a najciemniejszym obszary, na których plony kukurydzy przekraczają sto dwadzieścia decyton z hektara. Uprawy kukurydzy występują w środkowej i zachodniej części Ameryki Północnej, zachodniej części Ameryki Południowej, w całej Europie, południowej i wschodniej część Azji oraz w zachodniej części Afryki.Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni.Na dole mapy po lewej stronie umieszczono pionowy pasek podzielony na siedem części. Odcieniami koloru zielonego oznaczono średnie plony kukurydzy w decytonach z hektara w dwa tysiące trzynastym roku od dwudziestu do stu dwudziestu decyton z hektara co dwadzieścia decyton z hektara.

R1cVj1G6uQL3s1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim.Na mapie odcieniami koloru zielonego zaznaczono średnie plony pszenicy w decytonach z hektara w dwa tysiące trzynastym roku.Najjaśniejszym odcieniem koloru zielonego oznaczono obszary, na których średnie plony pszenicy wynoszą poniżej dwudziestu decyton z hektara, a najciemniejszym obszary, na których plony pszenicy przekraczają sto decyton z hektara. Uprawy pszenicy występują gównie na półkuli północnej i rozmieszczone są w środkowej części Ameryki Północnej, całej Europie, środkowej część Azji, północnych Indiach i Chinach. Nieliczne uprawy pszenicy w Ameryce Południowej występują w Urugwaju, a w Australii na południu kontynentu.Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni.Na dole mapy po lewej stronie umieszczono pionowy pasek podzielony na sześć części. Odcieniami koloru zielonego oznaczono średnie plony pszenicy w decytonach z hektara w dwa tysiące trzynastym roku od dwudziestu do stu decyton z hektara co dwadzieścia decyton z hektara.

2. Zróżnicowanie rozmieszczenia chowu zwierząt gospodarskich na świecie

Chów zwierząt w znacznym stopniu zależy od warunków środowiskowych (klimat, ukształtowanie terenu). Ważne są jednak również względy kulturowe (żydom i muzułmanom nie wolno jeść wieprzowiny, hinduiści w ogóle nie zabijają zwierząt). Dzięki zwierzętom mamy nie tylko mięso, ale także mleko, tłuszcz, wełnę, skóry, jaja i wiele innych. Ponadto pomagają w transporcie ludzi i towarów, napędzają proste maszyny. Najczęściej chowane zwierzęta to bydło, trzoda chlewna, owce, kozy oraz drób.

RVNQm9KWezhH81

Ilustracja przedstawia mapę świata. Mapa pokazuje nasilenie chowu bydła. W legendzie oznaczonych jest osiem przedziałów. Każdy ma swój kolor. Najjaśniejszym – beżowym oznaczono obszary, gdzie chowa się poniżej 1 sztuki bydła na kilometr kwadratowy. Następne przedziały to 1–5 (kolor jasnoróżowy), 5–10 (kolor różowy), 10–20 (kolor bardzo jasnoczerwony), 20–50 (kolor czerwony), 50–100 (kolor ciemnoczerwony), 100–250 (kolor brązowy), powyżej 250 sztuk na kilometr kwadratowy (kolor ciemnobrązowy). Obszary intensywnego chowu bydła to centralna i wschodnia Ameryka Północna, Ameryka Środkowa, centralna i wschodnia część Ameryki Południowej, W Afryce pas na południe od Sahary i południowa część tego kontynentu, Europa Zachodnia i Wschodnia, W Azji – Azja Mniejsza, Półwysep Dekan i Azja Południowo-Wschodnia, wschodnia Australia i Nowa Zelandia.

Rl6IhbsHj0Pxc1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Mapa pokazuje nasilenie chowu trzody chlewnej. W legendzie oznaczonych jest osiem przedziałów. Każdy ma swój kolor. Najjaśniejszym – beżowym oznaczono obszary, gdzie chowa się poniżej 1 sztuki trzody chlewnej na kilometr kwadratowy. Następne przedziały to 1–5 (kolor bardzo jasnozielony), 5–10 (kolor jasnozielony), 10–20 (kolor bardzo zielony), 20–50 (kolor ciemnozielony), 50–100 (kolor khaki), 100–250 (kolor khaki ciemny), powyżej 250 sztuk na kilometr kwadratowy (kolor khaki bardzo ciemny). Obszary intensywnego chowu trzody chlewnej to obszary na południe od Wielkich Jezior w Ameryce Północnej, Ameryka Środkowa, w Ameryce Południowej – południowo-wschodnia Brazylia, Europa Zachodnia, Wschodnia i Półwysep Iberyjski, Azja Południowo-Wschodnia i Japonia. W Afryce Nigeria, Benin i Burkina Faso oraz Uganda.

R1QCOaLg52D1I1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Mapa pokazuje nasilenie chowu trzody kurcząt. W legendzie oznaczonych jest dziewięć przedziałów. Każdy ma swój kolor. Najjaśniejszym – beżowym oznaczono obszary, gdzie chowa się poniżej 1 sztuki kurczaka na kilometr kwadratowy. Następne przedziały to 1–50 (kolor jasnożółty), 50–100 (kolor żółty), 100–250 (kolor ciemnożółty), 250–500 (kolor pomarańczowy), 500–1000 (kolor ciemnopomarańczowy), 1000–2500 (kolor jasnobrązowy), 2500–10000 (kolor brązowy), powyżej 10000 sztuk na kilometr kwadratowy (kolor ciemnobrązowy). Obszary intensywnego chowu kurcząt to wschodnie stany USA, Południowo-wschodnia Brazylia, Ameryka Środkowa i zachodnio-północne wybrzeże Ameryki Południowej, W Afryce – obszary na północ od Zatoki Gwinejskiej, obszar Europy poza Europą Północną, w Azji Pakistan, Półwysep Dekan i Azja Południowo-Wschodnia oraz Japonia.

3. Spożycie żywności. Formy pomocy krajom najbiedniejszym

Na świecie jest ok. 800 mln niedożywionych osób. Częściowo wynika to z przyczyn naturalnych (susza), częściowo z powodów stworzonych przez człowieka (nadmierna eksploatacja zasobów, konflikty). Można to zmienić poprzez dostarczanie żywności, edukację, wprowadzanie lepszych odmian roślin alimentacyjnych, budowę studni i racjonalne gospodarowanie wodą.

RsOPYdD1Zbu0p1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Na mapie za pomocą kolorów (czerwony, trzy odcienie pomarańczowego, żółty) przedstawiono przeciętną dzienną dawkę kalorii spożywaną przez jednego mieszkańca w poszczególnych państwach.Kolor czerwony i ciemnopomarańczowy występuje w Ameryce Północnej, Europie, północnej części Azji, Australii oraz północnej części Afryki. Na pozostałym obszarze występuje kolor jasnopomarańczowy i żółty. Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni.Po lewej stronie mapy narysowano kolorowe prostokąty i opisano przeciętną dzienną dawkę kalorii spożywaną przez jednego mieszkańca. Kolorem czerwonym oznaczono obszary, w których liczba kalorii przekracza trzy i pół tysiąca, ciemnopomarańczowym – od trzech do trzech i pół tysiąca kalorii, pomarańczowym – od dwóch i pół do trzech tysięcy kalorii, jasnopomarańczowym – od dwóch do dwóch i pół tysięcy kalorii , kolorem żółtym – od półtora tysiąca do dwóch tysięcy kalorii.

4. Rozmieszczenie lasów

Największe obszary leśne na Ziemi to tajga i lasy równikowe. Lasy podlegają stałej eksploatacji. Szczególnie intensywna jest ona w lasach równikowych ze względu na różnorodność gatunkową, wielkie rozmiary drzew i zwykle słabą kontrolę państwa. Prawidłowa gospodarka oznacza nie tylko wycinanie drzew, ale także nasadzanie, ochronę siedlisk i udostępnianie lasów turystom.

Rl8f1iLFufWvd1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Opisano kontynenty.Na mapie za pomocą kolorów oznaczono występowanie największych formacji leśnych – tajgi i wilgotnych lasów równikowych. Kolorem zielonym oznaczono tajgę – obejmuje ona północną część Ameryki Północnej i północną część Azji. Kolorem zielonym oznaczono wilgotne lasy równikowe – występują one na obszarach położonych wzdłuż równika. Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni.Po lewej stronie narysowano dwa prostokąty i objaśniono kolory użyte na mapie.

5. Gospodarka morska

Gospodarka morska to głównie rybołówstwo, wydobycie surowców, transport oraz turystyka morska i nadmorska.
Około 90% światowej, międzynarodowej wymiany handlowej odbywa się drogą morską przede wszystkim między Europą, Ameryką Północną i wschodnią Azją.
Kilka warunków musi być spełnionych jednocześnie, by akweny były bogate w ryby. Pomimo że morza i oceany zajmują większą część powierzchni Ziemi, to łowiska ryb stanowią niewielką ich część i obejmują głównie obszary, których wody przypowierzchniowe bogate są w organizmy zawierające chlorofil.
Najważniejszymi surowcami wydobywanymi spod dna są ropa naftowa i gaz ziemny.

R2V8DSxPc9b5W1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Opisano kontynenty.Na mapie za pomocą niebieskich linii przedstawiono granice łowisk. Na obszarze Oceanu Spokojnego i Atlantyckiego wydzielono po sześć łowisk, na obszarze Oceanu Indyjskiego – dwa łowiska. Za pomocą sygnatur ryb o zróżnicowanej wielkości przedstawiono udział danego łowiska w połowach światowych. Opisano wartości liczbowe w procentach. Największa sygnatura znajduje się na terenie łowiska Pacyfiku Północno-Zachodniego – dwadzieścia sześć procent udziału łowiska w połowach światowych.Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co piętnaście stopni.Na górze w legendzie mapy objaśniono znaki użyte na mapie.

RhtRAvyvhLuDU1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Opisano nazwy kontynentów i oceanów. Za pomocą sygnatur (czerwony kwadrat) oznaczono wielkie porty morskie, które również opisano.Za pomocą fioletowych strzałek przedstawiono główne szlaki morskie. Grubości strzałek są proporcjonalne do wielkości przewozów towarowych.Najgrubsze strzałki są między Ameryką Północną i Europą oraz Ameryką Północną i wschodnim wybrzeżem Azji. Węższe strzałki poprowadzono między Europą i Ameryką Południową, między Europą a wschodnim wybrzeżem Azji przez Kanał Sueski oraz między Europą a zachodnim wybrzeżem Ameryki Północnej przez Kanał Panamski.Najwęższa strzałka przebiega wokół Afryki i Australii.Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co czterdzieści stopni.Na dole mapy opisano znaki użyte na mapie.

6. Czy „ropa rządzi światem”?

Im bardziej rozwinięty kraj, tym więcej potrzebuje energii. W skali świata długo jeszcze podstawowymi źródłami energii będą łatwe do uzyskania i wydajne nieodnawialne paliwa kopalne: węgiel kamienny, ropa naftowa i gaz ziemny. Technologie pozyskania energii odnawialnej są drogie, a ilości uzyskanej energii zwykle małe. Niezgodność w rozmieszczeniu największych złóż paliw kopalnych i obszarów o największym zapotrzebowaniu na nie powoduje skutki ekonomiczne i polityczne. Stąd m.in. znaczenie Rosji i państw OPEC.

R1I63sgGKj1PS1

Na ilustracji wykres słupkowy. Z lewej strony na osi pionowej opisano wartości od zera do dwudziestu pięciu w procentach. Na osi poziomej podpisano nazwami państw trzynaście par słupków czerwonych i niebieskich. Kolor czerwony, produkcja ropy naftowej, kolor niebieski, konsumpcja ropy naftowej. Słupki zróżnicowanej wielkości. Największe – Stany Zjednoczone i Arabia Saudyjska, najmniejsze – Francja.

7. Przemysł high‑tech

Przemysł zaawansowanych technologii to m.in. informatyka, elektronika, inżynieria materiałowa, chemia, farmaceutyka, przemysł kosmiczny, biotechnologia. W odróżnieniu od przemysłu tradycyjnego wymaga stosunkowo mało surowców; opiera się na odkryciach naukowych, wiedzy i kreatywności wysoko wykształconych pracowników. Wymaga bardzo kosztownych inwestycji. Z tych powodów najważniejsze ośrodki znajdują się w Stanach Zjednoczonych, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemczech, Japonii i Izraelu.

R1cGJYpDgLQvV1

Ilustracja przedstawia mapę świata. Wody zaznaczono kolorem niebieskim. Na mapie za pomocą kół zaznaczono wybrane obszary przemysłu zaawansowanych technologii. Duże kółko obrazuje duże obszary, kółko mniejsze obrazuje obszary średnie. Opisano nazwy obszarów, na przykład Dolina Krzemowa, Wyspa Krzemowa.Duże sygnatury występują na zachodnim i wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych, mniejsze porozrzucane są równomiernie na całym obszarze Stanów Zjednoczonych. W Europie jest duże zagęszczenie sygnatur obydwu rozmiarów. W Azji przemysł zaawansowanych technologii skupiony jest w Japonii, Korei Południowej i Malezji.Mapa pokryta jest równoleżnikami i południkami. Dookoła mapy w białej ramce opisano współrzędne geograficzne co dwadzieścia stopni.Po lewej stronie mapy opisano użyte sygnatury.

8. Nowoczesne usługi komunikacyjne. Przemiany na rynku pracy

Nowoczesne technologie znacząco zmieniły rynek pracy. Możliwa jest na przykład praca na odległość – nie tylko przy biurku w firmie, ale też w domu. Upowszechnił się outsourcing – wynajmowanie firm zewnętrznych do wykonania części zadań, jak transport, księgowość lub infolinia. W życiu codziennym dzięki TIK (technologiom informacyjno‑komunikacyjnym) możemy łatwo się komunikować, robić zakupy, uczyć się, załatwiać sprawy urzędowe, znaleźć rozrywkę.

RVBJY3nD9mRyV1

Na ilustracji wykres słupkowy. Na osi pionowej z lewej strony wartości od zera do siedmiu, miliardy. Na osi poziomej lata dwa tysiące pięć do dwa tysiące czternaście. Dziesięć słupków, na dole żółte, państwa rozwijające się, dalej czerwone, państwa rozwinięte. Słupki coraz większe, wartości od dwa do siedem. Kolor żółty stała wielkość, pół pierwszego słupka. Zielona linia, świat, przebiega po górnej krawędzi słupków.

9. Rozwój transportu na świecie

Nierównomierne rozmieszczenie na Ziemi zasobów, ośrodków produkcyjnych i rynków zbytu powoduje rozwój transportu. Każdy jego rodzaj ma swoje zalety i wady. Przykładowo żegluga przewozi tanio i wielkie masy towarów, ale wolno, samoloty zaś transportują mniejsze ilości, ale za to bardzo szybko i niestety drogo.
Główne szlaki transportowe łączą Europę, Amerykę Północną i Wschodnią Azję.
Koordynacją potrzeb, możliwości i kosztów transportu zajmuje się logistyka.

R9A3FoC65rkLL1

Na ilustracji mapa świata. Wody czarne. Lądy w kolorze żółtymi czarnym. W obrębie kontynentów zaznaczone czerwonymi punktami lotniska. Pomiędzy nimi gęsta siatka linii w kolorze zielonym. Linie bardzo gęste. Najgęściej we wschodniej części Ameryki Północnej, Europie i Azji Wschodniej.

RirQizoVANBRX1

Na ilustracji mapa świata. Wody czarne. Lądy w kolorze czarnym. W obrębie mórz zaznaczone czerwonymi liniami główne szlaki żeglugowe. Gęsta siatka linii. Najgęściejsza z Europy do Ameryki Północnej i z Ameryki Północnej do Azji.

10. Turystyka

Dzięki prawie miliardowi turystów międzynarodowych i miliardom turystów wewnątrz własnych krajów osoby zaangażowane w ich obsługę stanowią ok. 9% pracujących oraz zostaje wytworzone ok. 10% światowego PKB. Liczba turystów stale rośnie. Najczęściej odwiedzanym regionem jest Europa. Bardzo szybko rozwija się turystyka w Azji Wschodniej i Południowo‑Wschodniej.
Polacy najczęściej zwiedzają Europę, ale wybierają także odleglejsze kraje, jak Egipt czy Turcję.

RUnnsUEGWMhyb1

Na ilustracji wykres liniowy. Czerwoną linią przedstawiono szybki wzrost liczby turystów na świecie w latach tysiąc dziewięćset pięćdziesiąt – dwa tysiące trzynaście. Obecna liczba turystów wynosi miliard dwieście milionów.

11. Globalizacja

Globalizacja to wzrost współzależności w skali świata: ekonomicznej, politycznej, społecznej, środowiskowej. Przykładem są inwestycje zagraniczne, oddziały korporacji międzynarodowych, transmisje wydarzeń kulturalnych, sportowych i politycznych. Dzięki globalizacji rozwój następuje szybciej, ale jednocześnie zanika zróżnicowanie (np. kulturowe) regionów świata. Krytycy podkreślają, że rozwój nie jest równomierny – państwa rozwinięte wykorzystują rozwijające się.

R1R2XequvMG4K1

Na ilustracji mapa świata. Zielonymi punktami oznaczono oddziały produkcyjne Toyoty. Poza Japonią Toyota ma pięćdziesiąt jeden oddziałów produkcyjnych w dwudziestu sześciu państwach: osiem w Europie, dziesięć w Ameryce Północnej, cztery w Ameryce Południowej, dwa w Afryce, dwadzieścia sześć w Azji i jeden w Australii. Czerwonymi punktami zaznaczono dziewięć oddziałów projektowych i badawczych.

12. Integracja państw

Państwa, które się integrują, zyskują, gdyż jako ugrupowanie są silniejsze w negocjacjach ze światowymi potęgami gospodarczymi. Dlatego ugrupowań integracyjnych na świecie jest wiele i o różnym stopniu intensywności współpracy.
Najczęściej wyróżnia się 5 stopni integracji gospodarczej: strefę wolnego handlu, unię celną, wspólny rynek, unię gospodarczą i unię polityczną.
Najważniejsze z organizacji to Unia Europejska i NAFTA. Pierwsza zajmuje się nie tylko współpracą gospodarczą, ale także polityczną, kulturalną i środowiskową. Druga jest jedynie wspólnotą gospodarczą.

Rb5uL3XPHeCgO1

Na ilustracji schemat instytucji Unii Europejskiej. Od góry: Rada Europejska. Od niej odchodzi strzałka do Komisji Europejskiej. Od Komisji Europejskiej odchodzą dwie strzałki. Prawa do Komitetu Regionów, lewa do Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Od Komitetu Ekonomiczno-Społecznego odchodzi strzałka do Parlamentu Europejskiego. Od Komitetu Regionów odchodzi strzałka do Rady Ministrów. Od Parlamentu Europejskiego i od Rady Ministrów odchodzą strzałki do Komisji Europejskiej. Poniżej jest Trybunał Rewidentów Księgowych i Trybunał Sprawiedliwości. Od Trybunału Rewidentów Księgowych odchodzą dwie strzałki. Jedna do Parlamentu Europejskiego, a druga do Komisji Europejskiej. Od Trybunału Sprawiedliwości także odchodzą dwie strzałki. Jedna do Parlamentu Europejskiego, a druga do Rady Ministrów.

13. Zadania

Pamiętam i rozumiem

• Omów rozmieszczenie upraw wybranej rośliny zbożowej na świecie.

• Wyjaśnij, dlaczego w zaawansowanych technologicznie państwach, jak Stany Zjednoczone czy Australia, plony pszenicy są niższe niż w wielu państwach słabiej rozwiniętych.

• Wskaż przykłady czynników pozaprzyrodniczych wpływających na zróżnicowanie chowu zwierząt na świecie.

• Porównaj skutki społeczno‑ekonomiczne niedostatecznej i nadmiernej konsumpcji żywności.

• Podaj przykłady państw z niedostateczną oraz nadmierną konsumpcją żywności.

• Wyjaśnij, na czym polega racjonalna gospodarka leśna.

• Wyjaśnij, dlaczego większość wód oceanu światowego jest nieprzydatna dla rybołówstwa.

• Wskaż polityczne konsekwencje posiadania albo nieposiadania znaczących złóż ropy naftowej.

• Wyjaśnij stały wzrost liczby turystów na świecie.

• Wymień formy integracji gospodarczej.

Czytam i interpretuję

• Odczytaj z wykresu wielkość plonów pszenicy we Francji i w Polsce i podaj je w t/ha. Wyjaśnij, z czego wynika tak duża różnica wysokości plonów pomiędzy Francją a Polską.

  R1bejTPzhr7Di1

  Wykres słupkowy. Oś pionowa pokazuje wielkość plonów od zera do osiemdziesięciu decyton z hektara. Podziałka co 20. Słupki pokazują plony w wybranych krajach. Australia – nieco ponad 20, Chiny – około 50, Francja – prawie 80, Indie – nieco ponad 30 (średnia światowa), Kanada – nieco poniżej 30, Polska – nieco ponad 40, Rosja – nieco poniżej 20, Stany Zjednoczone – nieco ponad 30 (średnia światowa). Pomarańczową linią zaznaczono średnie plony dla świata – nieco ponad 30.

  

• Uzasadnij, dlaczego chów przedstawiony na fotografii jest przykładem chowu intensywnego.

  R4M4sVn808aUf1

  Na zdjęciu nowoczesna obora dla krów mlecznych. Krowy stoją w metalowych boksach. Liczne specjalistyczne urządzenia.

  

• Wykres przedstawia zmiany cen ropy naftowej w latach 2007–2013 w dolarach za baryłkę. Przedstaw ekonomiczne konsekwencje takich wahań cen dla producenta albo konsumenta ropy.

  RduEFM19nAB6N1

  Wykres liniowy. Na osi pionowej oznaczono ceny ropy naftowej. Od zera do stu sześćdziesięciu dolarów amerykańskich za baryłkę. Podziałka co 20 dolarów. Na osi poziomej oznaczono lata. Wykres liniowy rozpoczyna się od początku roku 2007, ceną poniżej 60 dolarów. W połowie roku 2008 osiąga cenę około 150 dolarów, po czym gwałtownie spada i pod koniec roku 2008 osiąga cenę około 40 dolarów. Przez następnych kilka lat cena wspina się do ponad 120 dolarów w początkach roku 2011, po czym ma tendencję spadkową i po różnych wahaniach na koniec 2013 roku osiąga cenę około 110 dolarów.

  

• W Rzeszowie ma siedzibę Fundacja Wspierania Edukacji przy Stowarzyszeniu Dolina Lotnicza. Stowarzyszenie to klaster przemysłowo‑technologiczny. Wyjaśnij, dlaczego zakłady przemysłowe są zainteresowane finansowaniem edukacji dzieci i młodzieży.

• Wyjaśnij, dlaczego do Afryki przyjeżdża mniej turystów niż do Stanów Zjednoczonych lub Francji.

• Przedstaw poglądy antyglobalistów i oceń je.

Rozwiązuję problemy

• Oceń pogląd mówiący, że pomoc żywnościowa państwom słabo rozwiniętym przyczynia się do utrwalenia ich ubóstwa.

• Wskaż, co można zrobić, by korzyści z globalizacji były rozłożone na świecie bardziej równomiernie.

• W Unii Europejskiej istnieją dwa nurty opinii o jej przyszłości: jeden postuluje poszerzanie (objęcie jak największej liczby państw); drugi pogłębienie, czyli dalsze ograniczenie roli państw. Jaki jest twój pogląd w tej sprawie? Przedstaw argumenty społeczne i gospodarcze.

• Czy w Polsce ma szansę powstać rodzima Dolina Krzemowa? Przedstaw argumenty na poparcie swojego stanowiska.

• Rozwiązaniem niedoboru gazu ziemnego w Polsce mógłby być gaz łupkowy. Wskaż zalety i wady jego poszukiwań i eksploatacji.

• Czy korzystanie z organizmów genetycznie modyfikowanych powinno być zabronione? Przedstaw argumenty społeczno‑gospodarcze i przyrodnicze przemawiające za korzystaniem z GMO i przeciw niemu.

14. Projekt badawczy

Wyniki i wnioski z projektu badawczego

Test sprawdzający do działu: II Światowa gospodarka w erze globalizacji

Test sprawdzający

Klucz testu